چرا خمیازه میکشیم

‌ ‌ ‌خمیازه کشیدن تقریباً از زمان پیش از تولد تا پایان عمر قابل مشاهده است .

خمیازه واکنشی در بدن است که در ظاهر طبیعی و ساده به نظر می رسد. اما این واکنش پیچیده تر از آن چیزی است که اکثر افراد تصور می کنند. بر خلاف پلک زدن که برای تر کردن چشم ها اتفاق می‌افتد و عطسه کردن که محرک‌ها را از بینی خارج می‌کند، عملکرد خمیازه آن چنان واضح به نظر نمیرسد و تا‌کنون دلایل مختلفی برای وقوع این واکنش بدن تشریح شده است.

به نقل از وبگاه دانستنی های پزشکی، تا کنون تصور بر این بوده که خمیازه به عنوان هشداری از طرف بدن است و اعلام می کند که بدن نیاز به استراحت دارد یا این که هوشیاری آن در حال کاهش است. اما تحقیقات علمی این واکنش بدن را مهم تر ارزیابی کرده و عنوان می کند که خمیازه از گرم شدن بیش از حد مغز جلوگیری می کند.

البته کمبود اکسیژن بدن و افزایش کربن دی اکسید در بدن با خمیازه کشیدن و ورود اکسیژن به بدن جبران میشود .

کشیده شدن فک ها مانند کشیدن دیگر اعضای بدن ، گردش خون را در آن منطقه افزایش می‌دهد. گردش خون مسئله‌ بسیار مهمی در تنطیم جریان و دمای خونی است که به مغز وارد می‌شود و این دو مورد وظیفه ای اصلی در تنظیم دمای کلی بدن را بر عهده دارند.

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، با وجود این که انسان ها موجوداتی خون گرم هستند و دمای بدن و مغز آنها همیشه در محدوده‌ای ثابت قرار دارد، اگر دمای مغذ را به صورت لحظه ای رصد کنیم، متوجه نوساناتی در آن می شویم.

همچنین خمیازه کشیدن موجب کاهش دمای خونی می‌شود که به سمت مغز در حرکت است و این خون خنک تر ، از گرم شدن بیش از اندازه مغز جلوگیری می‌کند.

طبق مطالب درسی کتاب زیست شناسی پایه دهم و وبگاه دانشنامه رشد ؛ خمیازه کشیدن علاوه بر خنک کردن مغز و کشیدگی فک و عوامل ذکر شده ، علت های مختلف دیگری نیز داردکه عبارتند از :

۱. خواب‌آلودگی

وقتی خسته هستیم، معمولا زیاد خمیازه می‌کشیم . برخی معتقدند علت این خمیازه‌ها ایجاد محرکی برای خوابیدن است. هر چند برای این عقیده شواهد علمی خاصی وجود ندارد ، اما در بیشتر مواقع هنگام خستگی و خواب آلودگی خمیازه‌ها دست از سرمان بر نمی‌دارند.

۲. بی‌حوصلگی

در هنگام بی حوصلگی یا زمانی که موقعیتی خسته‌کننده را تجربه می‌کنیم، شروع به خمیازه کشیدن می‌کنیم.

۳. دلایل شیمیایی

آندروژن نیز مانند تستوسترون ، اکسی‌توسین (یکی از انواع هورمون شادی) و برخی از داروها مثل فلوکستین و سایر داروهای ضد افسردگی می‌توانند موجب افزایش خمیازه کشیدن شوند .

۴. مکانیزم حفاظت از گوش

یکی از دلایل خمیازه ، تنظیم و ایجاد تعادل میان فشار هوای درون و بیرون گوش است و این کار از طریق باز شدن شیپور استاش درون گوش انجام می‌شود . به‌نظر نمی‌رسد که این روش چندان کامل و دقیق باشد. البته ایجاد تعادل فشار هوا میان گوش داخلی و هوای بیرون از آن به روش‌های دیگری مانند جویدن آدامس یا نوشیدن بهتر انجام می‌شود.

۵. تنظیم دمای مغز

بعضی از مشاهدات نشان می‌دهد که قرار دادن کیسه‌ یخ یا آب گرم روی پیشانی می‌تواند بر احتمال خمیازه کشیدن تأثیر بگذارد . کیسه یخ با افزایش انگیختگی و تحریک مغز مانع از افزایش تعداد خمیازه‌ها می‌شود و آب گرم دقیقا عکس آن عمل می‌کند.

۶. مشاهده‌ی خمیازه کشیدن دیگران

یک علت خمیازه کشیدن ، مشاهده‌ شخص دیگری است که خمیازه می‌کشد. حال علت اینکه شخصِ دیگر چرا خمیازه می‌کشد، ممکن است یکی از همین موارد باشد.

مسری بودن خمیازه مسئله ای جالب است ؛!

پژوهش‌ها همچنین نشان می‌دهد که خمیازه کشیدن به دلیل یک عمل همدلانه است که به‌ وسیله دیگران تکرار می‌شود. همچنین دانشمندان در یک بررسی در سال ۲۰۰۵ مغزهای گروهی را که خمیازه‌کشیدن افراد را مشاهده می‌کردند، اسکن کردند و توانستند الگوهایی منحصر به‌ فرد از فعالیت در نواحی از مغز که به تقلید رفتاری مربوط می‌شدند را مکان‌یابی کنند.

جالب است بدانید خمیازه یک نیاز برای هوشیار ماندن است !!

دیلی میل ، محقق دانشگاه اوترخت ، بیش از ۱۲۵۰ خمیازه از بیش از ۱۰۰ گونه‌ی پستاندارن و پرندگان را جمع‌آوری کردند و دریافتند ارتباط مستقیمی میان اندازه‌ و فعالیت مغز و طول مدت خمیازه وجود دارد که نشان می‌دهد ما برای خنک کردن مغز و هوشیار ماندن نیاز داریم خمیازه بکشیم.

خبرنگار دانش آموز : زهرا گنجی زاده