ضعف خدمات شهری مطابق بودجه جبران شود

بودجه مصوب 1402 شهرداری تهران، حدود ۷۶ هزار میلیارد تومان برآورد شده است. عمده مخارج شهرداری تهران در حوزه حمل‌ونقل و ترافیک 43 درصد، توسعه مدیریت و هوشمندسازی شهری 15 درصد و خدمات شهری و محیط زیست 15 درصد ارزیابی شده است. این بودجه در مقایسه با بودجه سال پیش 51 درصد رشد داشته است. حدود 43 درصد از مصارف شهرداری تهران در سال 1402 به حوزه حمل‌ونقل و ترافیک اختصاص یافته است. اعتبارات این حوزه در مقایسه با بودجه سال 1401، بیش از 80 درصد رشد داشته است. در حالی که وضعیت حمل‌ونقل عمومی مورد انتقاد برخی اعضای شورای شهر و شهروندان تهرانی است. بنابرای این افزایش اعتبار سال جاری می تواند به بهبود حمل و نقل شهری کمک کند.

چندی پیش داریوش گل علیزاده، رئیس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت سازمان محیط زیست گفته بود که بیش از 85 درصد اتوبوس‌های درون شهری تهران به سن فرسودگی رسیده است و مرکز پژوهش‌های مجلس نیز در گزارشی اذعان داشت که اغلب کلانشهرهای ایران با بحران کمبود و فرسودگی ناوگان اتوبوسرانی مواجه‌ هستند. حمل و نقل عمومی نیاز به توجه بالایی دارد زیرا طبق نظرسنجی که توسط همین مرکز از مردم تهران درباره مطالبات شهروندان از شهرداری تهران پرسیده شد؛ توسعه حمل و نقل عمومی، پس از رفع آلودگی هوا؛ بالاترین مطالبه و خواسته آنان به شمار می‌رفت. علیرضا زاکانی، شهردار تهران نیز بر این موضوع تاکید دارد که توسعه حمل و نقل عمومی در دستور کار شهرداری تهران است ولی چرا هنوز، این مهم به سرانجام نرسیده است، جای تامل دارد. آیا کسری بودجه و کمبود منابع و بدهی دولت‌های قبلی، علت محقق نشدن وعده‌های مسئولان است؟

اخیرا شهردار تهران از جهش در 3 بُعد حمل و نقل عمومی، رونق ساخت و ساز و تبدیل به شهر فناور خبر داده و گفته است که رویکرد مدیریت شهری در دوره ششم با دوره‌های گذشته تفاوت جوهری دارد. تحول درون‌زا با هدف تبدیل تهران به شهر الگو، تحول کالبدی شهر به واسطه نوسازی بافت‌های فرسوده، حل مسائل آلودگی هوا، حمل و نقل عمومی، بدمسکنی و نظایر آن تا تبدیل تهران به شهری با منظر معماری ایرانی و اسلامی، آسایش و آرامش و توزیع عادلانه خدمات، تحول شهر در بعد روحی که قبلا کمتر مورد توجه قرارگرفته بود و در نهایت رویکرد تحولی چهارم ناظر بر توسعه فناوری‌های هوشمند و حرکت به سمت تبدیل تهران به شهر هوشمند است.

گزارش عملکرد زاکانی در 2 سال اخیر در حالی تشریح شد که یکی از اعضای شورای شهر تهران با گلایه از عملکرد شهرداری در امر درآمدزایی تصریح کرد که در گزارش مالی ارائه شده برای ماه‌های آغازین سال، دست کم ۶ هزار میلیارد کسری بودجه دیده می‌شود. اما شهردار تهران مدعی است که در بحث تامین بودجه و اخذ آن گامی بزرگ برداشته شده و نسبت به دوره‌های گذشته رشد محسوسی داشته است.

اما چرا این رشد در بخش حمل و نقل عمومی، محسوس نیست این سوالی است که چندین عضو شورای شهر تهران از شهردار پایتخت پیگیر شدند.

زاکانی در پاسخ به انتقادات اعضای شورا درخصوص وضعیت نامطلوب حمل و نقل عمومی در تهران گفت: باید تقاضای سفر کاهش پیدا کند. این موضوع از طریق مناسب‌سازی، هوشمندسازی و در دسترس قرار دادن خدمات امکان‌پذیر است. باید مطلوبیت حمل و نقل عمومی افزایش یابد. اکنون 34 درصد سفرها با حمل و نقل عمومی و 66 درصد با خودروهای شخصی است که باید این عددها برعکس شود و بیش از 70 درصد سفرها توسط حمل و نقل عمومی انجام شود.

وی با تأکید بر این موضوع که باید مشارکت شهروندان افزایش یابد، گفت: توسعه خطوط مترو در دستور کار است و ما زمانی که مترو را تحویل گرفتیم کل ناوگان 260 کیلومتر با 114 ایستگاه بود اما امروز خطوط به 274 کیلومتر با 150 ایستگاه رسیده است. 14 کیلومتر خط و 10 ایستگاه طی دو سال گذشته ساخته شده است و همزمان این موضوع ادامه دارد. یعنی در هر ماه بیش از دو ایستگاه افتتاح می‌شود.

زاکانی همچنین از ساخت 113 دستگاه واگن ملی که با کمک بخش خصوصی، مپنا، جهاد دانشگاهی و شهرداری تهران تولید می‌شود، خبرداد و گفت: اعتبارات لازم هم در نظر گرفته شده است و یک رام قطار آماده شده و رام دیگر هم در دستور کار است.

وی تاکید کرد که 791 واگن به اضافه 113 واگن ملی جهش اساسی در ناوگان ایجاد می‌کند. دولت 77 میلیون یورو در این بخش باید تأمین کند که بخشی از آن تأمین شده و امروز پول در اختیار سیستم بانکی است تا کارها انجام شود.

به اعتقاد شهردار تهران اگر دولت کل تعهدات خود را انجام دهد، تهران تا پایان سال جاری 2080 دستگاه اتوبوس خواهد داشت.

وی با تأکید بر اینکه دولت تصمیم گرفته مجددا اتوبوس به تهران بدهد، گفت: در کنار این تعدادی اتوبوس‌های ملکی و خصوصی غیرفعال داریم که باید بازسازی آنها سپر به سپر انجام شود

اما نرجس سلیمانی، عضو شورای شهر تهران با سخنان شهردار موافق نیست. وی در پاسخ به زاکانی گفت: همین الان که با شما صحبت می‌کنیم اگر به ایستگاه‌‌های اتوبوس مراجعه کنید و با مردم صحبت کنید می‌بینید که آنها اگر قبلا 20 دقیقه منتظر اتوبوس بودند الان بین یک ساعت تا یک و نیم ساعت معطل می‌شوند. شما وعده تحقق حقوق شهروندان را داده‌اید باید مشکلات حمل و نقل حل شود تا آثار عملی آن دیده شود. مردم روزانه با مشکلاتی روبه‌رو هستند و باید ساعت‌ها در صف اتوبوس‌ معطل باشند. اینکه ما در افق 1404 و 1420 الگوی موفق باشیم مشکل امروز مردم تهران را حل نمی‌کند. در برنامه چهارم تصویب شده که باید روزانه 4 دستگاه اتوبوس به تهران تزریق شود و امیدوارم با همت مدیریت جهادی 7500 دستگاه اتوبوس در این دوره محقق شود. وضع موجود ما اکنون 1417 اتوبوس فعال است اما روایت‌ها متفاوت است.

مدیریت شهری می‌گوید 2370 اتوبوس فعال و 60 مینی‌بوس فعال داریم و در گزارش دفتر تحلیل پایش عدد 1958 دستگاه اتوبوس فعال آمده است و این اعداد متفاوت است و بررسی تخصصی و بازدیدهای میدانی نشان می‌دهد اکنون 1417 دستگاه اتوبوس فعال و دو دستگاه اتوبوس برقی نمونه داریم و در بازدیدهایی که داشته‌ایم 40 دستگاه اتوبوس بازسازی و 20 دستگاه اتوبوس دوکابین هم بازسازی شده است.

مهدی پیرهادی، عضو دیگر شورای شهر تهران با تایید سخنان سلیمانی ادامه داد: ‌آقای زاکانی، در بازدیدها مردم جنوب شهر گله‌مند کمبود اتوبوس و کیفیت پایین اتوبوس‌ها بودند و خواستار ارتقا در این زمینه هستند لطفا اولویت را به مناطق جنوبی بدهند.

این عضو شورای شهر به بودجه بهسازی در سال 1402 اشاره کرد و گفت: این بودجه 150میلیارد تومان تا اول شهریور بوده اما تخصیص آن 19 میلیارد بوده و بودجه اورهال 1550 میلیارد بوده که تخصیص آن 100 میلیارد بوده است همچنین بودجه تعمیرات و تجهیزات ثابت 250 میلیارد بوده که تا اول شهریور صفر تومان تخصیص یافته است این در حالی است که باید یک دوازدهم بودجه‌ها هر ماه تحقق می‌یافت.

ظاهرا غیر از سلیمانی و پیرهادی، عضو دیگری از اعضای شورای شهر تهران نیز از وضعیت حمل و نقل عمومی گلایه دارد. سید جعفر تشکری هاشمی، رئیس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای ششم با اشاره به وضعیت حمل‌ونقل عمومی گفت: این وضعیت در تهران مناسب نیست و باید به سمت بازسازی و نوسازی آن برویم که برای این کار به اعتباری حدود ۵۰۷ هزار میلیارد تومان نیاز داریم. اجرای این تبصره منوط به ایجاد سیستم حمل‌ونقل هوشمند، مناسب و برخط برای نظارت است که تاکنون این سامانه ایجاد نشده است.

عضو شورای اسلامی شهر تهران با بیان اینکه روزانه ۲۲ ملیون پاره‌سفر در تهران انجام می‌شود، گفت: در این میان سهم اتوبوسرانی حدود ۸۰۰ هزار پاره‌سفر و سهم مترو حدود ۱ میلیون و ۷۰۰ هزار پاره سفر است و این یعنی مابقی سفرها با خودروی شخصی و موتورسیکلت انجام می‌شود.

وی با بیان اینکه تاکسی را نمی‌توان حمل‌ونقل عمومی نامید، عنوان کرد: وقتی تمام شبکه ترافیکی قفل می‌شود، باید به سمت توسعه حمل‌ونقل عمومی رفت. در تهران حدود ۳۰۰ کیلومتر مترو وجود دارد که در این دوره با تکمیل پروژه‌های ناتمام، حدود ۲۰ کیلومتر به آن افزوده شد.

رئیس کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شورای اسلامی شهر تهران خاطرنشان کرد: برای خرید ۷۹۱ واگن جدید قرارداد منعقد شده است و این واگن‌ها از یک سال آینده وارد خواهند شد.

تشکری هاشمی با بیان اینکه براساس طرح جامع باید ۹ هزار اتوبوس در تهران داشته باشیم، عنوان کرد: روزی ۶ هزار اتوبوس در تهران وجود داشت، اما با عدم نوسازی، تعداد اتوبوس‌های ناوگان به ۲ هزار عدد رسیده و از این تعداد نیز روزانه حدود ۳۰۰ دستگاه خراب هستند و راهی تعمیرگاه می‌شوند.

وی با بیان اینکه شورای اسلامی شهر تهران برای حل مشکلات حوزه حمل‌ونقل پایتخت، ۲۷ هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان بودجه در سال ۱۴۰۲ برای شهرداری تعیین کرد، گفت: بالغ بر ۱۱ هزار میلیارد تومان از این بودجه به حوزه ناوگان اتوبوسرانی و مترو اختصاص یافته است.

رئیس کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شورای اسلامی شهر تهران همچنین اظهار کرد: در همین راستا قرارداد تامین ۳ هزار اتوبوس و مینی‌بوس با سازندگان داخلی منعقد شده است و به موازات این امر، خرید خارجی نیز صورت می‌گیرد و امیدوارم در سه ماه آخر امسال، و سه ماه ابتدایی سال آینده، بتوانیم از سختی‌های اتوبوسرانی بکاهیم.

وی تصریح کرد: ما نیز به دنبال راه‌حل‌های اعجاب‌انگیز نیستیم و باید از تجربه دنیا بهره ببریم. بر همین اساس، قرارداد واردات اتوبوس‌ها از خارج نیز علاوه بر خرید داخلی درحال انعقاد است و از دولت می‌خواهیم اعتبارات لازم، مستقیما خرج شهروندان و توسعه حمل‌ونقل عمومی شود.

ظاهرا رفع مشکلات حمل و نقل شهری با وعده دادن و حرف زدن به جایی نمی‌رسد، تلاش شهرداری و رایزنی با دولت و دستگاه‌های ذیربط می‌تواند در تامین منابع مالی و به ثمر رسیدن طرح توسعه حمل و نقل شهری گامی موثر باشد.