پخش آنلاین چه بر سر سینما می‌آورد؟
تهران (پانا) - بحران جهانی کرونا، تعطیلی سینماها و گسترش سرویس‌های پخش آنلاین فیلم و سریال موضوعاتی هستند که در یک سال اخیر همه دست‌اندرکاران هنر هفتم با آنها دست به گریبان هستند.
به‌گزارش ایران، چندی پیش مارتین اسکورسیزی مقاله‌ای بلند در نشریه هارپر منتشر و در آن نسبت به آینده هنر سینما ابراز نگرانی کرد. قبلاً هم استاد به مجموعه فیلم‌های مارول اعتراض کرده و گفته بود اینها سینما را تبدیل کرده‌اند به پارک تفریحی موضوعی! این اظهار نظر صریح و بی‌پرده استاد البته داد خیلی‌ها را درآورد. این بار اسکورسیزی عنوان مقاله‌اش را گذاشته «استاد بزرگ» و در آن به تقدیر از فدریکو فلینی به عنوان یکی از سلاطین هنر سینما پرداخته است. استاد کهنه‌کار ایتالیایی‌تبار ما به فیلم‌های بزرگ فلینی مانند «هشت و نیم»، «زندگی شیرین» و «جاده» اشاره و خاطرات خود را از تماشای این فیلم‌ها و حشر و نشر با فلینی در دهه‌های ۱۹۶۰و ۷۰ نقل می‌کند. نگاه عاشقانه اسکورسیزی به هنر سینما هنوز آدم را یاد آن نوجوان عاشق سینمای فیلم «سینما پارادیزو» می‌اندازد.
از نظر اسکورسیزی، توجه بیش از حد به سلیقه مخاطب و پیروی از آنچه الگوریتم‌های هوش مصنوعی شبکه‌های اجتماعی برای فروش بیشتر فیلم‌ها پیشنهاد می‌دهند هنر اصیل سینما را کمرنگ کرده است. در واقع آنچه در سینمای روز هالیوود کم است همان جادوی سینماست. او می‌گوید «سینما به دوران افول خود رسیده و در حال رفتن به حاشیه است. سینما به مضمون و محتوا تقلیل داده شده، اما سینما همیشه چیزی بیش از صرفاً محتوا بوده است. همه چیز تغییر کرده است از جمله اهمیت سینما. بزرگانی همچون گدار، برگمان، فلینی و کوبریک به سایه رفته‌اند.» اسکورسیزی می‌گوید اگر فلینی با دوربین دیجیتال سبک امروزی کار می‌کرد بازهم چیزی از سختگیری و دقت نظر او در انتخاب‌های هنری و زیبایی‌شناسی آثارش کم نمی‌شد. حالا اما صاحبان و سلاطین سینما سرویس‌های پخش آنلاین مخاطب‌محور هستند که اهمیتی به شکوه و هنر سینما نمی‌دهند.
اسکورسیزی از نسلی است که سینما رفتن در آن به مثابه آیینی باشکوه تقدیس می‌شده است. دنیای او کاملاً با نوجوان امروزی که در صفحه ۸ اینچی موبایل خود فیلم‌های روز را به‌صورت آنلاین می‌بیند و راضی هم هست کاملاً متفاوت است. اما سرویس های پخش آنلاین چه بر سر سینما آورده‌اند؟ آیا این موج تازه در نهایت سینما را نابود خواهد کرد؟
آنچه گذشت
سینما در طول تاریخ صد و اندی ساله خود تهدیدها و موانع بسیاری را پشت سر گذاشته است. موقعی که تلویزیون در دهه 50 به وجود آمد و خانه‌ها را فتح کرد، تصور می‌شد سینما رفتن به حاشیه برود. در دهه‌های بعدی، پیدایش ویدئو، سی‌دی و دی‌وی‌دی هم نگرانی‌های مشابهی برای دوستداران سینه‌چاک سینما به وجود آورد. اما هیچ کدام از این پدیده‌ها و رسانه‌های مشابه نتوانستند هژمونی سینما را به خطر بیندازند. در واقع فرمت‌های مختلف صوتی و تصویری هم در کنار سینما قرار گرفتند و به آن پر و بال دادند. بسیاری از فیلم‌هایی که در زمان اکران با اقبال روبه‌رو نشده بودند در آرشیو‌های ویدئویی و دیجیتال دیده شدند و با کشف دوباره ارزش‌هایشان به فهرست بهترین فیلم‌های عمر تماشاگران راه یافتند. با چنین سابقه‌ای می‌توانیم بگوییم هنر سینما آنقدر سابقه و ریشه دارد که با این بادها تکان نخورد و همچنان باقی بماند. بحران کرونا بالاخره دیر یا زود دست از سرمان برمی‌دارد و سینما رفتن دوباره یکی از خوشگذرانی‌های هفتگی تماشاگران جهان خواهد شد. اما این تماشاگران دیگر همان تماشاگران قبلی نیستند! تجربیات متفاوتی داشته‌اند.
کرونا با سینما چه کرد؟
نشریه ورایتی در شماره اخیر خود یک نظرسنجی از امریکایی‌ها انجام داده است راجع به اینکه ترجیح می‌دهند در سینما فیلم تماشا کنند یا در خانه. 70 درصد امریکایی‌ها گفته‌اند حتی در اکران همزمان ترجیح می‌دهند فیلم‌ها را در خانه ببینند. تنها 13 درصد هنوز مشتاق سینما رفتن هستند.
در یک سال اخیر، بحران کرونا بسیاری از پروژه‌های سینمایی بزرگ را لغو کرد یا به تعویق انداخت. بسیاری از جشنواره‌های سینمایی برگزار نشدند یا به مراسمی مختصر در فضای مجازی بسنده کردند. سینماهای زنجیره‌ای به مرز ورشکستگی رسیدند. دولت امریکا با اعطای وام و معافیت‌های مالیاتی سعی کرد از صنعت سینما حمایت کند. با تعطیلی سینماهای زنجیره‌ای فیلم‌های پرخرج هالیوودی به حاشیه رفتند و جا برای سینمای مستقل و فیلم‌های کم بودجه باز شد. سینمای مستقل در غیاب فیلم‌های بزرگ از فرصت پخش اینترنتی استفاده و انبوه تماشاگران را با خود همراه کرد. سرویس‌های پخش آنلاینی مانند آمازون، اپل تی‌وی، پرایم ویدئو و دیزنی پلاس بشدت رشد کردند و ارزشمند شدند و مخاطب میلیونی یافتند. حالا دیگر همه استودیوهای بزرگ به دنبال راهکارهای پخش اینترنتی محصولات خود هستند.
در سینمای ایران چه خبر است؟
سینمای ایران تا پیش از کرونا نیز نیمه‌جان بود و تعطیلی‌های طولانی سال کرونایی ضربات جبران‌ناپذیری به این سینما وارد کرد. در ایران حدود 10 هزار نفر در صنعت سینما مشغول به کار هستند که همگی آنها آسیب دیدند. مطابق برآوردها بحران کرونا حدود ۳۰۰ میلیارد تومان به سینمای ایران خسارت وارد کرده است. البته خیلی زود اکران آنلاین در ایران هم راه افتاد و فیلم «خروج» ابراهیم حاتمی‌کیا در این عرصه پیشقدم شد. فیلم‌های حکایت دریا و یا تیغ و ترمه کیومرث پوراحمد هم پس از آن در نمایش اینترنتی توفیق چندانی کسب نکردند. تنها فیلمی که می‌توان گفت بازخورد مطلوبی از نمایش آنلاین گرفته است «شنای پروانه» است که علی‌رغم پخش نسخه قاچاق به فروش قابل قبولی دست یافت. مسأله پخش اینترنتی فیلم‌ها در ایران با چالش‌های زیادی روبه‌رواست که در صورت حل شدن می‌توان به این جریان امیدوار بود. نبود قانون کپی‌رایت، شبکه توزیع قاچاق بسیار گسترده و سرعت و کیفیت پایین اینترنت در ایران از چالش‌های اصلی این عرصه است.
ارسال دیدگاه