سازمان بهزیستی تنها متولی صدور پروانه فعالیت مراکز مشاوره است

رییس مرکز توسعه پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی کشور در اشاره به جایگاه ارزنده روانشناسان و مشاورین در تامین سلامت روانی و اجتماعی جامعه، تکالیف دولت و نقش سازمان بهزیستی در تامین و توسعه خدمات تخصصی این حوزه گفت: سازمان بهزیستی کشور به منظور تامین بهزیستی روانشناختی عمومی جامعه و حسب تکالیف قانونی خویش (طبق بند ۶ ماده ۲۶ قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت)، برنامه ریزی، مدیریت، توسعه و نظارت بر مراکز مشاوره و خدمات روانشناختی را عهده دار بوده و از سال ۱۳۷۱ با تاسیس مراکز مشاوره دولتی و سال ۱۳۸۱ مراکز مشاوره تخصصی غیر دولتی در این حوزه استانداردهای خدمات مربوطه را طراحی و پیاده کرده است.

فاطمه رضوان‌مدنی افزود: بعد از سال ۱۳۸۴ که سازمان نظام روان‌شناسی به‌عنوان یک سازمان غیردولتی و مستقل طبق قانون تشکیل این نظام با هدف تلاش برای ارتقای سطح دانش روان‌شناسی و مشاوره، حمایت از حقوق مراجعان به روان‌شناسان و مشاوران و حمایت از حقوق صنفی روان‌شناسان و مشاوران تشکیل شد و مطابق با بند ۱ ماده ۳ فصل دوم (وظایف و اختیارات) قانون مزبور موظف به تعیین حدود صلاحیت‌های تخصصی و صدور شماره نظام برای اعضا شد.

رضوان مدنی خاطر نشان کرد: از طرفی مطابق با جزء ۸ بند پ ماده ۵۷ احکام دائمی کشور، سازمان بهزیستی کشور متولی سلامت اجتماعی بوده و مرجع صدور پروانه تاسیس و فعالیت در اموری از جمله کلینیک‌های روان‌شناسی و نیز مراکز مشاوره اجتماعی و روان‌شناختی اجتماعی است که تاکنون بالغ بر ۳۲۰۰ مرکز مشاوره در حیطه های مختلف تخصصی و عمومی و در چارچوب استانداردهای تعریف‌شده مجوز فعالیت دریافت کرده‌اند که فرصت های شغلی بسیاری را برای متخصصین فراهم کرده و سازمان بهزیستی جایگاه بنیادینی در نهادینه شدن نقش روانشناسان و مشاورین در قانونگذاری و طرح ریزی های اجتماعی داشته است.

رئیس مرکز توسعه پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی کشور با اشاره به اینکه خطوط مشاوره تلفنی ۱۴۸۰ و سامانه مشاوره مجازی در کنار مراکز روانشناختی در مجموع سالیانه حدود ۲ میلیون و ۸۰۰ نفر جلسه خدمت را در بخشهای حضوری و غیر حضوری تامین می کنند، افزود: سامانه آموزش مداوم روانشناسان ومشاورین سازمان بهزیستی که بالغ بر ۸۰۰۰ عضو متخصص فعال دارد یکی دیگر از ظرفیت های علمی و ارتقایی حوزه خدمات روانشناسی است که تامین نیازهای آموزشی متخصصین را پشتیبانی می کند.

رضوان مدنی با تاکید بر اینکه سازمان بهزیستی کشور با هدف کاهش مشکلات روانی اجتماعی مردم اقدامات موثری را از طریق طراحی برنامه‌ها و فعالیت‌های متنوع و گسترده در حوزه سلامت روان ارایه کرده است، تشریح کرد: طراحی مداخلات اجتماع محور در حوزه سلامت روان مبتنی بر نظام سوپروایزری، تامین نیازهای روانی اجتماعی در قالب تیم های محب در شرایط بحران و بلایای طبیعی و انسان ساخت، توسعه موسسات تخصصی روانشناختی در سطوح ملی، استانی و شهرستانی (از جمله موسسات پیشگیری، خانه روانشناسان و حرف یاورانه ،موسسه تخصصی طرحواره درمانی و...)، تشکیل شبکه انجمن های ازدواج و خانواده در کشور، شکل دهی تشکل های مراکز روانشناختی، ایجاد گروه های همیار سلامت روان، تشکیل پایگاه های سلامت اجتماعی، توسعه مراکز سلامت روان محلی و ... بخشی از اقدامات بهزیستی در این حوزه بوده است.

اقدامات بهزیستی برای کاهش اثرات روانی در ایام پاندمی کرونا

وی افزود: از جمله اقداماتی که در شرایط پاندمی کرونا می توان به آن اشاره نمود توسعه خدمات مشاوره تلفنی ۱۴۸۰ می‌باشد که با اختصاص کدهای اختصاصی به تماس‌گیرندگان (متخصصین و کادر درمان، افراد و خانواده‌های مبتلا به کرونا و افراد متاثر از شرایط پاندمی) اقدام به ارایه خدمات مشاوره و راهنمایی به ۲ میلیون و ۲۲۳ هزار و ۲۱۰ نفر از ابتدای شیوع کرونا تا اول خرداد ماه سال جاری نموده است. تعامل با بخش های مختلف در توسعه برنامه های ارتقایی و آموزشی و نیز مداخلات تخصصی در تعامل با قوه قضائیه در قالب سامانه تصمیم برای مشاوره های خانواده های در معرض طلاق در کل کشور و کلیه شهرستان های بالای ۵۰ هزار نفر، تامین محتوی و مربیان و پوشش آموزش های حین ازدواج در برنامه مشترک بین دستگاهی وزارت بهداشت، تامین یارانه های مشاوره های برای اقشار نیازمند و آسیب دیده و ... از جمله دیگر اقدامات سازمان بوده است، همچنین خواستگاه برنامه های مهارت های زندگی، آموزش های حوزه خانواده مشتمل بر آموزش زندگی خانواده، بلوغ و نوجوانی، تربیت فرزند، آموزش های پیش از ازدواج در سطح کشور سازمان بهزیستی بوده و توانسته علاوه بر پوشش خدمات آموزشی بانک اطلاعات مربیان و متخصصین را شکل دهد. علاوه بر این سیستم و ظرفیت نظارتی متقن و استانداردی برای ارزیابی کیفی و کمی خدمات در قالب نظارت های سازمانی، مردمی و سامانه ای مورد استفاده قرار می گیرد.

رضوان مدنی خاطرنشان کرد: نکته قابل ذکر این است که سلامت اجتماعی در تعامل همه سیستم های اجتماعی و با برنامه ریزی جامع برای همه گروه ها و اقشار جامعه قابل تامین است. از بدو تاسیس سازمان بهزیستی خدمات پیشگیری سازمان و از جمله خدمات روانشناسی برای عموم جامعه طراحی و ارائه شده است و منحصر به نیارمندان، مددجویان یا توانخواهان نیست. لیکن تامین هزینه های خدمات تخصصی روانشناختی برای اقشار نیازمند و افراد تحت پوشش نهادهای حمایتی همواره بخشی از اقدامات بهزیستی بوده است.

وی در تشریح ضرورت مشارکت همه‌جانبه روان‌شناسان در رفع مشکلات روانی اجتماعی جامعه افزود: سازمان بهزیستی کشور به‌عنوان سازمان متولی دولتی و با هدف اجرای موازین قانونی در صدور مجوز مراکز مشاوره از روان‌شناسان فعال و افراد متقاضی فعالیت در مراکز روانشناسی خواسته است، پروانه صلاحیت کار حرفه‌ای فردی را از سازمان نظام روانشناسی دریافت و به سازمان بهزیستی ارائه نمایند که متاسفانه در جمع بندی گزارشات واصله در اغلب استان ها به‌دلیل نبود زیرساخت‌ها و توان پاسخدهی لازم در صدور پروانه صلاحیت حرفه‌ای از سوی سازمان نظام روان‌شناسی، روان‌شناسان مدت طولانی ۲ تا ۳ سال در نوبت بررسی صلاحیت حرفه‌ای قرار گرفته‌اند که البته بنا بر اطلاعات واصله برای افراد مختلف زمان انتظار متفاوت بوده و گاها بسیار کوتاه و یا طولانی است که شاعبه های بسیاری را از دید ذینفعان دامن زده است. این امر که به طور مشخص دلالت بر ضعف های جدی سازمان نظام روان‌شناسی داشته و علاوه بر تضییع حقوق عمومی مردم و نیز تضییع حقوق جامعه تخصصی روانشناسی در بهره مندی از فرصت اشتغال و توسعه کسب و کار و مشارکت در فعالیت های تخصصی اجتماعی؛ برنامه ریزی دولت در تامین و توسعه زیر ساخت ها و خدمات تخصصی مورد نیاز در قالب مراکز مشاوره روانشناسی را دچار اختلال نموده است که این امر می‌تواند با توجه به نیاز جامعه به خدمات حرفه‌ای و تخصصی روان‌شناختی تبعات جبران‌ ناپذیری را به‌دنبال داشته باشد، همچین نقص ساختارهای ارزیابی های بدوی و ابهامات موجود در خصوص ظرفیت ها و ابزارهای نظارتی مجموعه مذکور جای تامل وافر دارد. بنابراین ضروری است موضوع از طریق سیستم‌های نظارتی کشور مورد بررسی جدی قرار گیرد تا جامعه روان‌شناسی قادر شود خدمات قانونی‌اش را ارایه کند.

صدور هر گونه مجوز فعالیت مرکز مشاوره خارج از فرایند قانونی سازمان بهزیستی، غیرقانونی است

وی صدور هر گونه مجوز فعالیت مرکز مشاوره خارج از فرایند قانونی سازمان بهزیستی را غیرقانونی دانست و برخورد با مراکز غیر مجاز و مجموعه های خاطی را یاد آور شد و گفت: ارایه خدمات تخصصی روانی اجتماعی مرهون تلاش‌ها و زحمات روان‌شناسان و مشاوران است و سازمان بهزیستی طی سالیان گذشته همواره تلاش کرده تا از توان و ظرفیت علمی روان‌شناسان در حوزه‌های مختلف در قالب تیم های همفکری، کمیته های تخصصی گروه های برنامه ریزی، کمیته های علمی در برنامه ریزی مبتنی بر نگاه آینده نگر استفاده کند.

رضوان مدنی با اشاره به تفاهم نامه های متعدد با انجمن های علمی، دانشگاه ها، مراجع علمی، دستگاه های دولتی و مجموعه های توانمند غیردولتی، اهمیت توسعه سرمایه های اجتماعی در نقش آفرینی در برنامه ریزی و جهت گیری صحیح کشور را مورد تاکید قرار دادند.

وی خاطرنشان کرد: ضروری است روان‌شناسان و اساتید بزرگ، توانمند، متعهد و صاحب نظر این حوزه از طریق مشارکت در برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری فعال و مطالبه صحیح و قانونی و با حساسیت، درایت و هوشیاری هرچه تمام در بهبود و ارتقای جایگاه خدمات روانشناختی تلاش نموده و در انتخابات سازمان نظام روان‌شناسی نیز پویایی لازم را ایجاد و به‌ منظور کمک به سیستم تخصصی ارایه خدمات حرفه‌ای به کمک دولت و اصناف و جامعه خدمت گیرنده شتافته و موجب تقویت این حوزه شوند.