شیوه گزارش نویسی از شی

چرا باید گزارش از شی تهیه کنیم؟

گاه یک شی به دلیل ویژگیهای خاصی که دارد، سوژه‌ی اصلی یک گزارش است. هدف اصلی از تهیه این نوع گزارش‌ها، در اغلب موارد شناساندن این اشیا به مردم به سبب قدمت و عتیقه بودن یا وجود نوعی از نوآوری و ابتکار در آن است. به عبارت دیگر اشیایی که دارای یک یا چند مورد از موارد زیر است می تواند سوژه گزارش شی باشد:

* داشتن ویژگی های برجسته‌ای ورود توجه جامعه است

*مورد نیاز یا بهبود دهنده زندگی مردم

*دارای شهرت منطقه‌ای، ملی یا بین المللی بودن و یا ...

چیزهایی مثل قطعات و آثار موجود در موزه ها، کتابهای نفیس و قدیمی ، هنرها و صنایع دستی یا روبات های پیشرفته اختراع بشر و حتی چیزهایی که مردم به طور روزمره از آنها استفاده می کنند.

[ به تازگی "بهنام عبدالهی"_خبرنگار پانا در تبریز_ گزارشی از "اسپینر"( اسباب بازی این روزها، که در دست بزرگ و کوچک است)گزارشی تهیه کرد، که مورد استقبال مخاطبان واقع شد.

بنابراین لازم نیست، خیلی جستجو کنید! در همین دور و بَرتان پر از "سوژه های گزارش از شی" است.]

ویژگیها :

مهمترین بخشِ گزارش از شی؛ تشریح ویژگیهای شی موردنظر ما نسبت به سایر اشیا مشابه است خصوصیاتی که آن را از سایر اَشیا متمایز ساخته است؛ مثلا اگر موضوع، گزارش یک کتاب قدیمی است ، خُب باید در مورد نوع خط،کاغذ،شیوه نگارش، جنس جلد، شیوه چاپ یا دست نویس بودن آن و ... با استفاده از آنچه مشاهده و حس کرده ایم توضیح دهیم. [پس چون در این نوع گزارش عنصر و رکن مشاهده مهم است، گزارشگر باید قلم توانایی در نگارش داشته باشد و بتواند با توصیفاتی مناسب آن شی نادیده برای مخاطبان را دیده کند و به تجسم آنان را فعال کنند.]

[اما اشتباه نکنید! همه گزارش شما نباید به توصیف و تشریح اختصاص یابد. شما انشا نمی نویسید بنابراین متعادل تر عمل کنید صفات ها را کم تشبیهات را اندک کنید.]

جایگاه مصاحبه در گزارش شی

[ گفتیم؛ گزارش از شی انشانویسی نیست، پس باید با افراد صاحب نظر و کارشناسان گفت و گو کنید و از آنان بخواهید دیدگاهها و نظرهای کارشناسی خود را درمورد شی موردنظر بگویند.

این‌کار،گزارش را از تک‌گویی خارج می‌کند و بر جذابیت، اهمیت و اعتبار آن می‌افزاید.]

مثلا اگر از اِبداعات و ابزارهایی که به تازگی اختراع شده اند می نویسید؛ جنس ،عناصری که در تولید آن بکار رفته، اندازه، وزن، حجم، کاربرد و دیگر خصوصیات ظاهری آن را تشریح کنید و در مواردی که قابل مشاهده نیست از کارشناسان بپرسید و سپس با مخترع یاسازنده آن مصاحبه کنید امتیاز این شی نسبت به دیگر وسایل مشابه و ویژگیها آن و همچنین ازدردل های او را در تولید و اختراعش بنویسید.(دقت کنید شی محور باشد نه مخترع، وگرنه شما گزارش از شخص نوشته‌اید نه گزارش شی) .

بدین‌ترتیب خوانندگان اطلاعات جامع‌تری بدست‌ می‌آورند.اگر در مورد یک صنایع دستی است،نظر کارشناسان و صاحبنظران در مورد آن مهم است.

مثلا گزارشگرِ "اسپینر"_ اسباب بازی چینی_ به سراع کارشناسان و روانشناسان اجتماعی رفته بود تا بپرسد علت رواج و توجه بیش از حد مردم نسبت به این اسباب بازی چیست؟ آیا نظریه افزایش تمرکز در مورد آن درست است واین مصاحبه ها در لابه لای گزارش برجذابیت و مستندبودن و اعتبار آن افزود.

رکن تحقیق در گزارش شی

اگر شی موردنظر یک اثر باستانی است حتما تشریح تاریخچه و زمان استفاده آن در گزارش ضروری است. بدین‌ترتیب "رکن تحقیق" در گزارش شما جایگاه پیدا می کند اما چگونه؟ با استفاده از جستجو در اینترنت و یا منابع مکتوب و گفت و گو با کارشناسان زمان ساخت اثر را همراه با توضیحاتی در مورد مکان و منطقه ای که این نوع اشیا در آن ساخته شده است، می آورید.

[حتما می پرسید؛ این گفت و گوها همان بخش مصاحبه نیست؟ پاسخ این است که بخشی از اطلاعاتی که در این گفت و گو ها بدست می آورید را می‌توانید در قالب مصاحبه بیاورید و بخشی دیگر را بدون ذکر نام افراد، در لابه لای مطالبی که حاصل جستجوی شما در منابع مختلف بوده است، ذکر می کنید.]

مثلا در مورد مثال ذکر نخست؛زمان ساخت اثر، توضیحاتی درباره زمان و دوره حکومت اثر و ویژگیهای اجتماعی آن دوران به جذابیت گزارش کمک می کند و اطلاعات مفیدی را به مخاطبان می دهد. در مورد ابداعات و ابتکارات نیز به زمان شروع تحقیقات برای تولید ابزار، ماشین و محصولی که در تولید شده است اشاره کنید و اُفت ذخیره ها و مراحل مختلف در زمان شکل گیری ایده تا تحقیقات و تولید را شرح دهید

چگونه گزارش از شی را جذاب کنیم؟

شاید در وهله اول، این نوع گزارشها خشک و بی روح به نظر آید که جذابیتی برای خواننده ندارد؛پس لازم است به این نکات توجه کنید:

1- با آوردن ارزش مادی یا معنوی یا کاربردش ، آن را برای مخاطب مهم و جذاب کنید مثلا در مورد قطعات و آثارباستانی سعی کنید اطلاعاتی در مورد ارزش مادی یا جایگاه و ارزش معنوی خاصی که احیانا ممکن است داشته باشد و نظر مردم یا کارشناسان در مورد این ارزشها بگویید.

2 -نوشتن تیتر مناسب و جذاب برای این نوع گزارشها از اهمیت زیادی برخوردار است.

3- ورودی پرکشش در همه گزارشها از ضروریات است اما در گزارش شی اهمیتی دو چندان دارد. ورودی خوب و جذاب خواننده را به دنبال کردن گزارش می کشاند.

حالا به یک مثال توجه کنید:

چندین سال پیش، در روزنامه آزاد( مهر 78 )گزارشی چاپ شد با سوژه اسکناسهای فرسوده:

تیتر گزارش این بود: "اسکناسها فرسوده اند، مقصر کیست"؟

گزارش با چند مکالمه میان مردم و کسبه ای که اسکناس رد و بدل می کنند شروع می‌شد. شروع جذاب و داستانی گزارش با زبان محاوره، درباره موضوعی که مردم با آن سروکار دارند مطلب را پرکشش و خواندنی کرد.

پس از آن گزارشگر با سوالاتی که از خواننده می‌پرسد با او وارد بحث می‌شود و فکر او را با موضوع پیوند می‌زند و در ادامه تحقیقات خود را می‌آورد:

مقایسه حجم اسکناس پاره در کشور ما در مقایسه با کشورهای دیگر و آمار و ارقام در این مورد و در ادامه تاریخچه اسکناس در ایران.

خُب این گزارش پرمحتوا که ممکن است در نگاه اول خشک و نیز جذاب به نظر آید با یک تیتر خوب(در زمان خود) و ورودی جالب خواننده را جذب می‌کند.

حالا به اَشیای پیرامون خود دقت کنید کدامیک قابلیت یک سوژه گزارش از شی را دارند؟

شروع کنید،بنویسید!

----------------------------------------

منبع: گزارشگری کاربردی برای رسانه های جمعی/ محمدتقی روغنی ها

با توضیحات و تغییرات نگارشی واحد آموزش