پانا گزارش می‌دهد:
ناآرامی در قرهقالپاقستان؛ حمایت ایران از وحدت ازبکستان
هانی‌زاده: ناآرامی‌های ازبکستان ممکن است به کشورهایی مثل تاجیکستان، قرقیزستان و کشورهای آسیای میانه تأثیر بگذارد/ نگاه ترکیه به مسأله بحران ازبکستان، یک نگاه طایفه‌ای و مصلت‌جویانه است
تهران (پانا) - روز جمعه گذشته، جمعیتی در منطقه مرکزی بازار شهر نوکوس تجمع کردند و خواستار آزادی یک وبلاگ‌نویس محلی شدند. این وبلاگ نویس خواستار تجمع و اعتراض علیه اصلاحات صورت‌گرفته در قانون اساسی ازبکستان شده بود. معترضان منطقه قرهقالپاقستان بر این باورند که در صورت تصویب این اصلاحات، احتمالاً حق این منطقه برای جدایی از ازبکستان از دست خواهد رفت.
در پی این ناآرامی‌ها، «شوکت میرضیایف»، رئیس‌جمهور ازبکستان، در منطقه قرهقالپاقستان از تاریخ ۳ژوئیه تا ۲ آگوست اعلام وضعیت اضطراری کرد. دولت تاشکند از ۱۱تیر به مدت یک ماه وضعیت اضطراری تعیین کرده است. در این یک ماه مردم حق تردد از ساعت ۹شب تا هفت بامداد را ندارند.
میرضیایف در اواخر سال ۲۰۲۱ روند اصلاح قانون اساسی ازبکستان را آغاز کرد و قرار است همه‌پرسی این اصلاحات تا پایان سال ۲۰۲۲ برگزار شود. پیش نویس قانون اساسی جدید ازبکستان مشتمل بر بیش از ۲۰۰ اصلاحیه در ۶۴ ماده قانون اساسی است. گسترش دوره ریاست‌جمهوری از ۵ سال به ۷ سال، از جمله این اصلاحات است.
ازبکستان به‌عنوان یکی از بسته‌ترین جمهوری‌‌های اتحاد جماهیر شوروی سابق، شهرت دارد که هر شکلی از مخالفان را سرکوب میکند. قرهقالپاقستان منطقه‌ای عمدتا بیابانی در نزدیکی دریای آرال است که کمتر از ۲میلیون نفر جمعیت دارد و به‌صورت خودمختار اداره میشود. حدود یک سوم از جمعیت قرهقالپاقستان ازبک‌تبار هستند و یک سوم دیگر نیز که "قره‌قالپاق" نامیده می‌شوند، اشتراکات زبانی و فرهنگی زیادی با قزاق‌ها دارند. یک سوم بقیه نیز از قومیت‌های دیگر مانند تاجیک‌ها، روس‌ها و تاتارها هستند. جدایی‌طلبان قره‌قالپاق که خود را به قزاقستان نزدیک می‌بینند طی سال‌های گذشته فعالیت‌های جدایی‌طلبانه خود را افزایش داده‌اند. گفته میشود دولت ترکیه از آن‌ها حمایت و پشتیبانی مالی و لجستیک میکند.
گزارش‌ها حاکی از آن است که پلیس و ارتش پس از اعلام وضعیت فوق‌العاده در قرهقالپاقستان در حال گشت‌زنی در خیابان‌‌های نوکوس هستند. پولاد آخونوف، یک سیاستمدار مخالف ازبکستان در تبعید گفت که مردم به‌دلیل وضعیت اضطراری قادر به جابه‌جایی و کسب آخرین خبرها نیستند. آخونوف که رئیس حزب اپوزیسیون برلیک است، گفت بیم آن وجود دارد که این وضعیت به یک درگیری قومی بین ازبک‌‌ها و قره‌‌قالپاق‌‌ها تبدیل شود.
دولت ازبکستان روز 14 تیر کشته شدن 18 نفر و زخمی شدن 243 نفر را در جریان اعتراضات اخیر تایید کرد، اما رهبران در تبعید منطقه خودمختار قره قالپاقستان که در اروپا زندگی می‌کنند از دستگیری و زخمی‌شدن هزاران نفر در جریان اعتراضات اخیر سخن می‌گویند.
سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان در واکنش به این تحولات در جمهوری ازبکستان اظهار داشت: جمهوری اسلامی ایران روند تحولات و ناآرامی‌های اخیر در بخشی از جمهوری ازبکستان را به دقت تحت نظر دارد. ناصر کنعانی گفت: این تحولات مسئله داخلی جمهوری ازبکستان است و اطمینان داریم دولت کشور دوست و برادر ازبکستان، بزودی این مسئله را به نفع مردم شریف آن کشور حل و فصل خواهد کرد.ر
حسین امیرعبداللهیان وزیر خارجه کشورمان نیز روز 15 تیر در گفت‌وگو با وزیر خارجه ازبکستان اظهار کرد: جمهوری اسلامی ایران از ثبات و امنیت در کشور ازبکستان حمایت میکند و سلب امنیت و خدشه‌‌دار شدن وحدت ازبکستان را قابل پذیرش نمی‌داند.
حسن هانی‌زاده در گفت‌وگو با پانا درباره این ناآرامی‌ها اظهار کرد: «به دلیل وجود اختلاف بین طوایف مختلف ازبکی، یکسری شورش‌هایی در داخل این کشور صورت گرفته است. متأسفانه دخالت قدرت‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای برای ناامن کردن این کشور افزایش یافته و موجب بروز بحران اجتماعی در ازبکستان شده است.»
وی افزود: «به نظر می‌رسد که جمهوری اسلامی ایران برخلاف ترکیه تلاش دارد تا از طریق ایجاد همگرایی بین طوایف مختلف ازبکستان، به نوعی ثبات و آرامش در این کشور شکننده را ایجاد کند و موجب شود بین دولت و طوایف مختلف ازبکی وصال و همدلی ایجاد کند.»
این تحلیلگر سیاست خارجی گفت: «جمهوری اسلامی ایران این آمادگی را دارد که نقش مثبتی در حل بحران‌های داخلی ازبکستان ایجاد کند متاسفانه نگاه ترکیه به مسأله بحران ازبکستان، یک نگاه طایفه‌ای و مصلت‌جویانه است و به جای حل بحران ازبکستان تلاش میکند تا از طریق بحران‌سازی، ناامنی‌ها را در این کشور تشدید کند.»
وی ادامه داد: «طبیعتاً اگر این ناآرامی‌ها گسترش پیدا کند، ممکن است به کشورهایی مثل تاجیکستان، قرقیزستان و کشورهای آسیای میانه تأثیر بگذارد و ثبات و امنیت منطقه آسیای میانه و جنوب قفقاز را تحت تاثیر قرار دهد. هرچه زودتر بحران ازبکستان باید از طریق ایجاد نشست بین وزرای خارجه کشورهای منطقه از جمله ایران، ترکیه، ازبکستان، تاجیکستان و افغانستان برگزار شود زیرا ادامه این وضع ممکن است بر کل منطقه تأثیرگذار باشد.»
ارسال دیدگاه