پاشنه آشیل ایجاد وزارت امور اجتماعی کجاست؟

طرح تشکیل وزارتخانه امور اجتماعی، خانواده و جوانان در نیمه مهرماه امسال در مجلس شورای اسلامی اعلام وصول شد تا رسیدگی به آن در دستور کار نمایندگان مجلس قرار بگیرد. نمایندگان مجلس با تدوین این طرح به دنبال جلوگیری از موازی کاری 30 دستگاه فعال در حوزه آسیب‌های اجتماعی هستند. سید حسن موسوی چلک در گفت‌وگو با پانا با اشاره به ضرورت توجه به حوزه اجتماعی در کشور اظهار کرد:‌ «معتقدم حوزه اجتماعی باید در ساختار مدیریتی کشور از یک قدرت برخوردار باشد دلیلش هم این است که اکنون هسته‌های موازی در این حوزه وجود دارد یعنی فعالیت‌های موازی زیاد است. سیاست‌های مشخصی وجود ندارد. سلیقه‌ای عمل می‌شود. برنامه‌ها فراگیر نیست و کفایت و جامعیت لازم را ندارد ضمن اینکه پایداری و استمرار لازم را هم ندارد زیرا با رفت و آمد مسئولان تغییر می‌کند و در نهایت اثربخش هم نبوده است که اگر بود امروز شاهد این وضعیت در حوزه اجتماعی نبودیم.»

طرح مجلس برای تشکیل وزارت امور اجتماعی با عجله نوشته شده است

رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران درباره طرح مجلس یازدهم مبنی بر تشکیل وزارتخانه امور اجتماعی، خانواده و جوانان گفت: «به نظر می‌رسد طرح مجلس درباره تشکیل این وزارتخانه با عجله نوشته شده است. در طرحی که نوشته شده اهمیت و کارکردهای مثبت چنین وزارتخانه جدیدی مطرح نشده است. معتقدم فقط عنوان وزارت امور اجتماعی کافی است زیرا خانواده یکی از نهادهای اجتماعی است و جوانان نیز یکی از گروه‌های اجتماعی هستند. آن وقت باید کودکان، سالمندان، میانسالان و نوجوانان را هم ببینیم. دقیقا این نگاه مثل تجمیع سه وزارتخانه تعاون، کار و رفاه اجتماعی است و همان اشتباهی که در ادغام راه و شهرسازی یا در صنعت معدن و تجارت انجام شد و اکنون به دنبال جداسازی هستند، رخ می‌دهد.»

وی تصریح کرد: «تجمیع سازی‌ها نه تنها کمکی به ساختار نکرد بلکه شرایط را هم بدتر کرد. ناهماهنگی در این حوزه‌ها زیاد بود و ادغام‌ها وضع موجود را هم بدتر می‌کند. البته مشکل اصلی، ادغام ساختار نیست بلکه مشکل در موفقیت یا موفق نشدن وزارتخانه امور اجتماعی این است که نمی‌توانیم همه ظرفیت‌های موجود کشور را در تمام موارد ذیل این نهاد بیاوریم. به طور مثال در قانون ساختار نظام جامعه رفاه و تامین اجتماعی پیشنهاد شده بود که کمیته امداد تحت نظر وزارتخانه باشد اما این اتفاق نیفتاد.»

موسوی‌چلک گفت: «در حوزه اجتماعی بسیاری از نهادها از جمله قوه قضاییه، وزارت تعاون، شورای عالی انقلاب فرهنگی، راه و شهرسازی، وزارت دادگستری، ستاد ملی زن و خانواده، ستاد مبارزه با مواد مخدر، ستاد اجرایی فرمان امام، بنیاد مستضعفان، نهادهای انتظامی امنیتی ورود کرده‌اند. اگر قرار است وزارتخانه اجتماعی داشته باشیم، اول باید بپذیریم که مسئول تمام سیاست‌گذاری‌ها همین وزارتخانه است و تا زمانی که روی این موضوع اجماع نشود تشکیل وزارت امور اجتماعی با ادغامی که در طرح پیش‌بینی شده است مساله‌‌ای را حل نمی‌کند.»

رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران تاکید کرد:‌ «با تشکیل وزارت امور اجتماعی باید تمام منابع و ظرفیت‌ها در اختیار این وزارتخانه قرار بگیرد. آیا می‌پذیریم وزارتخانه‌ای قوی، کارآمد و پاسخگو داشته باشیم. وقتی در حوزه اجتماعی این همه نهاد کار می‌کنند، شما نمی‌توانید از کسی پاسخگویی داشته باشید. تجربه زیسته نشان می‌دهد که ساختارها، شوراها، منابع، نیروی انسانی، امکانات و ظرفیت‌ها باید تحت لوای یک وزارتخانه باشد. بنابراین شرط اول این است که بپذیریم وزارتخانه‌ای قوی در حوزه اجتماعی می‌خواهیم وگرنه تکمیل این وزارتخانه هیچ کمکی به تقویت جایگاه اجتماعی در نظام سیاست‌گذاری کشور نخواهد کرد.»

نمی‌توان ضرورت وجود وزارتخانه امور اجتماعی را نفی کرد

وی با تاکید بر اینکه کشور به داشتن وزارت امور اجتماعی نیاز دارد، گفت: «نمی‌توان ضرورت وجود وزارتخانه امور اجتماعی را نفی کرد بلکه ضرورت آن وجود دارد اما با این ساختار کافی نیست و معتقدم با ساختار فعلی اگر این وزارتخانه تشکیل نشود بهتر از تشکیل شدن آن است.»

موسوی چلک خاطرنشان کرد:‌ «گستردگی و اهمیت موضوعات اجتماعی و تعدد ساختارهای موازی و ناهماهنگ ایجاب می‌کند که بعد از 42 سال، ساختار دستگاه‌های اجرایی در حوزه اجتماعی بازنگری شود تا هم هماهنگی بهتر انجام شود، هم از منابع انسانی و مادی و ظرفیت‌های موجود برای ارتقای وضعیت اجتماعی کشور استفاده شود.»