دوئل نوجوانان با غول اعتیاد

زهرا رحمن‌نیا، در ابتدای صحبت‌های خود در تعریف کلی از آسیب‌های اجتماعی، گفت: آسیب‌های اجتماعی به مفهوم رفتاری است که به طریقی با انتظارهای مشترک اعضای یک جامعه سازگاری ندارد و بیشتر افراد آن را ناپسند و نادرست می‌دانند و در واقع هر جامعه از اعضای خود انتظار دارد از ارزش‌ها و هنجارها تبعیت کنند، اما همواره عده‌ای پیدا می‌شوند که پاره‌ای از این عوامل را رعایت نمی‌کنند.

وی افزود: متاسفانه امروزه در جامعه ما مصرف مواد مخدر خطرناک دائماً در حال افزایش است و شبکه بین‌المللی قاچاق مواد مخدر و سوادگران مرگ بی‌شرمانه دام اعتیاد را در همه‌جا می‌گسترانند. در اکثر جوامع، نوجوانان و جوانان ۱۵ تا ۲۰ ساله‌ای که برای کسب تجربه و یا در اثر معاشرت با دوستان نامناسب به استفاده از مواد مخدر پرداخته‌اند، بیشترین طیف افراد معتاد را از نظر مبنا تشکیل می‌دهند. این گروه به علت نداشتن پشتوانه خانوادگی و تربیت صحیح و از روی حس کنجکاوی و همچنین در اثر معاشرت با کسانی که آنها را به استفاده از داروهای مخدر تشویق می‌کنند، دچار اعتیاد به مواد مخدر می‌شوند.

وی ادامه داد: متأسفانه بسیاری از جوانان به علت احساس درماندگی، ناکامی، عدم کفایت و همینطور برای رهایی از تنهایی و فشار روانی به دام اعتیاد گرفتار می‌شوند که رهایی از این نوع اعتیاد به سادگی میسر نیست.

رحمن‌نیا با اشاره به اینکه اختلال شخصیتی بیش از همه چیز فرد را در برابر اعتیاد آسیب‌پذیر می‌سازد، افزود: علاوه بر این اعتیاد، خود نیز اختلال‌های موجود را تشدید می‌کند و این چرخه‌ معیوب ادامه می‌یابد. شخص معتاد برای بدست آوردن ماده مخدر دست به اعمال خلاف قانون و اخلاق می‌زند و با آزاد شدن از قید و بندهای اخلاقی مرتکب جنایت نیز می‌شود. به طور کلی شخصیت‌های روان نژند دچار سراسیمگی و نیز روان‌پریش را می‌توان در برابر اعتیاد بسیار آسیب‌پذیر دانست.

کارشناس مشاوره و مراقبت از آسیب‌های اجتماعی آموزش و پرورش شهرستان پردیس ادامه داد: شخصیت‌های آسیب پذیر با علائم ضعف روانی، اضطراب، وسواس، ترس و بی‌اراده بودن در تصمیم‌گیری شناخته می‌شوند؛ افرادی که به علت عدم رشد خُلقی، در سازش اجتماعی دچار اشکال هستند و دارای خلق و خوی متغیر و قضاوت ناپایدارند و این مبتلایان بسیار آسان به مواد مخدر گرایش یافته و در زمره معتادان محسوب می شوند.

وی در رابطه با اعتیاد و خطرهای آن برای نوجوانان گفت: دوره نوجوانی با تغییراتی همراه است و بیشتر افرادی که درگیر اعتیاد هستند، از دوران نوجوانی مصرف مواد را آغاز کرده‌اند. دانش‌آموزان در معرض خطرات زیادی هستند که سلامت جسمی و روانی آنان را تهدید می‌کند. یکی از عوامل خطرساز که از رشد و بالندگی دانش‌آموزان جلوگیری می‌کند، رشد بی‌رویه مصرف مواد مخدر سنتی و صنعتی در بین نوجوانان و جوانان است.

رحمن‌نیا ادامه داد: در حقیقت پایین آمدن سن وقوع جرم نیازمند توجه ویژه به قشر نوجوان جامعه است و آموزش نوجوانان در پیشگیری و مبارزه با اعتیاد، باید از موضوعات مهم مدارس باشد؛ یک آموزش استاندارد و هدفمند در زمینه پیشگیری از اعتیاد باید از مقاطع قبل از متوسطه آغاز شود به گونه‌ای که مربیان مربوطه بحث پیشگیری از اعتیاد و مبارزه با مواد مخدر را به دانش‌آموزان آموزش بدهند و آنها را با خطرات احتمالی که در کمین آنهاست آشنا کنند. علاوه بر این آموزش مهارت‌های زندگی باید نصب العین قرار گیرد. در واقع اگر این آموزش‌ها همزمان با هم صورت بگیرد، می‌توان به میزان قابل توجهی دانش‌آموزان را در برابر اعتیاد واکسینه کرد.

کارشناس مشاوره و مراقبت از آسیب‌های اجتماعی آموزش و پرورش شهرستان پردیس در رابطه با راهکار مبارزه با این آسیب‌ها اظهار کرد: یکی از پیچیده‌ترین دوران زندگی هر انسانی دوران نوجوانی است. دورانی که فرد نه کودک محسوب می‌شود و نه بزرگسال اما به استقلال شخصیتی نیاز دارد. دورانی که به دلیل تغییرات هورمونی، دوره فوران احساسات، عواطف، هیجانات، خشونت و پرخاشگری است. در این میان لازم است والدین و مسئولان مدارس با شناخت ویژگی‌های رشدی نوجوانان، شرایط روحی و روانی آن‌ها، آشنا شدن با شیوه‌های ارتباط مؤثر با نوجوان و خطراتی که آن‌ها را تهدید می‌کند و شناخت راهکارهای مراقبت از نوجوانان در برابر آسیب‌های اجتماعی، نوجوان را از بحران‌های پیش رو نجات دهند.

وی ادامه داد: از طریق ارائه راهکارهایی همچون آموزش مهارت‌های خودمراقبتی، تقویت اعتماد به ‌نفس و تصمیم‌گیری و قدرت «نه گفتن» در نوجوانان و جوانان، آموزش زیان‌های مواد مخدر، آموزش زیان‌های مصرف ناصحیح برخی داروها، صبور بودن در برابر مشکلات زندگی از قبیل مرگ عزیزان، دادن مسئولیت‌های مهم به آن‌ها، احترام به احساسات و عواطف نوجوان، استفاده از کلاس‌های ورزشی و هنری، عدم شرکت در مجالس بحران خیز و تقویت معنویات و ایمان به خدا می‌توان قشر آسیب پذیر نوجوان را از این مضرات مصون داشت.

خبرنگار: سیمین رهبریان