کار نیست، کارگران بیمه نیستند!

مخاطراتی که کارگران ساختمانی بنا به شغلشان با آن مواجهند، چندین برابر مخاطرات در شغل‌های دیگر است. این در شرایطی است که بسیاری از آنها حتی از ساده‌ترین نوع بیمه هم برخوردار نیستند و صدایشان هم به جایی نمی‌رسد. با این حال،‌ نادر قاضی‌پور، نماینده مجلس شورای اسلامی، به وضع بیمه این قشر جامعه واکنش نشان داده و گفته تامین اجتماعی در اجرای قانون بیمه کارگران ساختمانی خلاف قانون عمل می‌کند.

نایب رئیس فراکسیون کارگری مجلس با انتقاد از در انتظار ماندن ۷ ساله برخی کارگران ساختمانی برای استفاده از بیمه، به خانه ملت گفته که دراین قانون که در ادوار گذشته مجلس به تصویب رسید هیچ سهمیه برای گروهی خاص از کارگران در اختصاص بیمه و جلوگیری از پرداخت حق بیمه برخی دیگر از کارگران درنظرگرفته نشد، اما متاسفانه تامین اجتماعی با اقدامات خلاف قانون برای بیمه کارگران ساختمانی اعمال سهمیه کرده و مشکلاتی را برای کارگران به وجود آورده است.

نماینده مردم ارومیه در مجلس شورای اسلامی، با اشاره به اینکه هرگونه تغییر در قانون بیمه کارگران ساختمانی مورد قبول مجلس شورای اسلامی به ویژه فراکسیون کارگری نیست، افزود: تامین اجتماعی باید همه کارگران ساختمانی را تحت پوشش بیمه قرار دهد، این درحالی است که تامین اجتماعی به بهانه‌هایی چون اعتبارات و منابع ناکافی از انجام وظایف خود در اختصاص بیمه برای کارگران ساختمانی شانه خالی می‌کند؛ متاسفانه بخش بسیاری از کارگران به مدت 7 سال است که منتظر و درنوبت استفاده از بیمه هستند.

قاضی‌پور همچنین از رویکرد تامین اجتماعی در اعمال سهمیه برای بیمه کارگران ساختمانی انتقاد و تصریح کرد: کارگران ساختمانی به دوبخش تمام فصل و موقت تقسیم بندی می‌شوند که در حال حاضر اعمال سهمیه برای کارگران تمام فصل است، متاسفانه کارگران درشرایطی که هیچ کاری ندارند از بیمه نیز محروم می‌شوند، بنابراین در این شرایط مشکلات آنها افزایش پیدا کرده و این رویکرد دولت به ضرر حوزه تولید است؛ لذا وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی به ویژه سازمان تامین اجتماعی باید قانون بیمه کارگران ساختمانی را برای جلوگیری از هرگونه تبعیض میان این کارگران به طور کامل اجرا کند.

این گفته‌ها در شرایطی است که پیش از این، محمدتقی نوربخش رییس سازمان تامین اجتماعی در نشست خبری خود در پاسخ به سوالی درباره بیمه کارگران ساختمانی گفته بود: اکنون 900 هزار نفر کارگر ساختمانی تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی هستند. حدود 100 تا 150 هزار نفر دیگر در نوبت هستند که تحت پوشش قرار بگیرند و امیدواریم آنها را هم بتوانیم تحت پوشش درآوریم. در عین حال داشتن کارت مهارت فنی و حرفه‌ای و اشتغال آنها، دو شرطی است که باید داشته باشند که بتوانند از این خدمات بهره‌مند شوند.

بنابراین به گفته نوربخش، تمام کارگران ساختمانی تحت پوشش بیمه قرار نمی‌گیرند بلکه باید کارت مهارت فنی و حرفه‌ای داشته باشند ضمن این که مشغول کار باشند، اما به گفته قاضی‌پور، به دلیل وجود مشکلات اقتصادی در حوزه مسکن، کارگران بسیاری از کار بیکار و به بهانه‌های مختلف از سوی تامین اجتماعی از شمول بیمه خارج شدند که ادامه این وضع به ضرر کارگران ساختمانی و در مرحله بعدی به ضرر سازمان تامین اجتماعی است.

این اعتراض‌ها به وضع بیمه کارگران، طرح اصلاح قانون بیمه تامین اجتماعی کارگران ساختمانی را با این محوریت که سهم کارفرما و مالک برای پرداخت بیمه کارگران باید بیشتر شود مطرح کرد. اما علیرضا محجوب، نماینده مجلس، معتقد است که این قانون در گذشته توسط مجلس کاملا بررسی و اصلاح شده و دیگر نیازی به بازنگری و اصلاح نیست.

او درخصوص طرح اصلاح مجدد ماده (5) قانون بیمه تامین اجتماعی کارگران ساختمانی به خانه ملت گفته است: این بخش از قانون قبلا مورد بررسی قرار گرفته و میزان درصد‌ها و پرداختی حق بیمه کارگران ساختمانی محاسبه و مشخص شده است که بر اساس آن 15 درصد از هزینه‌های عوارض صدور پروانه ساخت برای این امر استفاده می شود و به نظر ما منصفانه و عادلانه است. برخی از افراد تصمیم دارند اعداد جدیدی را برای این ماده از قانون در نظر بگیرند و به فرمول گذشته برگردند، این کار تنها باعث مختل شدن کار و امور بیمه‌گری می‌شود و بیشتر از آنکه مفید باشد، مشکل ساز است.

نماینده مردم تهران، ری، شمیرانات، اسلامشهر و پردیس در مجلس شورای اسلامی با اشاره به مزیت ماده 5 قانون بیمه کارگران ساختمانی در شرایط فعلی گفت: بر اساس اصلاحی که در گذشته صورت گرفت درآمد سازمان تامین اجتماعی افزایش پیدا می‌کند، اما اگر در شرایط فعلی تغییر و درآمدی حاصل نشده به دلیل رکود فعالیت‌های ساختمانی است، نه به واسطه ناکار‌آمدی و ایراد قانون، تا زمانی که بازار ساختمانی راکد و جوازی صادر نشود، قطعا درآمد حاصل نخواهد شد چراکه در هر روش این حوزه متکی به صدور جواز است.

وی ادامه داد: بر اساس طرح جدید اصلاحی ماده 5 قانون بیمه کارگران ساختمانی، سازمان تأمین اجتماعی می‌تواند 20 درصد عوارض مجوز ساخت و ساز را دریافت کند تا پوشش بیمه تمام کارگران ساختمانی تداوم یابد، در صورتی که درصدهای این قانون کاملا محاسبه شده و قیمت‌هایش نزدیک به هم تعیین شده است، از این رو ما مخالف اصلاح مجدد این بخش از قانون هستیم.

گفتنی است ماده ۵ قانون بیمه اجتماعی کارگران ساختمانی مصوب ۱۴/۱۲/۱۳۸۷ و تبصره‌های آن به این شرح در تاریخ 16/9/1393 اصلاح شده است: سازمان تامین اجتماعی مکلف است با دریافت هفت درصد حق بیمه سهم بیمه شده (از کارگر) و پانزده درصد مجموع عوارض صدور پروانه (ازمالک) به تداوم پوشش بیمه تمام کارگران ساختمانی اقدام کند. درصورت تامین نشدن منابع لازم جهت گسترش پوشش بیمه‌ای کارگران با تصویب هیات وزیران، افزایش سقف مجموع عوارض تا بیست درصد بلامانع است.

با این حساب، در بین اعداد و ارقام و بحث و جدل‌های مسئولان، این کارگران،‌ به عنوان یکی از ضعیف‌ترین قشرهای درآمدی جامعه هستند که بیکار می‌مانند، از بیمه محروم می‌شوند و تاوان رکود شرایط اقتصادی و نیمه‌کاره بودن ساخت و سازها را می‌دهند.