سرنوشت روابط ایران و عربستان

مشکلات ایران تنها با قدرت‌های مطرح جهان نیست. ایران در جایگاهی در نظام بین‌الملل قرار دارد به نام خاورمیانه که به خودی خود با آشوب روزافزون رو‌به‌روست. اکنون ایران روابط خوبی با بحرین، عربستان و امارات ندارد و اگر حسن روحانی تدابیری بیندیشد که با اعراب به خصوص این سه کشور روابط دیپلماتیک برقرارکند، عملا در مرزهای پیرامونی احساس آرامش ایجاد خواهیم کرد.

امنیت تنگه هرمز بهترین فصل مشترک برای آغاز مذاکرات ایران با کشورهای عربی است، هرچند ایران و عمان دو کشور تاثیرگذار در تنگه هرمز هستند، اما در این منطقه عربستان؛ بحرین و قطر نیز دارای نفوذ هستند و اگر قرار باشد چالشی بین ایران و قدرت‌های بزرگ جهان به وجود آید، ایران باید در همسایگی خود احساس امنیت کند و حداقل با کشورهایی که مرز مشترک آبی دارد و همچنین اشتراکات دینی و فرهنگی زیادی با آنها دارد، روابط حسنه برقرار کند.

امنیت انتقال انرژی مهم‌ترین رکن برای برقراری رابطه بین ایران و اعراب خلیج فارس است. در ابتدای انقلاب نیز روابط حسنه بین ایران و عربستان نبود حتی عدم رابطه مطلوب بین دوکشور به دوران پهلوی نیز بازمی‌گشت، اما با وجود این اختلافات در دوران سازندگی پادشاه معقولی به نام ملک عبدالعزیز در عربستان حاکم بود که اصلاحات زیادی در عربستان انجام داد. در آن زمان مرحوم آیت‌ا... هاشمی رفسنجانی روابط حسنه‌ای با ایشان برقرار کرد و رفت و آمدهایی بین سران ایران و عربستان صورت گرفت و بعد از این دیدارها که حسن روحانی نیز در آنها حضور داشت و نقش مهمی در امضای قرارداد و دوستی بین دو کشور داشت، شاهد اوج گیری روابط ایران و عربستان با کشورهای منطقه بودیم. قراردادی که به نام حسن روحانی(قرارداد روحانی) نام گرفت، اما متاسفانه سیاست‌ها در زمان محمود احمدی‌نژاد به سمتی حرکت کرد که به شدت روابط بین دو کشور آسیب دید.

در دیداری با آیت‌ا... هاشمی در زمان احمدی‌نژاد که دوران اوج‌گیری کدورت بین ایران و عربستان هم بود به ایشان گفته شد چرا برای جلوگیری از تخریب روابط دوکشور دست به کار نمی‌شوید ایشان پاسخ دادند که با چه سمتی؟ حتی اگر برای زیارت به عربستان بروم باید با عنوان و سمتی به این کشور سفر کنم. واقعیت آن است که با فوت ملک عبدا... فرصت بهبود روابط ایران و عربستان از دست رفت. اگر در همان زمان آیت‌ا... هاشمی با سمتی رسمی و با عنوان رئیس مجمع به عربستان سفر می‌کردند اکنون آنها نمی‌توانستند علیه ایران دست به اقدامات فعلی بزنند. در عربستان جوان جویای نامی عملا ملک عربستان است. اگر او بر تخت پادشاهی نیز تکیه بزند، او اگر پادشاه شود ضد ایرانی‌ترین پادشاه عربستان خواهد بود. ترامپ نیز در آمریکا رفتار ضد ایرانی دارد. در نتیجه اگر روحانی بتواند همانند آیت‌ا... هاشمی در ارتباط با عربستان رفتار کند از اکنون می‌توان با چالش‌های آینده مقابله کنیم و در صورت بهبود روابط ایران و عربستان می‌توانیم با توفانی که ترامپ هدایت آن را با فرمان نتانیاهو در دست دارد مقابله کنیم.

منبع: آرمان

* حقوقدان