تبعات تغییر اقلیم در ایران؛ ۱۱ پروژه تحقیقاتی برای کاهش خسارات در دست اقدام است

پدیده گرمایش و روند افزایش دمای کره زمین که از سال‌های ۱۸۵۰ میلادی با شیب ملایمی آغاز شده بود تقریبا پس از جنگ جهانی دوم و از اوایل سال های ۱۹۵۰ میلادی با عبور از صفر درجه سانتیگراد رفته رفته بیشتر شد تا اکنون که از مرز یک درجه سانتیگراد نیز فراتر رفته است. دلیل عمده این اتفاق را به انتشار گازهای گلخانه‌ای نسبت می‌دهند که خود ناشی از مصرف سوخت‌‌های فسیلی است.

روند گرمایش کره زمین اما از اواخر قرن بیستم میلادی نگران‌کننده تلقی شد و این زمانی است که فعالیت‌های صنعتی در اوج شکوفایی و رونق بودند. هرچند نمی‌توان نقش کاهش مساحت جنگل‌ها را در افزایش گرمای زمین و تغییر اقلیم نادیده گرفت اما دقیقا از زمان انقلاب صنعتی به بعد بود که آب و هوا و زیست‌بوم‌های متنوع کره خاکی به طرز فزاینده‌ای تحت تاثیر فعالیت‌های انسانی قرار گرفتند. در این راستا توافق‌نامه‌ها و پیمان‌نامه‌های متعددی بین کشورها با یکدیگر و حتی زیر نظر سازمان ملل متحد منعقد شد و کشورها متعهد شدند تا با کاهش مصرف سوخت‌های فسیلی و متعاقب آن کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و همچنین کمک به یکدیگر و کشورهای درحال توسعه برای افزایش ضریب نفوذ استفاده از انرژی‌های تجدید پذیر، در نهایت به فریاد کره زمین رسیده و مانع از تغییرات ناخوشایند در محیط زیست شوند.

داریوش گل‌علیزاده، سرپرست مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست درباره تبعات تغییر اقلیم در ایران به پانا گفت: «مهم‌ترین عوامل ناشی از تغییر اقلیم، تشدید خشکسالی و افزایش سیلاب‌ها است. اگر برای این تبعات آمادگی وجود نداشته باشد، می‌تواند بسیار خسارت‌زا باشد.»

وی افزود: «آمادگی برای بروز سیل از طریق اصلاح و ارتقای عملیات آبخیزداری و کنترل حریم رودخانه‌ها و بسترهای سیل‌خیز تا حد زیادی از این تخریب‌ها می‌تواند پیشگیری کند ضمن اینکه پیامدها منجر به بروز خسارات در حوزه‌های مدیریت منابع آب شهری و به‌ویژه کشاورزی، سلامت، زیرساخت‌های شهری و شبکه تولید و انتقال انرژی، فرسایش خاک، و تنوع زیستی می‌شود.»

سرپرست مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست تاکید کرد: «افزایش تاب‌آوری و سازگاری با تغییر اقلیم از طریق اقدامات مدیریتی پیشگیرانه بسیار اهمیت دارد زیرا هزینه‌های کمتری نسبت به جبران خسارات وارد شده ناشی از تغییر اقلیم دارد.»

گل‌علیزاده با بیان اینکه سه گزارش ملی درباره تغییر اقلیم توسط دفتر ملی هوا و تغییر اقلیم تهیه شده است، گفت: «اقدامات در قالب پروژه‌های مطالعاتی و تحقیقاتی برای کاهش خسارت‌های ناشی از تغییرات اقلیمی صورت گرفته است. در این زمینه ۱۱ پروژه پژوهشی و اجرایی تعریف شده مورد حمایت برنامه توسعه ملل متحد در ایران است که از تازه‌ترین تلاش‌های مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم در این بخش بوده است.»