پیش نویس شیوه نامه ویرایش و نگارش سازمان پژوهش مورد بررسی قرار گرفت

به گزارش روابط عمومی و امور بین‌الملل سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی، نشست شورای نگارش و ویرایش سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی با حضور حسن ملکی معاون وزیر و رئیس سازمان، دکتر علی محبی معاون برنامه‌ریزی درسی و تولید بسته‌های تربیت و یادگیری، جمعی از کارشناسان سازمان و نمایندگان فرهنگستان زبان و ادب فارسی برگزار شد. در این نشست پیش‌نویس شیوه‌نامه ویرایشی که از قبل به اعضا ارائه شده بود مورد بحث و تبادل نظر قرار گرفت.

دکتر حسن ملکی ضمن تسلیت ایام شهادت حضرت امام علی(علیه السلام) و فرا رسیدن شب‌های قدر اظهار داشت: امیدوارم بتوانیم از معنویت شب‌های قدر بهره لازم را ببریم. در این شب‌ها که همه مشغول راز و نیاز با خدای خود هستند وقتی دعای جوشن کبیر و آیات قرآن را مرور می‌‌کردم آیه‌‌ای ذهنم را مشغول کرد و آن این بود که "هر چقدر سخن متعالی باشد، مطالب غیر ضرور در آن به حداقل می‌رسد" یعنی تمام کلمات آورده شده در قرآن توسط خداوند متعال به‌صورت منظم و با هندسه کلمات قرار داده شده‌‌اند.

وی با اشاره به بیان تحدی در کلام قرآن گفت: خداوند در قرآن می‌‌فرماید: ای کافران اگر به این کتاب الهی تردید دارید نمونه‌‌ای مانند آن بیاورید. در دعای جوشن کبیر بارها نام خداوند متعال آمده که همه آن‌ها به‌صورت رمزینه قرار داده شده و اگر آن را درک کنیم دنیایی از معارف در آن نهفته است و شاید این‌گونه بتوان گفت که خداوند متعال در عالم خلقت رمزینه‌‌های سریع پاسخ قرار داده است. هیچ واژه اضافه‌‌ای وجود ندارد و کلام الهی هم بلاغت دارد و هم فصاحت.

عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی ضمن تقدیر از حضور نمایندگان فرهنگستان زبان و ادب فارسی در این نشست و همکاری آن‌ها با سازمان پژوهش برای نهایی کردن شیوه‌نامه ویرایش، گفت: ویراستار به کلمات و جملات؛ حریت و آزادگی می‌بخشد؛ هدفمان از تأکید به ویرایش این است که نوشتاری حکیمانه را آماده کنیم. ویراستار اضافات جملات را درست می‌کند. قصد ما این است که با این شیوه‌نامه بتوانیم متون آموزشی را بلیغ و فصیح کنیم. بلاغت یعنی پیام را خوب برساند و فصیح یعنی پیام را زیبا برساند.

در ادامه پیش‌نویش شیوه‌نامه ارائه شده مورد بحث و تبادل نظر قرار گرفت و هر یک از حاضران در جلسه به بیان نظرات و پیشنهادت خود پرداختند.

موسی اسوار عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی ضمن تشکر از سازمان پژوهش بابت اقداماتش، بیان داشت: مواردی که در این جلسه مطرح می‌شود از باب دلسوزی و برای ارائه کار بهتر می‌باشد. شیوه‌نامه ویرایشی متون مانند قانون اساسی است چرا که به تربیت نسل‌های آینده کشور و کتاب‌های درسی آیندگان ارتباط دارد.

توجه به نشانه‌های سجاوندی، رسم‌الخط، ارجاعات، زمان اندک برای تهیه این شیوه‌نامه، قرار دادن دقت کافی برای ویرایش خود شیوه‌نامه ویرایش متون، از جمله مواردی بود که این عضو فرهنگستان زبان و ادب فارسی به آنها پرداخت.

در بخش دیگری دکتر ملکی با تأکید بر مرجعیت علمی فرهنگستان زبان و ادب فارسی یادآور شد: در بحث شیوه‌نامه آموزشی، سازمان پژوهش می‌تواند مرجع باشد. سازمان پژوهش و فرهنگستان زبان فارسی باید در کنار یکدیگرو با برگزاری جلسات تخصصی این موارد اختلافی را برطرف کنند. تأکید می‌کنم متون آموزشی رسمی تنها در یکجا تولید می‌شود که آن هم سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی است.

علی محبی معاون برنامه‌ریزی درسی و تولید بسته‌های تربیت و یادگیری بر چند ویژگی مهم که باید رعایت شود تأکید کرد و گفت: شیوه‌نامه ویرایشی باید در حد اعلی و نام سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی باشد؛ تفاوت شیوه‌نامه‌ها به کاربردی بودن آن‌ها باز می‌گردد، بنابراین مثال‌هایی که در این شیوه نامه ذکر می‌شود باید کاملاً کاربردی باشد. انجام کار کمیته کارشناسی در زمانی سریع نیز مورد نیاز است.

حسین سوزنچی مدیرکل تألیف کتاب‌های آموزش عمومی و متوسطه نظری نیز موضوع دوگانگی ادبیات کودکان و نوجوانان را مطرح کرد و گفت: سؤال مهمی مطرح می‌شود و آن این است که آیا شیوه‌نامه ادبیات کودکان با شیوه‌نامه ویرایشی ادبیات نوجوانان متفاوت است؟ این دوگانگی در نوع نوشتار باید در جمعی کارشناسی مطرح شده و در فضایی نخبگانی به اجماع برسند.

ملکی در جمع‌بندی این نشست بیان داشت: در انجام کارها نباید کار را آنقدر بزرگ بدانیم که از اجرای آن بترسیم و به آن نزدیک نشویم و از سوی دیگر آن را آنقدر کوچک بگیریم که در اجرای آن سهل‌انگاری شود. ما نباید دچار آرمان‌گرایی و یا ذره‌بینی در امور شویم. قصد نداریم این کار را از صفر شروع کنیم بلکه نگاهی ترکیبی و تدوینی داریم و با این نگاه می‌توانیم قدم‌های مؤثری برداریم.

وی ادامه داد: شیوه‌نامه فنی ارائه شده، اقدام بسیار خوبی است اما باید ملاحظات لازم در آن دیده شود و کارها با سرعت بیشتری ادامه پیدا کند. پیشنهادم در این زمینه این است که کمیته‌های کارشناسی وقت بیشتری بگذارند تا نظرات ارائه شده را به‌صورت جزئی و یک به یک بحث کرده و در شیوه‌نامه اعمال کنند و شورای ویرایش و نگارش در خصوص آن‌ها تصمیم‌گیری کند. همچنین مقرر شد محبی مسؤولیت پیگیری امور و ارائه شیوه‌نامه نهایی را بر عهده داشته باشد.