بررسی 7 نوع عرفان‌ نوظهور در سلسله نشست‌های فرهنگی کرسی آزاداندیشی گفتارماه

در این نشست حجت الاسلام شریفی، مدیر گروه عرفان های نوظهور نهاد نمایندگی رهبری در دانشگاه‌ها گفت: یک فرقه از بدو زایش تا زمانی که در یک جامعه به ظهور و بروز می‌رسد، به بیست سال زمان نیاز دارد. این فرقه‌ها در ابتدای امر به عناوین مختلف خود را نماینده یک گروه خارجی معرفی می‌کنند. فرقه‌ها از کنجکاوی مردم سوء استفاده می‌کنند. از دلایلی که اشخاص به سمت عرفان‌های نوظهور می‌روند این است که آموزش‌های دینی در دوران کودکی و نوجوانی پاسخگوی نیازهای آنها نبوده است.

وی ادامه داد: در مرحله دوم مفاهیم فرقه را بومی‌سازی می‌کنند و یکسری از باورها و ارزش‌های دینی و ملی را درون فرقه جا می‌دهند. مرحله بعدی تالیف کتب و جزوه‌های های مربوط به آن فرقه و انتشار آن در سطح جامعه است. این مسیری است که همه فرقه‌ها و عرفان های نوظهور در همه جای دنیا شروع به کار می‌کنند.

شریفی گفت: فرقه‌ها نوعی جهان‌بینی مطرح می‌کنند که می‌تواند جایگزین جهان‌بینی موجود در جامعه شود. فرقه‌ها گاهی مسائل شهودی نیز دارند و این‌طور نیست که صرفا دلایل واهی برای تاسیس یک فرقه وجود داشته باشد. این فرقه‌ها دارای خروجی هستند که می‌تواند افراد را جذب کند. بخش بزرگی از تمرین‌های فرقه‌ها براساس تعالیم شیطانی بنا شده است که افراد با انجام آن تغییری در روحیات خود احساس می‌کنند؛بنابراین نمی‌توان گفت که افراد بی‌دلیل و بدون هیچ چیزی جذب این فرقه‌ها می‌شوند.

مدیر گروه عرفان های نوظهور نهاد نمایندگی رهبری در دانشگاه‌ها افزود: افراد مستعد جذب در فرقه‌ها کودن یا کم‌هوش نیستند. اتفاقا این گروه را افراد باهوش و تحصیل‌کرده تشکیل می‌دهند. فرقه‌ها افراد بی‌خاصیت را دور می‌ریزند و به آنها نیازی ندارند. نخبگان بیش از همه طبقات اجتماعی در معرض خطر جذب فرقه‌ها هستند. نخبگان در آنجا مورد احترام قرار می‌گیرند و مرحله بعدی از طریق سلبریتی‌ها ویترین جامعه می‌شوند. طبقات بعدی مرفهان هستند که به خاطر نیاز به معنویت جذب این فرقه‌ها می‌شوند. مستضعفان نیز به دلیل حل مشکلات روحی ناشی از فقر و تبعیض جذب این فرقه ها می‌شوند. فرقه‌ها هیچ وقت مشکلات را حل نمی‌کنند بلکه ذهن افراد را به سمت دیگری سوق می‌دهند و این باعث می‌شود حواس این افراد نسبت به مشکلات خود پرت شود.

شریفی با بیان اینکه دو نکته اساسی در شناخت فرقه‌ها را همیشه باید مورد توجه قرار داد، تصریح کرد: نکته اول این است که فهم انحرافات اندیشه‌‌ای بسیار دشوار است. فهم انحرافات نیاز به تسلط کامل بر منابع دینی و منابع این فرقه‌ها دارد. شناسایی اینکه فرقه‌ای جزو عرفان‌های کاذب است یا نیست، کار بسیار دشواری محسوب می‌شود. نکته دوم این است که ما در دنیای جدید باید معنویت را جزو موضوعات پرتکرار و پردرخواست تلقی کنیم. بحث معنویت بسیار به‌روز است و هرکس که خواهان گفتن حرف‌های جدید است از قالب معنویت استفاده می‌کند. به طور مثال در هالیوود سالانه 600 فیلم تولید می‌شود که یک‌سوم آن را فیلم‌های معنوی و معنا‌گرا تشکیل می‌دهد.

شریفی عرفان‌های موجود را به چند دسته مشخص تقسیم بندی کرد و گفت: دسته اول عرفان‌های جادویی است که معتقدند جادو در دنیای امروز می‌تواند به عنوان جایگزین دین در جامعه نقش‌آفرین باشد. پائلو کوئیلو، نویسنده مطرح برزیلی از بزرگترین مروجان این عرفان در دنیاست. دسته دوم عرفان هنری است که ابتدا خود را در قالب و لباس هنر معرفی می‌کند. مثال بارز این عرفان، هنر فنگ‌شویی است که امروزه آن را به روش چیدن دکوراسیون منزل می‌شناسند اما واقعیت این است که فنگ‌شویی یک عرفان و معنویت است.

این کارشناس عرفان‌های نوظهور ادامه داد: دسته سوم عرفان ورزشی است که سرآمد آن رشته ورزشی یوگاست. یوگا در ظاهر یک ورزش است که برای سلامتی مفید است اما استادان این ورزش معتقدند که یوگا با وجود تاثیر روحی و جسمی صرفا ورزش نیست و یک عرفان است. دسته چهارم مربوط به معنویت‌های درمان‌گراست که شعار آنها مداوای تمام امراض روحی و جسمی است.

شریفی دسته پنجم را عرفان‌های جنسی دانست و گفت: همچنین عرفان دسته ششم، عرفان رویامحور است که آنها می‌گویند سفر روح و به عالم رویا را مبنای این عرفان می‌دانند. عرفان دسته هفتم، عرفان روانشناختی است که در قانون جذب و راز خلاصه می‌شود. این اندیشه می‌گوید انسان به هر چیز که فکر می‌کند در عالم واقع نیز به وقوع می‌پیوندد. این عرفان به طورکامل مخالف تعلیمات و اصول دینی ماست.