آرزوهای سرکوب شده خود را روی کودکتان پیاده نکنید

به‌گزارش ایسنا، گوهریسنا انزانی با بیان اینکه اوقات‌فراغت فعالیتی است که فارغ از اجبار محیط و الزام زندگی موجب توسعه استعدادهای فردی و شخصیتی، افزایش امید به زندگی و رضایت‌مندی افراد می‌شود، عنوان کرد: اوقات‌فراغت و نحوه گذراندن آن یکی از شاخص‌های اساسی سبک زندگی به‌شمار می‌رود و نزدیک‌ترین پیوند را با زندگی معنوی هر فرد برقرار می‌کند، این در حالیست که برخی افراد اوقات‌فراغت را وقت‌گذرانی پوچ و بیهوده و نوعی بیکاری می‌دانند.

او با بیان اینکه اوقات فراغت باید نیازهای درونی فرد و جامعه را برآورده و افراد را از قید و بند رها کند، گفت: انسان در اوقات‌فراغت از تعیین نوع فعالیت توسط دیگران آزاد است و این موضوع موجبتمایز فعالیت‌های تفریحی از فعالیت‌های اجباری می‌شود و می‌تواند توسط برنامه‌ریزی مناسب برای اوقات‌فراغت معنی واقعی زندگی را درک و در هر کاری امید را در خود افزایش داد.

به گفته او، اوقات‌فراغت بخش جدایی‌ناپذیر و مهم زندگی به‌شمار می‌رود، چراکه موجب افزایش کیفیت زندگی اجتماعی، افزایش بهره‌وری فردی، تامین سلامت و امنیت جامعه، افزایش آرامش و رهایی در خانواده، رشد ابعاد مختلف شخصیت، افزایش سازگاری اجتماعی، کاهش اختلالات رفتاری و انحرافات اخلاقی، بزهکاری یا اعتیاد در فرد و جامعه، کاهش بیماری‌های جسمی و روحی می‌شود.

بنابر اظهارات انزانی، فراغت به دو گروه فعال و غیرفعال تقسیم می‌شود؛ در فراغت فعال که انرژی به‌صورت فیزیکی و ذهنی صرف می‌شود فعالیت‌هایی شامل پیاده‌روی، بازی‌، سینما و تئاتر، بازدید از موزه و مکان‌های خاص، نگهداری از حیوانات، پرورش گل و گیاه، تحقیقات آموزشی و … در این گروه قرار دارند، این فعالیت‌ها سبب خواهد شد فرد از زندگی خود لذت ببرد، اما در فراغت غیرفعال که شامل تماشای برنامه‌های تلویزیونی، سریال‌ها و کارتون‌ها، گوش دادن به موسیقی، مطالعه، بازی‌های کامپیوتری، صحبت با خانواده، عکاسی، تماشای مسابقات ورزشی و … است اگر چه فرد انرژی ذهنی و فیزیکی خاصی صرف نمی‌کند، اما در رشد فردی بسیار مهم و بااهمیت تلقی می‌شود، به همین دلیل اوقات فراغت کودک یکی از مواردی است که در رشد و پرورش او بسیار مؤثر و تأثیرگذار است چراکه صرف آن در شرایط مطلوب می‌تواند نیازهای درونی او را برآورده کرده و زمینه رشد ابعاد شخصیتی را فراهم کند.

به‌گفته انزانی، فراغت فعالیت آموزنده و لذت‌بخشی است که باعث افزایش دانش و مهارت در کودکان می‌شود. به‌همین دلیل نباید آن را تنها معطوف به سه ماه تابستان دانست، چراکه فعالیت اوقات فراغت دوران کودکی باعث انتخاب‌های مناسب شغلی، تحصیلی و خانوادگی در آینده فردی خواهد شد و به‌همان نسبت عامل اصلی بزهکاری، خالی بودن اوقات فراغت است که منجر به افزایش اعتیاد، انحرافات جنسی، مشکلات رفتاری و اختلالات روانی می‌شود، بنابراین یکی از مسائل مهمی که اغلب والدین به آن بی‌توجهی یا کم توجهی دارند مسئله نوع برنامه‌ریزی اوقات فراغت برای کودکان است به طوری‌که اغلب خانواده‌ها تنها تابستان را زمان مناسبی برای اوقات فراغت فرزندانشان می‌دانند و برای آن فکر و برنامه‌ریزی می‌کنند.

او با اشاره به اینکه معمولاً انسان‌ها در سنین ۱۵ تا ۲۹ سالگی از اوقات فراغت خود استفاده بهتری دارند، گفت: میزان فراغت فعال در پسران بیشتر از دختران است. هرچه والدین از سطح تحصیلات بالایی برخوردار باشند، کودکان آنها اوقات فراغت منظم‌تری را تجربه می‌کنند. همچنین سطح تحصیلات والدین با میزان مطالعه در کودکان رابطه مستقیم دارد؛ به‌طوریکه هرچه تحصیلات والدین بیشتر باشد اوقات فراغت غیرفعال به‌ویژه مطالعه در آنها افزایش می‌یابد و از سوی دیگر هرچه اجتماع از شرایط اجتماعی و اقتصادی بهتری برخوردار باشد، میزان فراغت فعال و غیرفعال در کودکان نیز افزایش پیدا می‌کند.

انزانی در ادامه درباره نحوه برنامه‌ریزی صحیح والدین برای اوقات فراغت کودکان در ایام تابستان نیز توضیحاتی ارائه کرد و یادآور شد: والدین باید برای برنامه‌ریزی صحیح کودکان خود از مشاوران متخصص مشورت بگیرند تا با بررسی استعداد درونی کودکانشان، آنها در فرآیندی برنامه‌ریزی شده، منظم و به شیوه‌ای مناسب رشد کنند. حال آنکه والدین عموماً در ایام تابستان برای پر کردن اوقات فراغت کودکانشان آنها را در کلاس‌های گوناگونی ثبت‌نام می‌کنند غافل از اینکه این موضوع باعث خستگی و فشار روانی بیش از حد در کودکان خواهد شد. از دیدگاه روانشناسی کودک نیز لازم است در ایام تابستان در یک یا دو کلاس تابستانی شرکت کنند و والدین به‌جای کمیت به کیفیت کلاس‌ها دقت کنند.

او با اشاره به اینکه بسیاری از والدین براساس علایق و سلیقه‌های شخصی خود کودکانشان را در کلاس‌های تابستانی ثبت‌نام می‌کنند، گفت: والدین باید در ابتدا آرزوهای سرکوب شده خود را شناسایی کنند تا مبادا آنها را روی کودکانشان فرافکنی کنند. آنها باید از مقایسه کردن فرزندان خود با سایر کودکان خودداری کنند، زیرا هر کودکی دارای مهارت و تیپ شخصیتی خاصی است و نمی‌توان کودکان را به خاطر بی‌مهارتی یا بی‌علاقگی به حوزه‌ای، سرزنش یا تنبیه کرد.

این روانشناس کودک در پاسخ به این سوال که از چه سنی می‌توان از کودک برای برنامه‌ریزی اوقات فراغتش مشورت گرفت، گفت: همه کودکان باید تجربه و انتخاب کردن را بیاموزند. آنها باید همانند راه رفتن که بارها زمین می‌خورند و بلند می‌شوند موضوعات مختلف آموزشی را خودشان تجربه کنند تا بتوانند تا حدودی استعدادهایشان را بیابند، در همین راستا کودکان می‌توانند در کلاس‌های متفاوت اما به تعداد جلسات کم شرکت کنند تا از این طریق انرژی درونی خود را بیابند و تصمیم بگیرند که از حضور در چه کلاسی احساس آرامش، توانمندی و نشاط دارند. اگر کودک بعد از گذشت چند جلسه علاقه‌ای به ادامه دادن آن کلاس نداشت، والدین بدون اجبار و زور برنامه‌ریزی صحیحی را برای گذراندن کلاس موردعلاقه فرزندان خود مدنظر قرار دهند.