چالش بیماری‌های کرونا و آبله میمون و آموزش حضوری و غیرحضوری

نقش و جایگاه مدرسه به عنوان مهمترین شاخص در آموزش و پرورش و موفقیت دانش‌آموزان انکارناپذیر است، اما در آموزش مجازی نقش حیاتی و تاثیر‌گذار اولیا بیشتر به چشم می‌آید. طبیعتا تا قبل از شیوع هر نوع ویروسی (کرونا، آبله میمون و...) دانش آموزان بیشتر زمان مفید خود را خارج از منزل و عمدتا در مدرسه و یا مراکز آموزشی-تفریحی می گذراندند، اما در زمان انتشار بیماری‌ها، تمام آموزش در منزل به اجرا در می آید. به عبارتی والدین ناخواسته تکمیل کننده آموزش های ارائه شده توسط معلمان هستند. بنابراین والدین بیشتر از اولیای مدرسه در آموزش و پرورش فرزندان دخیل هستند و این یکی از دلایل و لزوم تسلط والدین در مسائل درسی و لزوم ارتباط مستمر آنها با کودکان و رسانه مجازی است که در این زمینه باید بیشتر اندیشید و کار کرد.

کودکان و نوجوانان امروز، شهروندان جهانی، عاملان قدرتمند تغییر و تحول و نسل آینده‌ مراقبین، دانشمندان و پزشکان ما هستند. هر بحران، فرصتی است برای کمک به کودکان و نوجوانان در زمینه یادگیری، تمرین مهربانی و شفقت، افزایش تاب‌آوری و در نهایت، ساختن جامعه‌ای امن‌تر، موفق تر و فعال تر. داشتن اطلاعات درست درباره انواع بیماری های واگیردار، به از بین بردن ترس و نگرانی‌های دانش‌آموزان نسبت به بیماری کمک می‌کند و آنها را برای مقابله با هرگونه پیامد ثانویه بیماری بر زندگی‌شان آماده می‌سازد.

باید توجه داشت که در کودکان و نوجوانان به ویژه، تشخیص بیماری‌های ویروسی و عفونی به دلیل مشخص نبودن علائم آن و بخصوص در مراحل اولیه انتشار و اغلب در فصول زمستان و بهار، پیچیده و زمان بر است. علاوه بر این، کودکان اغلب قادر به توصیف علائم جزئی مربوط به این بیماری جدید نیستند و طبق آمار ناشی از انتشار موارد قبلی از بیماری‌ها، کودکان در هر سنی، بیشتر علائم خفیف داشتند یا بدون علامت بودند. بنابراین با توجه به چنین داده‌­هایی و احتمال انتشار بیماری های ویروسی و عفونی در آینده نزدیک، بررسی دقیق سیاست­‌های تعطیلی مدارس در آینده پیش رو بر سلامت کودکان ضروری است.

کودکان دارای یک زندگی اجتماعی فعال در مدرسه هستند که به یادگیری از همسالان کمک می‌کند و بر ویژگی های شخصیتی و احساس هویت آنان تأثیر مثبت می گذارد. اختلال در روابط نزدیک با همسالان همواره با علائم افسردگی، احساس گناه و خشم در کودکان همراه بوده است. افزون بر این در رابطه با جنبه های آموزشی در دوران قرنطینه، آموزش مجازی همیشه جایگزین مناسبی برای آموزش حضوری کودکان نیست، زیرا آموزش مجازی می تواند نابرابری ها را تقویت کند. بنابراین، مزایای تعطیلی های تحصیلی دانش‌ آموزان در مدارس برای جلوگیری از شیوع ویروس ها ممکن است با پیامدهای منفی نگهداری آنان در خانه همراه باشد.

اما سوالی که مطرح می ‌شود این است که شرایط لازم برای بازگشایی ایمن مدارس برای کودکان دانش آموز در زمان وقوع چنین بیماری هایی چگونه می تواند باشد؟

قبلاً اشاره شد که کودکان دارای میزان پایینی به لحاظ شدت علائم ابتلا به ویروس ها هستند که احتمالاً نقش مهمی در انتقال و گسترش این بیماری دارند، اما در عین حال باید هزینه ‌های ناشی از تعطیلی مدارس را نیز متحمل شد.

در جریان انتشار ویروس کرونا دیدیم که دستورالعمل بازگشایی مدارس توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی منتشر شد که اقداماتی شامل تب‌ سنجی روزانه، حفظ فاصله فیزیکی، ضدعفونی مکرر دست‌ها و استفاده از ماسک بود، اما باید توجه داشت که راهبردهای بازگشایی مدارس در صورت اجرا، با درنظر گرفتن تعادل مزایا و معایب آن برای کودکان دانش آموز، باید با رویکردی انعطاف‌پذیر جهت انطباق با شرایط محلی از نظر داده‌های همه‌گیرشناسی و قابلیت‌های سیستم بهداشتی لحاظ شود.

در این موارد لازم است مدارس از قبل برنامه ریزی کنند و ببینند چه اقدامات دیگری می توانند برای اطمینان از ایمنی دانش آموزان، معلمان و سایر کارکنان هنگام بازگشت به مدرسه بیاندیشند تا افراد جامعه اطمینان لازم برای فرستادن فرزندان دانش آموز خود به مدرسه را داشته باشند و چه زمانی مناسب تر از فصل پیش رو یعنی تابستان.

اقدامات پیشنهادی به مدارس در مواقع شیوع بیماری‌های واگیردار

مدرسه برای کمک به اطمینان از سلامت و امنیت دانش‌آموزان چه اقداماتی انجام داده است؟ در سراسر جهان دانش آموزان نشان داده‌اند که چه قدر مشتاق یادگیری هستند. آن‌ها حتی در شرایط دشوار و با حمایت معلمان و والدین متعهد درس خود را ادامه داده‌اند اما بسیاری از کودکان برای ازسرگیری و ادامه آموزش خود پس از بازگشایی مدارس به حمایت بیشتری نیاز دارند.

بسیاری از مدارس برای کمک به بازگرداندن سریع دانش‌آموزان به وضعیت تحصیلی نرمال، برنامه‌ریزی جهت ارائه دروس جبرانی از جمله برگزاری دوره‌های تقویتی یا یادآوری و برنامه های بعد از مدرسه یا تکالیف تکمیلی که بایستی در خانه انجام شوند را پیش بینی می کنند. اما از آن جایی که این احتمال وجود دارد که تمامی مقاطع به صورت تمام وقت باز نشوند، مدارس ممکن است "مدل آموزش هیبریدی" یا همان ترکیبی از آموزش هم‌زمان حضوری و غیرحضوری (خودآموزی از طریق تمرینات خانگی، رادیو، تلویزیون یا آموزش‌های مجازی) را اجرا کنند.

با ایجاد یک برنامه منظم و روتین در مورد مدرسه و کارهای مدرسه، از فرزندتان در خانه حمایت بیشتری کنید، زیرا اگر احساس بی قراری یا مشکل در تمرکز داشته باشند، این کار به آنها کمک خواهد کرد. می توانید با معلم یا مدرسه فرزند خود در ارتباط باشید و سوالات خود را بپرسید و اطلاعات لازم را دریافت کنید. اگر فرزند شما با چالش های خاصی روبروست، مثلاً سوگواری بخاطر از دست دادن یکی از اعضای خانواده یا اضطراب زیاد ناشی از همه گیری بیماری، حتماً این موارد را به اولیاء مدرسه بگویید.

به یاد داشته باشید که نحوه کنار آمدن فرزند شما با استرس ناشی از بحران کنونی، متفاوت از شماست. محیطی حمایتی و امن ایجاد کنید و به سوالات و ابراز احساسات آنها واکنش مثبت نشان دهید. حمایت خود را نشان دهید و بگذارید فرزندانتان بدانند که احساس خستگی یا اضطراب در چنین شرایطی نه تنها اشکالی ندارد، بلکه طبیعی است.

به کودکانتان کمک کنید تا برنامه منظم‌شان را ادامه دهند و با گنجاندن فعالیت های روزمره مثل آشپزی، بازی و مطالعه خانوادگی در برنامه شان، آموزش و تحصیل را برایشان دلپذیر کنید. گزینه دیگر پیوستن به گروه های والدین یا گروه های محلی چه در فضای واقعی یا مجازی برای برقراری ارتباط با سایر والدین و تبادل نظر و دریافت حمایت از کسانی است که تجربیات مشابهی دارند.

در آخر این نکته را فراموش نکنیم، آموزش زمانی مانا و پایا است که همراه با احساس خوب، ایمن و مثبت باشد.

خبرنگار*