«یدو» روایتی از غیرت کودکانه در جنگ تحمیلی

به‌گزارش ایران، نگاهی سرشار از عشق به سرزمین مادری و احساس مسئولیت در قبال خانواده‌ای که تا آخرین روزها مقاومت کردند و در آبادان ماندند و سرآخر این پسر بچه با تدبیر آنها را به مکان امن تری می‌فرستد تا آسوده‌تر به‌عنوان کوچک مردی بزرگ در آبادان بماند و با غیرت از خاک ایران دفاع کند. مهدی جعفری در این فیلم سراغ فیلمنامه‌ای قصه‌گو رفته تا گوشه‌ای از رشادت‌های هموطنان جا مانده در جنگ تحمیلی را به تصویر بکشد. «یدو» تازه‌ترین فیلم مهدی جعفری به تهیه کنندگی بنیاد سینمایی فارابی در جشنواره سی‌ونهم فجر حضور دارد. مهدی جعفری در گفت‌و‌گو با روزنامه ایران درباره دغدغه خود از ساخت این فیلم صحبت کرده است.‌‌‌

بعد از فیلم 23 نفر به‌عنوان فیلمساز دغدغه‌مند در حوزه بیان وقایع جنگ تحمیلی شناخته شده‌اید. لطفاً درباره جهان بینی و نگاهی که در پس ساخته شدن فیلم «یدو» از سوی شما به‌عنوان فیلمنامه نویس و کارگردان وجود داشته توضیح دهید.
جنگ و دوران دفاع مقدس بخشی از مهم‌ترین خاطرات نوجوانی مرا می‌سازد و از آنجا که این یک مسیر آزموده شده است که بازتاب تجربه‌های زیسته در سینما ممکن است با موفقیت بیشتری همراه باشد به همین دلیل من هم همچنان دغدغه ثبت و نمایش واقعیت‌های کمتر دیده شده آن دوران را دارم.

‌فیلمنامه اثر از ویژگی‌های قابل تأملی از جمله نو بودن روایت، غیرت یک پسر بچه ایرانی و آبادانی برای دفاع از سرزمین اش و اصرار بر زنده ماندن مادر و خانواده‌اش برخوردار بود. اما فیلمنامه از خرده روایت‌های ریز و پراکنده برخوردار است. داستانک‌های موجود در فیلم تا چه اندازه به پیشبرد درام داستان کمک کرده است؟
«یدو» یک فیلم اقتباسی است. در این دست اقتباس‌ها بخصوص اگر از یک داستان کوتاه صورت بگیرد، ما ملزم به بسط و گسترش داستان و فربه نمودن شاکله درام هستیم. از این‌رو است که شاید خرده داستان‌هایی در فیلمنامه فیلم «یدو» گنجانده شده و البته خرده پیرنگ‌هایی که به پیرنگ اصلی کاملاً مرتبط هستند. پاسخ به این سؤال که این خرده داستان‌ها چقدر به پیشبرد داستان اصلی کمک کرده است باید از طرف تماشاگران داده شود چون ما به‌زعم خود ‌کار درست را انجام داده‌ایم و تلاش کرده‌ایم که از طرفی و با رعایت ریتم روایت اضافه گویی هم در کار نباشد.

‌در فیلم «23 نفر» هم سراغ اسرای نوجوان گرفتار در جنگ رفتید و در «یدو» هم همین نوجوان به نوعی دیگر جنگ تحمیلی را روایت می‌کرد. ظرفیت‌های انتخاب کاراکتر نوجوان برای روایت داستان نو در دفاع مقدس چگونه است؟
همانطور که گفتم علت اینکه در فیلم های اخیرم نوجوانان قهرمان‌های اصلی را شکل می‌دهند شاید همان درک ملموس خودم از خاطرات و وقایع دوران دفاع باشد ولی به نظر من مهم‌ترین و مؤثرترین قشر دوره جنگ و دفاع همین نوجوان‌ها و جوان‌ها بوده‌اند. درصد آمار بالای شهدای نوجوان و جوان نشان می‌دهد که سهم حضور آنان در این نبرد بیشتر از دیگران بوده است و ضمناً در کمتر جنگی از تاریخ چنین حضور فعال و غیورانه‌ای را از نسل جوان و نوجوان سراغ داریم. بنابراین اگر واقعیت‌های ناگفته‌ای درباره این حضور وجود دارد که دارد باید به آن پرداخته شود.

‌به‌عنوان یک فیلمساز و با توجه به بازخوردهایی که دریافت کردید، فکر می‌کنید آیا فیلم نیاز به تغییراتی در تدوین نهایی دارد؟
گمان نمی‌کنم چون ما پیش از نمایش فیلم در جشنواره چند نمایش محدود داشتیم و بر اساس بعضی از بازخوردها تغییراتی دادیم که منجر به نسخه نهایی شد.

‌کار با کودک در سینما همیشه سخت بوده است. بخصوص کودکی که قرار است با لهجه در فیلمی حضور پیدا کند. آیا بازیگران خردسال بومی بودند؟
بله همه بازیگران بومی منطقه آبادان و خرمشهر بودند و بازیگر اصفهانی ما هم بومی اصفهان. و همان‌طور که گفتید کار با کودکان و نوجوانان سختی‌های خودش را دارد. در این مسیر سخت دوست خوبم آقای جمشید بهمنی یار و همراه من بودند. تقریباً همه بازیگران کم سن و سال ما از علاقه مندان به بازیگری بودند که پیشتر تجربه بازی جلوی دوربین را نداشتند. اگر این بازی ها باورپذیر و دلنشین شده‌اند حتماً از توان و استعداد آنهاست و نیز همراهی تیم خوب ما و بخصوص خانم ستاره پسیانی که با برقرار کردن یک رابطه صمیمانه و گرم با این بچه‌ها کمک کرد تا این خانواده روی پرده سینما قابل باور و دوست داشتنی به نظر بیاید.

چطور به انتخاب ستاره پسیانی برای بازی در نقش کلیدی این فیلم رسیدید؟
خانم پسیانی را از سال های خیلی دور می‌شناسم. در یکی از تله فیلم‌های من نقش کوچکی را بازی کرده بود و با هم یکی دو تجربه همکاری هم داشتیم. توان بالای ایشان برای فاصله گرفتن از خود واقعی‌شان و تجارب فراوان در عرصه بازی برای سینما و تئاتر مرا به این موضوع امیدوار می‌کرد که ایشان بتوانند کاراکتر خود را بشکنند و از نو آدم جدیدی روی پرده خلق کنند. نتیجه کار به گمانم درخشان شده است و البته هر کس که از شرایط سخت و طاقت فرسای پشت صحنه فیلمبرداری ما آگاه باشد، قدر تلاش خانم پسیانی و همه عوامل فیلم را بهتر درک می‌کند.