جای خالی کاخ جشنواره؛ سینماهای 13 گانه لاله زار را احیا کنیم

در تمام سال‌هایی که گذشت نبود مکانی مشخص و ثابت با عنوان «کاخ جشنواره» برای اهالی سینما و رسانه جهت دورهم جمع شدن و گپ فرهنگی زدن از مسایل حل‌نشده حوزه فرهنگ و رسانه باقی‌مانده است. محمدجواد حق‌شناس، رئیس کمیسیون فرهنگی شورای اسلامی شهر تهران در رابطه با لزوم وجود کاخ جشنواره در شهر تهران به پانا می‌گوید: «پردیس ملت هم‌زمان با جشنواره فجر تجهیز شد اما جای خالی کاخ جشنواره همواره به چشم می‌خورد. برآیند برگزاری جشنواره فجر که بزرگ‌ترین اتفاق سینمایی کشور است و از آن به‌عنوان عید نوروز یاد می‌شود، هرسال سوال است و آقای حناچی هم گفت چنین مکانی می‌سازیم اما اتفاقی نیفتاد»

ایران قدیمی‌ترین تاریخ سینما را دارد
حق‌شناس با اشاره به اینکه شهردار تهران پیشنهادی در این خصوص به شورای شهر ارائه نداده است، می‌گوید: «آقای حناچی هیچ پیشنهادی به ما نداده است و اگر برنامه‌ای داشت انتظار می‌رفت طی لایحه‌ای این پیشنهاد را به شورای شهر بدهند. در اینکه جشنواره فجر یک نماد از سینمای ایران و به‌عنوان یک نماد رسمی است، شکی نیست اما قطعاً سینمای ایران خیلی بزرگ‌تر از جشنواره فجر است.»
او می‌افزاید: «سینمای ایران در تمامی این سال‌ها به‌صورت مجموعه‌ای بوده و موفقیت ایران را فقط در فجر نمی‌توان دید. برای مثال فیلم کوتاه ایران را ببینید که چطور شاهد حضور نزدیک به 5 هزار اثر از 102 کشور هستیم، این اتفاق مهمی است. تعداد 1500 یا 1600 فیلم کوتاه جوان ایرانی در این دوره شرکت کردند. پس اگر ما امروز سینما را فقط در پنج چهره سینمایی ببینیم، درست نیست. بستر اصلی سینما در همین سازندگان و کارگردانان فیلمی است که از اینجا آمده و شاید چهره‌های سینمای ایران که بر بام سینمای آسیا نشسته‌اند از همین مسیر حرکت کرده‌اند و نشسته‌اند. سینمای ایران ظرفیت بزرگی دارد و ما بیش از صدسال تاریخ سینما داریم و قدیمی‌ترین تاریخ سینما را داریم. شاید اگر در دنیا 5 یا 6 کشور هستند که سابقه دارند یکی از آن‌ها ایران است و ما نمی‌توانیم به آن بی‌توجه باشیم.»

حق‌شناس با اشاره به قدمت سینماها در لاله‌زار شهر تهران می‌گوید: «سینماهایی که امروز در لاله‌زار وجود دارند سینماهایی هستند که در دهه20 یا قبل از آن دهه اول قرن حاضر که اکنون صدسال از آن می‌گذرد، شکل‌گرفته‌اند و تاریخ دارد.»

سینمای ایران بر بام جشنواره‌های بزرگ سینماهای جهان ایستاد

حق‌شناس با اشاره به درخشش سینمای ایران در جهان می‌گوید: «در واقع شوک‌های جدی بر پیکره سینمای ایران وارد شد اما به خاطر استعداد بالایی که در سینمای ایران وجود داشت شاهد رویش‌هایی هستیم . ژانری داشتیم به نام «فیلم فارسی» که باارزش‌های انقلاب اسلامی همخوانی ندارد و بدین ترتیب سینمای جدید شکل می‌گیرد که متکی بر ارزش‌های انقلابی و نگاه روشنفکری است. محدودیت‌هایی در سینمای بعد از انقلاب ایجاد شد و این محدودیت مربوط به حوزه‌های متفاوت است. با همه این محدودیت‌ها سینما جوانه می‌زند و رشد می‌کند و سینمای ایران بر بام جشنواره‌های بزرگ سینماهای جهان می‌ایستد. در جشنواره‌های دیگر دنیا مثل کن، برلین و توکیو و جشنواره‌های شناخته‌شده ایران موقعیت پیداکرده است و حتی تا جایی جلو می‌رود که ما به حوزه دست‌نیافتنی مثل اسکار می‌رسیم و این نشان می‌دهد که سینما مسیر خودش را با همه سختی‌ها پیدا می‌کند.»

تجربه زیست مشترک در سینمای ایران تضعیف‌شده است
رئیس کمیسیون فرهنگی شورای شهر تهران می‌گوید: «در حوزه سخت‌افزاری هم با تفاوت‌های ایجادشده، طبیعت آن حوزه دیگر برنمی‌گردد اما آن حوزه اصلی که نماد سینمای ایران بود؛ یعنی لاله‌زار در اختیار جریان اقتصادی و صنف‌های دیگری قرار می‌گیرد و آخرین سینما هم که سینما «کریستال» بود، تعطیل می‌شود و 13 سینما هم مثل سینماهایی که در پهنه مرکزی تهران بودند از جمله مناطق 6 یا 11 یا 12 مصادره شدند یا از دور خارج شدند یا اجازه فعالیت پیدا نکردند. عملاً در این حوزه ما شاهد افزایش تولیدات و افزایش علاقه جامعه و کاهش عرصه نمایش هستیم. در شرایط فعلی شاهد تکنولوژی جدید هستیم. یعنی آمدن سینما به خانه‌ها در قالب سینمای خانگی یا ویدئوها و غیره شکل می‌گیرد و بخش اصلی سینما که ناشی از حضور جامعه شهری و تجربه کنار هم نشستن و زیست مشترک است و تجربه مشترک هنری تجربی و اجتماعی بود، آرام‌آرام ضعیف‌تر شد.»

به‌جای کاخ جشنواره عمودی، کاخ افقی بسازیم

حق‌شناس با اشاره به اهمیت وجود کاخ جشنواره در شهر تهران می‌گوید: «برای جشنواره‌ای که قرائت رسمی بود تالار وحدت را داشتیم و آرام‌آرام منتقل می‌شود به میلاد و غیره ولی به نظر می‌رسد تهران همچنان به کاخ جشنواره نیاز دارد. همانند تالار وحدت که مهم‌ترین تالار موسیقی است، در حوزه سینما هم ما یک تالار مرکزی نیاز داریم که شاید نقش آن را هم به‌طور غیرمستقیم سینما آزادی یا پردیس ملت در حال حاضر بازی می‌کنند اما تمام لوازم را ندارند و این دو ساختمان را هم شهرداری ساخته یعنی وزارت ارشاد عملاً نتوانست آنچنان که باید حمایت کند، بستر بساز و برای احیای سینمای قدیم فعالیتی داشته باشد.»
رئیس کمیسیون فرهنگی شورای شهر تهران می‌افزاید: «شورای شهر فعلی تلاش کرد و ایده‌ای را برای اولین بار من مطرح کردم که می‌توانست این ایده مورد حمایت حوزه حرفه‌ای و رسمی سینما قرار بگیرد. ایده این بود که لاله‌زار با حضور 13 سینمای فعال درگذشته که امروز تعطیل‌شده‌اند و بالغ‌بر 10 هزار صندلی را در یک حوزه داشته باشد و ما بجای اینکه کاخ جشنواره عمودی تعریف کنیم، که در همه دنیا مرسوم است و یک برج می‌سازند و سالن‌های 1500 نفره در کف می‌گذارند و 20 سالن با ظرفیت‌های متفاوت از 500 نفره تا 15 نفره تعریف می‌شود و عنوان کاخ جشنواره به آن تعلق می‌گیرد؛ پیشنهادم این بود که بجای آن کاخ جشنواره عمودی یک کاخ جشنواره افقی تعریف کنیم و در لاله‌زار این سینماها پا بگیرد و این گذر بشود گذر نمایش و سینما و بتوانیم تاریخ سینما را احیا کرده و هم سرمایه ملت را از دست ندهیم چون این سرمایه بخش خصوصی است.»

لاله‌زار محلی برای نماد سینمای ایران شود

حق‌شناس با اشاره به ساخت سینماهای جدید می‌گوید: «ساختن این‌همه سینما قرار است از جیب چه کسی باشد؟. اخیراً شاهد حکمی بودیم که حوزه قضایی دستور داد تا سینمای «ایران» به یک مکان تجاری تبدیل شود . قدمت این سینما به سال 1319 باز می‌گردد و زمانی نقش سینما آزادی ما را داشت و مهم‌ترین سینمای ما بوده چرا باید چنین اتفاقی برایش بیافتد. به لحاظ برندینگ این سینما 1307 شکل گرفته و بعد به این ساختمان آمده 1319 ساخته‌شده است.»

حق‌شناس می‌افزاید: «اگر این سینماهای 13 گانه را مجدد احیا کنیم، جشنواره‌های مختلف موضوعی و ملی و غیره همه می‌تواند بخشی از این سینماها را به خودش اختصاص دهد و اینجا می‌تواند مقصد و گذری شود برای دوستداران سینما و قطعاً تهران می‌تواند به‌عنوان نمادی در این حوزه تعریف شود. همان‌طور که اصفهان برای یونسکو شهر خلاق در حوزه صنایع‌دستی است و سنندج شهری خلاق برای موسیقی است و رشت از موضع غذا شهر خلاقی است، تهران می‌تواند با امکانات و استعدادی که دارد یک شهر خلاق بر پایه سینما باشد.»

رئیس کمیسیون فرهنگی شورای شهر تهران با اشاره به اینکه بستر اجرایی شدن این طرح در حال آماده شدن است، می‌گوید: «اکنون کارمان را شروع کرده‌ایم. در لاله‌زار شمالی محدودیت رفت‌وآمدها را داریم و به نفع پیاده و به ضرر سواره اعمال کرده‌ایم. در آنجا «تئاتر نصر» و یکی از ارزشمندترین بناهای هنری تهران «خانه اتحادیه» را هم تملک کردیم .همچنین خانه ای هم به «خانه سینما» داده‌ایم یا کاری که در جنوب این میدان انجام می‌دهیم به نام «تالار شهر» که بتواند در واقع کمک کند اما باید بگویم ما به‌تنهایی نمی‌توانیم. خانه سینما باید تلاش کند. تئاتر خودش باید تلاش کند و رسانه باید تلاش کند و مردم بخواهند و سینماداران بیایند. ما آمادگی داریم که تسهیلات به صاحبان سینماها بدهیم. متأسفانه سینماداران تعلق خاطر سابق را ندارد زیرا وراث آمده‌اند. آن‌ها در ذهنشان این است که اگر دو هزار متر دارند مجموعه‌ای برای صنفی بسازند، سود می‌برند درحالی‌که این آدرس غلط است و ما آماده‌ایم این فضاها شروع شود و کارکردش فراهم شود و آنجا آرام‌آرام مقصد گردشگری و هنری شود.»