ارث و نکات حقوقی آن در قوانین

از آنجایی که طبق قانون اگر شوهر به جز زن وارث دیگری نداشته باشد، زن یک چهارم اموال را به ارث می برد و بقیه اموال در حکم اموال بدون وارث به نفع دولت ضبط خواهد شد، شوهر می تواند در زمان حیات اموال خود را به همسر انتقال دهد.

سهم برابر فرزندان از اموال

اگر پدر و مادری بخواهند پس از فوت، اموال به طور مساوی بین فرزندان دختر و پسر تقسیم شود، باید بدانند که قواعد ارث اجباری است و اگر پس از فوت آنان فرزندان در برابری سهم توافق نداشته باشند، پسرها دو برابر دخترها ارث خواهند برد. برای دادن سهم مساوی بهترین اقدام انتقال اموال قبل از فوت است. در صورت وصیت نیز تا یک سوم اموال طبق وصیت عمل می شود و الباقی اموال طبق قوانین ارث تقسیم می شود.

ارث‌بری نوه دختر و پسر

در ارث یک حالت وجود دارد که دختری که نوه است دو برابر پسری که نوه است ارث می برد و آن حالتی است که میت اولادی نداشته باشد و اولاد اولاد او (نوه) ارث ببرد. به این صورت که نوه پسری میت که دختر باشد به واسطه پدرش دو برابر نوه دختری میت که پسر باشد ارث می برد.

دریافت مهریه از ارث شوهر

در صورتی که پدر شوهر فوت شود، عروس می تواند سهم الارث شوهر را از اموال پدرش برای مهریه توقیف کند. اما تا زمانی که پدر شوهر زنده باشد عروس این حق را نخواهد داشت زیرا اموال شخص زنده متعلق به خودش است.

وارث والدین

شخصی که زودتر از پدر و مادر خود فوت کند، وارث والدین محسوب نمی شود. در این صورت اگر متوفی خواهر یا برادر در قید حیات داشته باشد، به فرزندان متوفی ارثی تعلق نمی گیرد.

حق قصاص و ارث همسر از دیه

زوج یا زوجه حق قصاص قاتل همسر خود را ندارد. اما از دیه همسر خود ارث خواهد برد.

انتقال اموال به یکی ار وارثان

اگر فردی در زمان حیات خود اموالی را به یکی از وارثانش انتقال رسمی دهد، دیگر ورثه نمی توانند به این امر اعتراض کنند و بعد از فوت فرد آن ورثه ای که قبل از فوت او اموالی به نامش شده، باز هم از دیگر اموال مطابق قانون سهم می برد.

تغییر جنسیت و ارث

افرادی که تغییر جنسیت می دهند و نسبت شان با اعضای خانواده عوض می شود، مثلاً خواهر، برادر می شود، ارث بردن آنان نیز طبق جنسیت جدید تغییر می کند.

موانع ارث

اگر وارث (مثلاً فرزند) شخصی که از او ارث می برد یا همان مورث (مثلا پدر) را به طور عمدی بکشد، از ارث محروم خواهد شد. همچنین اگر شوهری به زن خود نسبت زنا بدهد یا فرزندی را که زن به دنیا آورده است از خود نفی کند اصطلاحاً لعان واقع شده و تحت شرایطی دیگر زن و شوهر از یکدیگر ارث نمی برند و بین فرزند و پدر نیز رابطه ارث بری وجود نخواهد داشت. فرزند نامشروع نیز از پدر و مادر خود ارث نمی برد. همچنین وجود افرادی باعث کاهش ارث بقیه وراث خواهد شد. مثل وجود فرزند که باعث کاهش ارث زن (از شوهر) از یک چهارم به یک هشتم می شود.

ارث بردن مرده از مرده

اگر دو شخصی که از یکدیگر ارث می برند، بمیرند مانند پدر و فرزند و زمان مرگ فرزند مشخص باشد اما زمان مرگ پدر مشخص نباشد، فقط پدر از پسر ارث خواهد برد. همچنین اگر معلوم نباشد که کدامیک از اشخاصی که از یکدیگر ارث می برند زودتر فوت کرده اند، هیچکدام از همدیگر ارث نمی برند، مگر این که دلیل فوت غرق شدن یا زیر آوار ماندن باشد.

ارث مرده

فردی که زودتر از پدر و مادر خود فوت کند، دیگر وارث پدر و مادر خود نمی باشد و ارثی نخواهد برد. زیرا مرده از زنده ارث نمی برد و فقط زنده از مرده ارث خواهد برد. در نتیجه حقی برای فرزندان و همسر فرد فوت شده برای ارث بری به واسطه او وجود ندارد.

قتل در ارث

اگر کسی توسط یکی از وارثانش به صورت عمدی به قتل برسد، آن وارث ارثی از او نخواهد برد.

ارث در ازدواج موقت

در ازدواج موقت زن و مرد از یکدیگرارث نمی برند اما فرزند حاصل از ازدواج موقت از پدر و مادر خود ارث خواهد برد.

ارث مرد چند زنه

سهم الارث زن از شوهر یک زنه در صورت وجود فرزند، یک هشتم و درصورت نبود فرزند یک چهارم است. اگر تعداد زنان بیش تر باشد همان میزان به طور مساوی بین زنان تقسیم می شود یعنی در نهایت سهم کمتری به زنان می رسد.

ارث نوه

اگر پدر شخصی قبل از پدربزرگش بمیرد و عمو و عمه اش در زمان فوت پدربزرگ آن شخص زنده باشند، ارث پدربزرگ به آن شخص نمی رسد و به عمو و عمه اش می رسد.

ارث نوزاد

نوزاد به محض تولد حتی اگر فقط یک گریه کند و بمیرد ارث به او تعلق می گیرد و سهم الارث به وراثان او می رسد.

ارث دختر و پسر

ارث فرزند پسر دو برابر دختر است و فرقی نمی کند این ارث از طرف پدر باشد یا مادر.

در صورت وجود هر یک از وارثانی که دارای اولویت بالاتر هستند، وارثان اولویت پایین تر ارث نمی‌برند:

اولویت یک: پدر و مادر، فرزند و نوه

اولویت دو: پدر بزرگ و مادر بزرگ، برادر و خواهر و برادرزاده و خواهرزاده

اولویت سه: عمو و عمه و دایی و خاله و اولاد آن ها.

سهم الارث فرزند خوانده

فرزند خوانده از سرپرست خود ارث نمی‌برد ولی سرپرست می‌تواند تا یک سوم اموال را برای فرزندخوانده خود وصیت کند یا این که قبل از فوت به صورت رسمی اموالی را به او انتقال دهد.

محروم کردن از ارث

محرومیت از ارث در قوانین وجود ندارد و کسی حق ندارد و نمی تواند وارث خود را از ارث محروم کند. وصیت کننده می‌تواند حداکثر تا یک سوم از اموال خود را در وصیت نامه به فرد یا مصرف مشخصی برساند ولی بیش تر از یک سوم را جایز نیست.

ارث شوهر از زن

اگر زن هیچ فرزند یا نوه ای از همسر کنونی یا همسر(های) قبلی خود نداشته باشد شوهر نصف اموال او را به ارث می برد. ولی اگر فرزند یا نوه ای داشته باشد شوهر یک چهارم از او ارث می برد. اگر زن به جز شوهر وارث دیگری نداشته باشد شوهر کل اموال را به ارث می برد.

ارث زن از شوهر

اگر شوهر هیچ فرزند یا نوه‌ای از همسر کنونی یا همسر(های) قبلی خود نداشته باشد زن یک چهارم از اموال او را به ارث می‌برد. ولی اگر فرزند یا نوه‌ای داشته باشد زن یک هشتم به ارث می برد. اگر شوهر به جز زن وارث دیگری نداشته باشد باز هم زن همان یک چهارم را به ارث می برد و بقیه اموال شوهر در حکم اموال بدون وارث خواهد بود و به نفع دولت ضبط خواهد شد.