آنچه خانواده‌ها و مراقبین بیماران روانی مزمن باید بدانند

به گزارش خبرگزاری پانا، معاون توانبخشی بهزیستی خراسان رضوی در این كارگاه گفت: 25 درصد از افراد جامعه تا پایان زندگی، همواره در معرض ابتلا به یك اختلال روان‌پزشكی هستند و در حدود یك تا سه درصد آنها در مسیر اختلال روانی مزمن قرار می‌گیرند.
حمیدرضا پوریوسف افزود: بیمار روانی مزمن به آن دسته از بیماران روانی اطلاق می‌شود كه علاوه بر داشتن علائم پزشكی، عملكرد فردی و اجتماعی‌شان برای مدتی طولانی دچار اختلال باشد.
وی با بیان اینكه 7 مركز غیر دولتی بیماران روانی مزمن شبانه‌روزی در خراسان رضوی تحت نظارت بهزیستی هستند گفت: در این مراكز مجموعا 540 بیمار تحت مراقبت‌های روان‌پزشكی، توان‌بخشی و درمانی قرار دارند.
وی گفت: بهزیستی خراسان رضوی، برای بازآموزی و ارتقای سطح دانش مربیان، مراقبین، مسؤولین فنی و مددیاران این مراكز و نیز مراكز نگهداری معلولین جسمی حركتی، ذهنی و سالمندان دوره‌های آموزشی را برگزار می‌كند.
وی افزود: آموزش‌های درمانی و توانبخشی مراقبین مراكز نگهداری از بیماران روانی مزمن كه امروز وفردابرگزار می‌شود آخرین بخش از فاز اول این دوره‌هاست.
این روان‌پزشك خطاب به خانواده‌های این بیماران در شناسایی ویژگی‌ها و كمك به زندگی بهتر آنان گفت: تنها وجود علائمی مانند پرخاشگری، اضطراب، هذیان و بی‌خوابی، برای اینكه بگوییم شخص به بیماری روانی مبتلا شده كافی نیست زیرا افراد كاملا سالم هم ممكن است این علائم را برای مدت محدودی از خود بروز دهند.
وی با تأكید اینكه این علائم خود به خود دلیل بیماری نیستند گفت: این علائم بدون اینكه اختلال در عملكرد فردی، خانوادگی و اجتماعی افراد مشكل ایجاد كنند، عكس‌العمل‌های طبیعی افراد تلقی می‌شوند.
وی افزود: اما اگر این علائم با اختلال در عملكرد افراد همراه شدند می‌گوییم فرد به بیماری روانی مبتلاست و اگر این اختلال برای مدت درازی پایایی داشته و نیاز به درمان طولانی مدت داشته باشد وی را بیمار روانی مزمن می‌نامیم.
وی خاطر نشان كرد: خانواده‌هایی كه بیماران خود را به مراكز بهزیستی می‌سپارند باید در نظر داشته باشند كه در فواصل مرخصی و حضور بیماران در منزل، طوری رفتار كنند كه زحمات و تلاش‌های مراقبین و تیم درمان آنها را به هدر ندهند.
پوریوسف در تعریف اختلال عملكرد گفت: عملكرد در حیطه‌های فردی، خانوادگی، شغلی و ارتباطات اجتماعی، وظایف و فعالیت‌هایی است كه افراد در این حوزه‌ها انجام می‌دهند و اگر كسی دست كم برای یك مدت معین چندهفته‌ای یا بیشتر در انجام این وظایف و كاركردها اختلال یا توقف داشته باشد مطمئنا باید تحت درمان قرار گیرد.
وی هدف توان‌بخشی را بازگشت بیمار به عملكرد عادی زندگی دانست و گفت: مراقبین، تیم درمان و اعضای خانواده‌ی بیمار باید یك بیوگرافی از وضعیت گذشته‌ی عملكردی بیمار داشته باشند تا بتوانند عملكرد وی را در هر مرحله نسبت به شرایط عادی وی در گذشته بسنجند.
وی اضافه كرد: برای مثال ممكن است فردی به طور عادی، ورزش كوهنوردی را دوست نداشته باشد و بیشتر به موسیقی یا جشن‌های دسته‌جمعی علاقه‌مند باشد. در این صورت اگر او بیمار شود و او را به كوهنوردی دعوت كنیم و پاسخ او منفی باشد، این پاسخ،‌معنایش این نیست كه وی دچار اختلال عملكرد اجتماعی است زیرا او به طور طبیعی و در شرایط سلامتی هم این ورزش را دوست نداشته است.
وی افزود: همچنین اگر كسی به طور طبیعی خجالتی بوده و از معاشرت زیاد همراه با گشاده‌رویی با اشخاص پرهیز كند، نمی‌توانیم پس از بیماری، این وضعیت او را اختلال تلقی كنیم بلكه باید شرایط وی در زندگی قبل از بیماری‌اش را بررسی نموده و بر اساس وضعیت طبیعی رفتارها و حالات عملكردی وی، قضاوت كنیم.
وی ناتوانی در انجام وظایف و فعالیت‌های روزمره، ناتوانی در انجام وظایف خانوادگی و زناشویی، ناتوانی یا ضعف در عملكرد و ارتباطات اجتماعی و شغلی را از جمله اختلالات عملكردی در بیماران روانی برشمرد و گفت: بسته به اینكه یك فرد تا چه اندازه از عملكردهای طبیعی‌اش فاصله گرفته و كدام گروه از عملكردهایش به چه اندازه دچار اختلال باشد، شدت و نوع درمان و توان‌بخشی برایش متفاوت می‌باشد.
وی دارو درمانی و برنامه‌های توانبخشی را فرایند درمانی این بیماران در مراكز تحت نظارت بهزیستی عنوان كرد و گفت: كارشناسان تیم درمانی این مراكز شامل روان‌پزشك، روان‌شناس، مربی، مددیار و مراقب تلاش می‌كنند درمان را به گونه‌ای پیش ببرند كه بیمار به حداكثر توانایی‌ها و عملكردهای خود در دوران سلامتی‌اش دست یابد.
شایان ذكر است در این كارگاه 25 مراقب و مددیار از 7 مركز توان‌بخشی بیماران روانی مزمن خراسان رضوی شركت دارند.
به گفته‌ی معاون‌توان‌بخشی بهزیستی خراسان رضوی، در فاز بعدی این دوره‌ها، خانواده‌های بیماران نیز تحت آموزش قرار می‌گیرند تا نحوه‌ی رفتار و مراقبت از بیماران پس از ترخیص از مراكز را بیاموزند و به بهبود آنها كمك كنند