خروج فرهنگ و هنر از انزوا
تهران (پانا) - همیشه وقتی نوبت به سهم فرهنگ و هنر در توزیع امکانات و بودجه و اعتبارات دولتی می‌رسد، این بخش در ردیف آخر قرار می‌گیرد.
به‌گزارش ایران، محرومیت این بخش در استان‌های مرزی و محروم نمود بیشتری دارد چراکه اولویت‌ها و کاستی‌ها در این مناطق چنان فراوان است که فوریتی برای توجه به حوزه فرهنگی احساس نمی‌شود. محمدمهدی اسماعیلی وزیر جدید فرهنگ و ارشاد اسلامی در نخستین جلسه شورای مدیران این وزارتخانه، با تأکید بر اینکه این وزارتخانه در استان‌های مرزی و محروم دچار انزواست، اولویت دادن به مناطق محروم و ادارات کل فرهنگ و ارشاد اسلامی در مناطق و استان‌های مرزی را یک تکلیف ویژه در دوره جدید وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دانست.
حوزه فرهنگ سیستان و بلوچستان هم مظلوم است هم محروم
مدیرکل فرهنگ و ارشاد استان سیستان و بلوچستان با تشکر از رویکرد ارزشمند و بسیار خوب وزیر جدید فرهنگ و ارشاد اسلامی به دلیل توجه به استان‌های محروم کشور و قدردانی از وزیر سابق فرهنگ و ارشاد به‌واسطه شعار «ایران، تهران نیست» گفت: اینکه چرا برخی استان‌ها و شهرستان‌های ما محروم مانده‌اند، نیاز به رویکرد چند ضلعی دارد و همه پاسخ‌های آن در وزارتخانه فرهنگ و ارشاد پیدا نمی‌شود.
حسین مسگرانی افزود: در یکی از پاسخ‌ها به این سؤال که چرا در استان، اعتبارات و حمایت‌ها قوی نیست، باید گفت چرا بودجه و اعتبارات وزارت ارشاد مانند سایر وزارتخانه‌ها نظیر آموزش و پرورش، ملی نیست. اعتبارات ما استانی است به همین دلیل برخی استان‌هایی که سازمان برنامه و بودجه، به دلیل عملکرد سلیقه‌ای، نگاه بهتری به آنها داشته از اعتبارات مناسبی برخوردار شدند و برخی دیگر نظیر استان‌های محروم اعتبارات مناسبی دریافت نکردند.
وی ادامه داد: در مدتی که در این حوزه فعالیت داشته‌ام به کرات صحبت‌هایی را با نمایندگان مجلس، مسئولان در سازمان برنامه و بودجه و... داشته‌ام و عنوان کردم بسیار بد است که 12شهرستان این استان هنوز یک مرکز یا مجتمع فرهنگی ندارد اما متأسفانه پاسخی که به لحاظ بودجه و اعتبارات گرفته‌ایم، متناسب با نیازها نبوده است.
این مسئول به مشکلات نیروی انسانی در این استان نیز اشاره کرد و گفت: قانون جذب نیروی انسانی در وزارت فرهنگ و ارشاد، موکول به سازمان اداری و استخدامی کشور است. اولاً چندین سال است که با تقویت نیروی انسانی وزارت فرهنگ و ارشاد موافقتی نشده است چون ستاد وزارتخانه، نیروی زیادی دارد به همین دلیل برای استان‌ها، سهمیه لازم، داده نشده است.
وی افزود: اگر تعداد بسیار کمی مجوز استخدام هم بگیرند متأسفانه در استان‌های محروم و مرزی، شرط بومی بودن نیروها را حذف کرده‌اند لذا افرادی که از استان‌های دیگر در این آزمون پذیرفته می‌شوند و به این استان محروم و مرزی می‌آیند پس از چند ماه فعالیت، درخواست انتقال به استان خود را می‌دهند و اگر هم ما موافقت نکنیم، نامه‌های متعدد از سوی مسئولان و نمایندگان و... می‌آورند تا انتقالی انجام شود بنابراین بازهم دچار کمبود نیرو می‌شویم.
مسگرانی اظهار داشت: نکته دیگر اینکه تقریباً تفاوتی بین فعالیت یک کارمند، کارشناس یا مسئول در استان‌های محروم با دیگر استان‌ها وجود ندارد و اگر هم تفاوتی باشد در حد 200 یا 300 هزار تومان افزایش حقوق است لذا این موضوع، انگیزه فعالیت و ماندن در این استان‌ها را از پرسنل می‌گیرد. حتی نیروهای بومی استان نیز به دنبال انتقالی به استان‌های بهتر هستند چون پرسنل در استان‌های محروم و مرزی به لحاظ امکانات پزشکی، تفریحی و زیرساختی دچار مشکل هستند. به همین دلیل استان‌های محروم، هم از نیروهای کارشناس محروم هستند و هم از امکانات و بودجه دچار کمبود هستند. به لحاظ تخصصی هم ستادهای وزارتخانه‌ها در اغلب سازمان‌ها نگاه دقیقی از وضعیت استان‌ها ندارند.
وی با بیان اینکه نکته دیگر، هزینه‌های برگزاری مراسم و انجام فعالیت‌ها در استان‌های محروم است، گفت: در استان بزرگی نظیر سیستان و بلوچستان، میزان صرف هزینه برای حمایت از تشکل‌ها و فعالیت‌های فرهنگی و هنری بیشتر از سایر استان‌هاست چون برای رفتن به نزدیک‌ترین شهر به مرکز استان، 2 ساعت زمان می‌برد و دورترین آنها یعنی چابهار و کنارک 7 ساعت زمان نیاز دارد در صورتی که اغلب استان‌ها، دورترین شهر به مرکز استان 2 ساعت فاصله دارد بنابراین هزینه‌های استان در این زمینه افزایش می‌یابد. اغلب اداره‌های شهرستان‌های استان فاقد وسیله نقلیه هستند لذا هزینه‌هایی که برای برگزاری یک رویداد در استان می‌دهیم بیشتر است.
مسگرانی نکته بعدی را «مظلومیت» استان عنوان کرد و افزود: تصویری که رسانه‌های کشور، سینما و صدا و سیما از استان سیستان و بلوچستان به نمایش گذاشته‌اند تصویری خاکستری بوده یعنی سیستان و بلوچستان را به عنوان استانی که در آن شرارت، قاچاق و... است معرفی کرده‌اند. نمی‌گوییم استانی که مرزی است و با چندین کشور ارتباط دارد مشکلاتی در این خصوص ندارد و طبیعی است چنین مشکلاتی داشته باشد اما واقعیت هم آن چیزی نیست که سینما و رسانه‌های کشور از این استان به نمایش گذاشته‌اند.
وی تأکید کرد: برای تغییر این تصویر و نشان دادن جلوه و نگاه درست از واقعیت‌های این استان به مردم کشورمان و دیگر کشورهای همسایه و جهان، نیازمند بودجه فوق‌العاده و برگزاری جشنواره‌های ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی است. نگاه معاونت‌های تخصصی وزارت ارشاد به گونه‌ای است که جشنواره‌های بزرگ، ملی و... در استان‌هایی نظیر اصفهان و شیراز و... که امکانات خوبی دارند، برگزار شود لذا محرومیت استان‌هایی نظیر سیستان بلوچستان مضاعف و مظلومیت هم به آن افزوده می‌شود.مسگرانی با اشاره به عدالت فرهنگی اظهار داشت: وزارت ارشاد باید به دنبال این باشد که سرفصلی جداگانه برای استان‌های کم برخوردار مد نظر قرار دهد تا بتواند کمبودها را جبران و با اختصاص بودجه و اعتبار و توجه به این ظرفیت‌ها از آنها حمایت ویژه کند.
وی با بیان اینکه این استان ظرفیت خوبی به لحاظ فرهنگی و هنری دارد که به‌خاطر فقدان اعتبارات مناسب نتوانستیم آنها را به مردم ایران و دیگر کشورها معرفی کنیم، تصریح کرد: نخستین شاعری که شعر را به فارسی گفته است از این استان بوده است. شخصیت‌ها و مفاخر بزرگی مثل یعقوب لیث صفاری و فرخی سیستانی در این دیار بوده‌اند. همچنین هنر موسیقی و شعر و ادبیات و زبان بلوچی که ما در بلوچستان داریم بسیار ارزشمند است.مسگرانی با بیان اینکه سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی هم می‌تواند به استان‌های محروم و مرزی کمک کند، تصریح کرد: علی‌رغم اینکه چندین بار پیشنهاد دادیم که ادارات ارشاد آمادگی دارند تا نمایندگانی از سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی را در خود اداره داشته باشند تا فرهنگ بین ما و کشورهای همسایه تقویت شود اما در این حوزه هم به‌طور عملی هیچ حمایتی نشدیم.
وی تأکید کرد: ما به این دولت و رویکردی که دولت محترم درخصوص توجه به استان‌ها و بخصوص استان‌های مرزی دارد، خوشبین هستیم و یقین داریم که اگر اتفاقی خوبی بیفتد در همین دوره در حوزه فرهنگ در استان‌های محروم خواهد افتاد.
ایلام بی‌بهره از حداقل‌های امکانات فرهنگی و هنری
در همین حال «عمران خودآموز» مدیر کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان ایلام گفت: استان ما در 40 سال گذشته از زیرساخت‌های فرهنگ و هنر در برخی از بخش‌ها بی‌بهره بوده است و با وجود مجتمع‌هایی که ساخته شده اما زیرساخت‌های تخصصی مورد غفلت واقع شده بود. به عنوان مثال متأسفانه شاعران برای اجرای شب شعر باید از این بوستان به آن بوستان و از اداره‌ای به اداره‌ای دیگر می‌رفتند که خوشبختانه سالنی ایجاد شد و این چالشی است که در دیگر بخش‌ها هم کم و بیش دیده می‌شود. در واقع ایجاد زیرساخت‌های تخصصی یکی از مطالبات دیرینه و اولویتدار جامعه فرهنگی هنری ایلام است که باید بیشتر مورد توجه قرار بگیرد. وی تأکید کرد: ما باید در استان‌های دورافتاده امکانات مناسبی را برای هنرمندان ایجاد کنیم ما در بخش فرهنگ و هنر استان با مضیقه‌هایی روبه‌رو هستیم. از جمله کمبود نیروی انسانی کارشناس و نیروی خدماتی، که باید برای رفع آن سهمیه استخدامی از سازمان اداری و استخدامی اخذ شود، کمبود فضای فرهنگی و زیرساخت‌های تخصصی در شهرستان‌ها، بویژه در شهرستان‌ها و بخش‌های تازه تأسیس، که باید در این زمینه اعتبارات لازم تأمین شود و کمبود اعتبارات هزینه‌ای برای
اجرای برنامه‌های فرهنگی، هنری و دینی؛ که باید تقویت شود. وی با اشاره به اینکه استان‌های کم‌برخوردار، به لحاظ فرهنگی از پیشینه و غنای بیشتری برخوردارند و عقب‌ماندگی تاریخی آنها در زمینه توسعه زیرساخت‌ها و امکانات و اعتبارات می‌بایست جبران شود تأکید کرد: در این میان استان مرزی و محروم ایلام که در جنگ و دفاع مقدس و همچنین رویداد عظیم اربعین حسینی نقش بی‌بدیلی ایفا کرده‌اند و اتفاقاً از ظرفیت‌های بکری در حوزه فرهنگ و هنر برخوردارند، نیازمند توجه ویژه هستند.
فرهنگ و هنر در کردستان بدون حامی
استان کردستان نیز با وجود تنوع فرهنگی و قومیتی از استان‌های کم‌برخوردار در زیرساخت‌های فرهنگی و هنری است. رئیس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی شهرستان بانه گفت: زیرساخت‌ها و فضاهای فرهنگی بانه در وضعیت مناسبی قرار ندارند و در مقایسه با فعالیت‌های فرهنگی و هنری که در این شهرستان انجام می‌شود، بسیار ضعیف است.
حمیدرضا خوشبخت با بیان اینکه شهرستان بانه یک شهر فرهنگی است که در حاشیه قرار گرفته است و مردمان هنرمند و فرهنگ دوستی دارد افزود: متأسفانه از دهه 60 - 70 تا کنون در زمینه زیرساخت‌ها هیچ‌گونه اقدامی صورت نگرفته است و تنها در سال 1398 بحث چهار پلاتو در چهار شهرستان مریوان، دیوان دره، سقز و سنندج مطرح شد که تاکنون در این خصوص نیز حرکتی صورت نگرفته است.
وی یکی از مهمترین خصوصیات مردم بانه را فرهنگدوستی و هنرمندی عنوان کرد و اظهار داشت: در شهرستان بانه مجموعه‌ای از هنرهای زیبا جمع شده که در هر کدام از هنرهای افرادی متخصص و هنرمند هستند اما متأسفانه طی این سال‌ها نه تنها به زیرساخت‌ها توجهی نشده است بلکه به سالن‌های نمایش، موسیقی، نگارخانه‌ها و... یک متر مربع نیز اضافه نشده است. در کنار این حوزه که مستقیماً با فرهنگ مردم سرو کار دارد حتی به انجمن‌های موسیقی، هنری، خوشنویسی و... نگاهی نشده و تقریباً سرفصل اعتبارات این مجموعه‌های فرهنگی بسیار ناچیز بوده است. به طوری که می‌توان گفت در سال 1380 سرفصل اعتبارات فرهنگی و هنری 30 میلیون تعریف شده بوده و در سال 1400 این مبلغ تنها 2 میلیون و 800 هزار تومان در نظر گرفته شده است. نکته دیگر اینکه برای برگزاری جشنواره‌های متعددی همچون (هله لپه رکی) که جشنواره اقوام است و جشنواره موسیقی، داستان و... 70 درصد اعتبارات باید از محل اعتبارات شهرستانی و 30 درصد از اعتبارات اداره کل تأمین شود. حال سؤال این است که این 70 درصد اعتبارات لازم از کدام برنامه‌ها و جشنواره‌ها و مراسم و... باید تأمین شود. جایی که حتی در طی 8 سال گذشته که برگزاری جشنواره‌ها باید به صورت متوالی و هرساله برگزار می‌شده تقریباً هر دو الی سه سال انجام گرفته است. وی اشاره‌ای نیز به کاهش چشمگیر نیروی انسانی در این اداره داشت و خاطرنشان کرد: طی این سال‌ها تعداد کارمندان از 11 نفر به 2 نفر رسیده است و در برخی شهرستان‌ها شرایط بدتری دارند.
حمیدرضا خوشبخت از نبود حتی یک چاپخانه در این شهرستان انتقاد کرد و ادامه داد: شهرستان بانه و دیگر شهرستان‌های مرزی این خطه و حتی اقلیم کردستان برای چاپ کتاب‌های خود باید آن را به تهران ارسال کنند و از امکانات چاپخانه آنها استفاده کنند در حالی که تأسیس یک چاپخانه در این خطه می‌تواند تأثیر بسیاری در حوزه کتاب و کتابخانه داشته باشد. وی با انتقاد شدید از تغییر کاربری زمین‌های اختصاص داده شده به حوزه فرهنگی و هنری شهرستان بانه گفت: متأسفانه طی این سال‌ها به جای اینکه شاهد استفاده زمین‌های متعلق حوزه فرهنگ برای توسعه هنر باشیم، شاهد تغییر کاربری به مسکونی و واگذاری آن به غیر بوده‌ایم که راه نجات فرهنگ و هنر در این شهرستان‌های محروم بازگرداندن و اختصاص اعتبارات لازم به کانون‌ها و مراکز فرهنگی و هنری است.
عقب‌ماندگی توسعه فرهنگی بوشهر در برابر توسعه صنعتی
فاطمه کرم‌پور مدیر کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان بوشهر گفت: استان بوشهر همسایگی آبی با کشورهای حوزه‌های خلیج فارس دارد. همچنین این استان دارای مذاهب و ادیان مختلف هم هست که باید برای تقویت همگرایی این فرق مختلف، برنامه‌های فرهنگی متنوعی را داشته باشیم. طی 8 سال دفاع مقدس هم خارک و هم دیگر شهرهای استان بوشهر و نیز مراکز نفتی چندین بار مورد حملات قرار گرفت لذا با توجه به شرایطی که استان بوشهر دارد نیاز است نگاه ویژه‌ای به این استان شود.
اینها بخشی از سخنان مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان بوشهر است که در خصوص کاستی‌های موجود در عرصه فرهنگی استان عنوان کرده است.
فاطمه کرم‌پور افزود: با وجود این شرایط، استان بوشهر از نظر فرهنگی هم بسیار غنی است. البته این استان به لحاظ صنعتی توسعه یافته اما توسعه فرهنگی آن متناسب با توسعه صنعتی آن نبوده و بسیار ضعیف بوده است. تناسبی در حوزه توسعه فرهنگی و صنعتی وجود ندارد در صورتی که این توسعه‌ها باید به صورت همگام صورت گیرد. وی تصریح کرد: بوشهر هم از نظر زیرساخت‌های فرهنگی نیازمند توجه است و هم از نظر اعتبارات و حمایت‌های بودجه فرهنگی استان نیاز به نگاه ویژه دارد. البته نیروی انسانی آن نیز باید تقویت شود.
این مسئول افزود: نیروهای انسانی در این حوزه هم به لحاظ کمی و هم کیفی نیاز به تقویت دارند. باید اعتبار برای آموزش و ارتقای نیروهای انسانی لحاظ شود و افزایش یابد چون اعتبارات در این زمینه طی چند سال اخیر کاهش یافته است و برای تقویت و به روزسانی نیروها دچار مشکل هستیم.
وی اضافه کرد: در مورد زیرساخت‌های فرهنگی نیز باید گفت عسلویه به عنوان شهرستان جنوبی استان، قطب صنعت پتروشیمی ایران محسوب می‌شود اما هنوز یک مجتمع فرهنگی ندارد. البته استارت ایجاد یک مجتمع فرهنگی از سال‌ها قبل زده شده اما هنوز تکمیل نشده است. با توجه به اینکه عسلویه، منطقه‌ای صنعتی است و صنعتی شدن بدون توسعه فرهنگی، آسیب‌های اجتماعی را به دنبال خواهد اشت لذا تکمیل این مجتمع فرهنگی بسیار ضروری است.
کرم‌پور ادامه داد: امسال نیز در حال ادامه کارهای مربوط به این مجتمع هستیم اما اعتبارات برای تکمیل آن کافی نیست و نیازمند کمک صنایع نفت و گاز در این زمینه هستیم. با توجه به اینکه وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، ارتباط خوبی با سایر وزرا دارند لذا انتظار داریم که در مراکز صنعتی نظیر منطقه عسلویه، با وزیر نفت و پتروشیمی‌ها ارتباطاتی داشته باشند که بتوانند به تقویت زیرساخت‌های فرهنگی استان کمک کنند.
وی با اشاره به شرایط کنونی و شیوع ویروس کرونا در کشور گفت: با توجه به شیوع ویروس کرونا، برنامه‌های فرهنگی و هنری استان بوشهر نیز در حوزه «آی.تی» و «آی.سی.تی» پیش رفته و در واقع در حوزه فضای مجازی در حال فعالیت هستیم اما زیرساخت‌های این فناوری‌ها نیز در بوشهر بسیار ضعیف است که باید در این حوزه نیز فعالیت شود. مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان بوشهر تأکید کرد: با توجه به اینکه دبیری شورای فرهنگ عمومی هم به عهده ادارات فرهنگ و ارشاد اسلامی است و به نوعی باید فرهنگ عمومی را هم مدیریت کنیم و این حوزه مهندسی شود لذا باید به اداره فرهنگ و ارشاد شهرستان‌ها و استان بوشهر نگاه ویژه‌ای شود.
وی درخصوص مشکلات استان در معرفی فرهنگ و هنر استان بوشهر اظهار داشت: شاید این استان از نظر مساحت خیلی پهناور نباشد اما از لحاظ فرهنگی بسیار گسترده، متنوع و غنی است که نیاز به تقویت و نگاه ویژه دارند. باید این خرده فرهنگ‌ها نظیر گویش‌ها، آداب و رسوم و... را ثبت و ضبط کنیم و اگر این اتفاق نیفتد، در گذر زمان ممکن است به فراموشی سپرده شوند.
کرم‌پور ادامه داد: نکته دیگر اینکه بوشهر امسال از طرف معاونت قرآن و عترت به عنوان نخستین پایتخت قرآنی کشور معرفی شده است بنابراین درخواست داریم که اعتبار ویژه‌ای برای این پایتخت قرآنی در نظر گرفته شود تا بتوانیم برنامه‌های مربوط به آن را اجرا و زیرساخت‌ها و مسیر آن را ریل‌گذاری کنیم به گونه‌ای که در سال‌های بعد نیز توسعه و ترویج فعالیت‌های قرآنی استان ادامه و گسترش یابد و پایتخت قرآنی به یک سال محدود نشود.
زیرساخت‌های حوزه فرهنگ خراسان جنوبی نیازمند توجه
مدیرکل فرهنگ و ارشاد خراسان جنوبی وضعیت زیرساخت‌های حوزه فرهنگ وهنر خراسان‌جنوبی را نامناسب خواند. ناصر نبی‌زاده ضمن بیان اینکه ویژگی اصلی خراسان جنوبی و شاخصه مردم این دیار فرهنگ و فرهیختگی آنان است گفت: حضور علمای برجسته در خراسان‌جنوبی از گذشته نشان‌دهنده جریان فرهنگ غنی در دیار خاوران است این در حالی است که از نظر زیر ساختی وضعیت مساعدی ندارد؛ البته در یکی - دو سال گذشته عنایت ویژه‌ای به بخش زیرساخت‌ها شده است. وی به فعالیت‌های فراروی این مجموعه در سال‌جاری اشاره کرد و اظهار داشت: شعار سال، نگاه به ظرفیت‌های همه جانبه شهرستان‌ها، حمایت از کارهای نو و تازه، بهره‌گیری از ظرفیت‌های فضای مجازی و اطلاع‌رسانی برای مقابله با بیماری کرونا از جمله محورهای مد نظر برای سال‌جاری است.وی از افتتاح پروژه‌های فرهنگی و هنری در راستای جبران کمبود زیرساخت‌های فرهنگی استان سخن گفت و خاطرنشان کرد: سال گذشته با تأمین اعتبارات صورت گرفته، توانستیم پروژه‌های بسیاری را آماده کرده و در اختیار هنرمندان قرار دهیم. این بهسازی موجب شد خراسان جنوبی جزو 7 استانی باشد که توانست به غیر از مرکز استان، در شهر دیگری (قاین) نیز جشنواره
فیلم فجر را برگزار کند.
وی از ضعف شدید زیرساخت‌های فرهنگی و هنری در شهرستان بشرویه سخن گفت و بیان کرد: مجتمع فرهنگی و هنری شهرستان بشرویه کلید خورده است و امیدواریم تا پایان فروردین ماه نگارخانه مجتمع افتتاح شود، همچنین ساختمان قدیمی اداره شهرستان بازسازی و در اختیار هنرمندان قرار خواهد گرفت.مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان جنوبی با بیان اینکه آخرین افتتاح سال گذشته، مکتبخانه موسیقی نواحی و خانه فرهنگی و هنر بود، اضافه کرد: مقدمه استقرار و فعالیت انجمن موسیقی استان در این مکان فراهم شد و امیدواریم با چشم‌اندازهای تازه و نو، ادامه یابد. نبی‌زاده با اشاره به پروژه‌های سال خراسان جنوبی در سال جاری، عنوان کرد: امیدواریم در راستای رونق فضاهای فرهنگی و هنری، هرچه سریع‌تر پروژه‌های تعریف شده در شهرستان‌های درمیان، زیرکوه، سرایان و بشرویه به مرحله افتتاح برسند.
ارسال دیدگاه