گل‌عنبری، کارشناس مسائل بین‌الملل در گفت‌وگو با پانا تشریح کرد:
رمزگشایی از انگیزه‌های ریاض برای توافق با ایران
چه چیزی باعث شد که ریاض به این سرعت به توافق با ایران برسد؟/ باید منتظر ماند و دید این توافق چه برگردانی بر پرونده‌های منطقه‌ای به‌ویژه در لبنان و عراق و یمن خواهد داشت
تهران (پانا) - یک کارشناس مسائل بین‌الملل درباره ازسرگیری روابط تهران و ریاض تاکید کرد که باید منتظر ماند و دید این توافق چه برگردانی بر پرونده‌های منطقه‌ای خواهد داشت؛ به‌ویژه در لبنان و عراق و یمن. این برگردان است که نشان می‌دهد صرفا با یک توافق و روابط عادی مواجه خواهیم بود یا نه.
صابر گل‌عنبری در گفت‌وگو با پانا درباره بیانیه مشترک ایران، چین و عربستان و ازسرگیری روابط تهران و ریاض اظهار کرد: «در حالی که خیلی‌ها در انتظار عادی‌سازی روابط عربستان و رژیم صهیونیستی بودند، در جهت معکوس آن، تهران و ریاض بر از سرگیری روابط دو‌جانبه توافق کردند. این توافق در حالی است که دو طرف نزدیک به دو سال است که گفت‌وگوهایی را با میانجی‌گری بغداد آغاز کردند، اما به این نتیجه نرسید، ولی آن‌چه را بغداد و عمان و حتی برخی طرف‌های دیگر در دو سال نتوانستند انجام دهند، چین توانست در مدت کوتاهی در مذاکرات فشرده چهار روزه‌ای از 15 تا 19 اسفند انجام دهد.»
وی با بیان اینکه به نظرم، این بخش ماجرا همتراز خود توافق مهم است، گفت: «به نظر می‌رسد که چین با توجه به نوع روابطش با ایران و عربستان از نفوذ و تاثیرگذاری خود برای این توافق استفاده کرده است و به‌نوعی دو طرف را خواسته یا ناخواسته به‌سمت این توافق سوق داده است. اما برای حل این اختلافات روشن نیست که چین به درخواست کدام یک از طرفین یا حتی خود طرح مساله کرده است؛ به هر حال، چین میزبان گفت‌وگوها می‌شود و این چنین به‌سرعت به نتیجه می‌رسد.»
این تحلیلگر سیاست خارجی تاکید کرد: «احتمالا جدا از این که چین کاهش تنش میان دو قدرت منطقه‌ای ایران و عربستان را برای منافع خاورمیانه‌ای خود و گسترش آن مهم و همچنین تجارتی آسان‌تر با حوزه عربی خلیج فارس بهتر می‌داند، رقابت ژئوپلیتیکی با آمریکا در منطقه خاورمیانه نیز انگیزه مضاعفی به چین برای پیشبرد این توافق داده است. اما در حالی که هم ایران هم عربستان برقراری روابط را به تغییر رفتار منطقه‌ای یکدیگر ربط می‌دادند، این پرسش مطرح می‌شود که حالا که هیچ طرفی رفتار خود را تغییر نداده است، این توافق با چه انگیزه‌ای رخ داده است؟ در مورد انگیزه عربستان این پرسش مهم‌تر به نظر می‌رسد؛ به هر حال این کشور متحد آمریکا در منطقه است و در طول دو سال اخیر گفت‌وگوهای بغداد با نتایج مذاکرات برجامی گره خورده بود و باید دید که چه باعث شده که به این سرعت به توافق با ایران برسد؟ کسانی که با دیپلماسی عربی به‌ویژه در خلیج فارس آشنا هستند، می‌دانند که این دیپلماسی تا حدودی همچنان متاثر از پارامترهای فرهنگ قبیله‌ای سنتی است و به‌عنوان مثال در چنین مواقعی رفتار آن‌ها احیانا قبل از آن‌که تابع یک مجموعه محاسبات پیچیده سیاسی باشد، متاثر از نوعی تعارفات و رودربایستی است که این امر از الزامات شیخوخیت و تعارفات موجود در فرهنگ قبیله‌ای عرب‌هاست. از این رو، بعید نیست که اساسا موافقت ریاض با درخواست چین برای گفت‌وگو و توافق با تهران در وهله نخست معطوف به این پارامتر باشد.»
گل‌عنبری درباره انگیزه‌های دیگر ریاض برای این توافق گفت: «نخست اینکه ریاض اهتمام ویژه خود را بر پیشبرد چشم‌انداز 2030 متمرکز کرده است و می‌خواهد آن را در فضایی آرام به پیش ببرد. دوم اینکه مدتی است که در روابط میان محمد بن سلمان و رئیس امارات، محمد بن زیاد شاهد نوعی تنش کنترل شده هستیم که اعزام سفیر اماراتی در چند ماه قبل به دور از این تنش نبود. در این میان، بعید نیست که این مساله انگیزه بیشتری به بن سلمان داده باشد. سوم اینکه احتمالا این اقدام عربستان حامل نوعی پیام هشدارآمیز به آمریکا نیز باشد. اخیرا ریاض عادی‌سازی با رژیم صهیونیستی را مشروط به برآوردن برخی خواسته‌های امنیتی خود از آمریکا کرده بود؛ اما ظاهرا واشنگتن روی خوش نشان نداده است. از این رو بعید نیست که عربستان از این طریق خواسته باشد که به آمریکا اعلام کند که هر چه بیشتر خواسته‌هایش بی‌توجهی کند، بیشتر وزن چین را در روابط خود بالا خواهد برد.»
وی در پایان گفت: «به هر حال، حالا که توافق از سرگیری روابط میان تهران و ریاض امضا شده است، زود است که آن را آشتی بنامیم و باید دید اقدامی است در جهت مدیریت تنش یا حل اختلافات. باید منتظر ماند و دید این توافق چه برگردانی بر پرونده‌های منطقه‌ای خواهد داشت؛ به‌ویژه در لبنان و عراق و یمن. این برگردان است که نشان می‌دهد صرفا با یک توافق و روابط عادی مواجه خواهیم بود یا نه. حالا که از سرگیری روابط دو طرف قبل از عادی‌سازی عربستان و رژیم صهیونیستی انجام شده است، باید دید این مساله همچنین چه تاثیری بر این عادی‌سازی خواهد گذاشت و آیا تهران می‌تواند بر آن روند تاثیرگذار باشد و مانع آن شود؟ این مساله بیشتر معطوف به این است که توافق پیشگفته چقدر عمق پیدا کند.»
ارسال دیدگاه