نادر مشایخی: یادگیری موسیقی در دانشگاه کار درستی نیست

به گزارش پانا، جلسات پژوهشی آکادمی موسیقی پوپیتر هر دوهفته یکبار با بررسی موضوعی خاص در محل این آکادمی برگزار می‌شود. تازه‌ترین جلسه‌ی این آکادمی با حضور نادر مشایخی و با موضوع واکاوی آموزش موسیقی در ایران برگزار شد.

در آغاز این جلسه محمودی گلستانه مدیرهنری آکادمی موسیقی پوپیتر با اشاره به اوضاع آموزش موسیقی در دانشگاه‌های کشور گفت: دانشگاه های متععد موسیقی و آموزشگاه‌های موسیقی بسیاری در ایران وجود دارد که فارغ التحصیلان و هنرآموزان آنها تعدادشان بسیار است. اما نبود زمینه مناسب و فضای کافی برای کار این فارغ‌التحصیلان منجر به بروز بحرانی در فضای موسیقی ایران شده است.

گلستانه با اشاره به انگیزه تشکیل این جلسه از سوی آکادمی موسیقی پوپیتر تاکید کرد: فروپاشی آموزه‌های نسل‌های متقدم موسیقی در اخلاق حرفه‌ای، مناسبات شاگرد و استاد، تضاد با معیشت اهل موسیقی و شرایط اقتصادی حاکم بر جامعه و نیاز به آموزش و جذب حداکثری هنرجو از طیف های مختلف فرهنگی و اجتماعی، ارزان شدن هزینه‌های آموزش موسیقی در شرایط رقابتی، اقبال گسترده طبقات مختلف اجتماعی به هنر موسیقی، نبودن معیاری مناسب برای تشخیص مدرسان صاحب صلاحیت، نبود اتحادیه و صنف در حوزه آموزشگاه‌های موسیقی، نا آشنا بودن برخی هنرجویان نسل جدید با استاندارهای حرفه‌ای هنر و نگاه غیر واقع بینانه دانشجویان و فارغ التحصیلان دانشگاه‌های موسیقی به مقوله هنر و جایگاه هنرمند در ایران از جمله دلایل تشکیل این جلسه از سوی آکادمی موسیقی پوپیتر است.

محمودی گلستانه هدف از برگزاری این نشست‌ها را بررسی مسائل روز جامعه موسیقی ایران و ایجاد بستری برای گفت‌وگو و طرح موضوع‌های فرهنگی موسیقایی از طرف جریان‌ها و گفتمان‌های مختلف موسیقی ایران دانست و ادامه داد: همچنین آکادمی موسیقی پوپیتر ضمن انتشار ماحصل برنامه‌های پژوهشی به شکل مقالات علمی_پژوهشی، فضایی را جهت حمایت از پژوهشگران حوزه موسیقی و کنکاش در حوزه های نظری موسیقی را درکنار فعالیت‌های آموزشی خود مد نظر دارد.

در ادامه‌ی این جلسه نادر مشایخی که سال‌ها است در دانشگاه‌های موسیقی ایران به تدرس موسیقی اشتغال دارد، به آسیب شناسی جریان آموزش موسیقی در ایران پرداخت.

نادر مشایخی در ابتدای سخنانش گفت: نیازی نیست بایدها را به جوانان تحمیل کنیم، باید امکانات را در اختیار آنها گذاشت و کارهای آنان را تماشا کرد. من در اروپا هم تدریس کرده‌ام، آنجا بچه‌ها طبق آن تعلیم و تربیتی که در خانه‌هایشان کسب می‌کنند، یک خیابان یک طرفه را تا دوران جوانی طی می‌کنند. در ایران کودکان با یک اتفاق بزرگ می‌شوند و این باعث می‌شود هر تصمیمی که بخواهند بگیرند و به آن عمل کنند، مگر اینکه اصلا تصمیم گیری را یاد نگرفته باشند، به اعتقاد من این به خاطر طرز تفکر ایرانیان است زیرا آنها علت خاصی برای بعضی از تصمیماتشان ندارند.

او ادامه داد: برای مثال کسانی که فرش می‌بافند یک نقشه دارند و بر اساس آن پیش می روند ولی در فرش گبه این نقشه وجود ندارد، یعنی علت و معلول وجود ندارد، دلیل اصلی اینکه نقشه می‌کشیم برای این است که درصد خطا کم شود و وقتی خطا در بافتن فرش پیش می‌آید آن کسی که فرش را می بافد خطا را تکرار می‌کند و دیگر خطا به حساب نمی‌آید درعوض آن فرش منحصر به فرد خواهد شد زیرا آن خطا دیگر در فرش بعدی پیش نخواهد آمد.

مشایخی با اشاره به ابتکارات جدید ایرانیان بیان کرد: این تصمیم‌ها می‌تواند در آموزش هم نقش عمده‌ای داشته باشد، هرگز کسی که ابتکارهای جدید دارد را محدود نخواهم کرد، گاهی نحوه تفکر ایرانیان می‌تواند آنقدر بدیع باشد که حتی به فکرمان هم نرسد آدم‌هایی که در اروپا موسیقی را یاد گرفته‌اند و به اینجا آمده‌اند در خیلی از موارد راه را کاملا اشتباه می‌روند.

نواختن 10 ساز کار درستی نیست / با هشت ماه یادگیری خودشان مدرس می‌شوند

مشایخی با اشاره به مراحل آموزش موسیقی، گفت: آموزش موسیقی چهار مرحله دارد و بزرگترین آن که هفتاد درصد آموزش در آن نهفته است مسئله دیدگاه هنری است، یعنی آدم را آموزش بدهند که با متریال چه کارهایی می‌توان انجام داد. تمام دیدگاه هنری از فرم تا ساز شناسی در این هفتاد درصد است. بیست درصد دیگر یاد گرفتن کار و پنج درصد دیگر آرتیستیک است. یعنی شما به عنوان یک موزیسین باید به روی سن بروید و بدانید چگونه آهنگ را اجرا کنید، که گاهی در ایران این جنبه عوض می‌شود و 95 درصد آموزش موسیقی را شامل می‌شود. همچنین پنج درصد باقی مانده که باید آن را یاد گرفت این است که بعد از پایان درس باید کجا کار پیدا کرد.

او ادامه داد:‌ تمام تئوری‌هایی که در ایران آموزش داده می‌شوند تئوری‌های از سال 50 میلادی به بعد است، علت آن هم افرادی هستند که تئوری یاد گرفته‌اند، کتاب ترجمه کرده‌اند، کتاب‌های مربوط به یک دوره را ترجمه کرده‌اند، زیرا مردم اروپا نمی خواهند گذشته شان که به جنگ باز می گردد را به یاد بیاورند برای همین از صفر شروع کرده اند.

مشایخی گفت: این که یک نفر بتواند 10 ساز بنوازد کار خوبی نیست. زیرا تعدد سازها مهم نیست، بلکه هنرجو باید آموزش یک ساز را فرا بگیرد و آن را ادامه بدهد تا به عالی‌ترین سطحش برسد. در ایران هر کسی 8 ماه از یادگیریِ موسیقی‌اش بگذرد خودش سراغ درس دادن به دیگران می‌رود. برای همین هم فقط در شهر تهران 850 آموزشگاه موسیقی وجود دارد و سوالی که ذهن من را درگیر کرده این است که چگونه به این آموزشگاه‌ها مجوز فعالیت می‌دهند.

دانشجویان باید تعیین سطح شوند

نادر مشایخی گفت: به دنبال بیکار کردن کسی نیستم ولی اوضواع موسیقی بد است و جوانان ایرانی گناه دارند. اگر با یک برنامه‌ای 5 ساله اوضواع موسیقی حل شود جوانان می‌توانند در فستیوال‌های موسیقی شرکت کنند و به درجات بالایی برسند. گاهی در یک کلاس دانشگاهی در ررشته موسیقی 40 نفر نشسته‌اند و از میان آنان تنها 10 نفر موسیقی کار کرده‌اند. برای ورود به دانشگاه های موسیقی باید آزمون عملی برگزار شود و این آزمون هم نه برای قبول یا رد کردن دانشجویان که برای تعیین سطح دانشجویان باید گرفته شود. متاسفانه در حال حاضر خیلی از دانشگاه‌ها به خاطر مسائل مالی و هزینه‌هایی که برایشان دارد این کار را نمی‌کنند.

فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌های موسیقی کم دانشند / آنان فقط می‌توانند حرف بزنند

مشایخی با اشاره به اینکه موسیقی یاد گرفتن در دانشگاه‌ها اشتباه است و به جای آن موسیقی شناسی باید آموزش داده شود توضیح داد: در دانشگاه با تئوری سرکار دارید درصورتی که سال‌ها باید موسیقی نواخت تا آن را یاد گرفت. تئوری تنها 10 درصد موسیقی را یاد می‌دهد بنابراین باید تجربه عملی کسب کرد. من که خود رهبری ارکستر و آهنگسازی انجام می‌دهم این کار را از زمانی که شروع به کار رهبری ارکستر کردم یاد گرفتم.

وی ادامه داد: مانند این است که کتاب آشپزی بخوانم و از فردا آن را یاد بدهم بدون اینکه یک بار غذایی پخته باشم. از روی کتاب نمی توان موسیقی یاد گرفت. مشایخی افزود هشتاد درصد مطالبی که در دانشگاه‌های موسیقی به دانشجویان این هنر تدریس می شود بلا استفاده است و بسیاری از کسانی که از دانشگاه‌های موسیقی بیرون می‌آیند کم دانش هستند و نمی‌توانند حتی یک ملودی صحیح و ساده بنویسند، ولی می‌توانند درباره آن حرف بزنند.

جلسات پژوهشی آکادمی موسیقی پوپیتر هر دوهفته یکبار در محل این مرکز اموزشی واقع در خیابان دکتر فاطمی، روبروی خیابان های کاج و هشت بهشت، پلاک 118، طبقه دوم برگزار می‌شود.