به سوى تحول کلاس درس

به گزارش روابط عمومی شورای عالی آموزش و پرورش، متن این مقاله به شرح زیر است:

«کلاس درس کانـون شـکل گیری یادگیـری اسـت. پژوهشها نشـان می دهـد، طراحـی آموزشـی در کلاسهـای درسـی ایـران، مشـخصه هایی دارد کـه کاملا تکـرار می شـوند. ایـن مشـخصه ها گاهـی موجـب رشـد دانش آمـوزان می شـوند و گاهـی جلـوی رشـد آنهـا را می گیرنـد. نتایـج پژوهشـی که در کلاسهـای درسـی پنـج اسـتان ایـران انجام شـده نشـان مـی دهـد که : 1- دانش آموزان در کلاس درس ساکت می نشینند؛ 2- اداره کلاس ، بیشتر بر عهده معلم است و او تسلط کاملی بر کلیه فعالیت های کلاسی دارد. 3- بسـیاری از برنامه هـای کلاس بـه برنامه هـای حافظه مـدار معطـوف می شـود و در عمل، به خاطر سـپردن آنچه که معلم در فراینـد یادگیـری روی آنهـا تأکید می‌کند بسـیار اهمیت دارد. 4- معلمان عمدتا از روشهای دسـتوری اسـتفاده می‌کنند، یعنـی خیلی وقتهـا از دانش آمـوزان می خواهنـد کارهـای معینـی را انجام دهند و این خواسـتة خود را به طور مسـتقیم ابـراز و بیـان می‌کنند5- معمولا از دانش آموزان خواسـته نمی شـود آنچـه را که یاد گرفتهانـد در موقعیت هـای جدیـدی بـه‌کار ببرنـد یـا تعمیم دهند. 6- معلمان اغلب ، فرآیند یاددهی- یادگیری را بر اساس شیوه ای که کتاب درسی ارائه کرده است اجراء می کنند.

اگـر مجموعـه نتایـج فوق و نیـز نتایـج پژوهشهـای دیگر را مدنظـر قـرار دهیـم به نظر می رسـد نیازمند راه حلی هسـتیم کـه از طریـق آن کلاس هـای درس را احیـا کنیـم و فراینـد موجـود را بـه فراینـدی پویـا و فعـال ارتقـا دهیـم تـا نتایـج بهتـری را به دسـت آوریـم. اما قبل از طـرح راه حلی که به آن مثلـث تحـول کلاس درس می گوییـم الزم اسـت به این نکته توجـه کنیـم کـه امـروز بسـیاری از مـدارس ایران بـه صرف کلاس درس تقلیـل پیـدا کرده انـد. یعنـی دانش آمـوزان بـه مدرسـه می آینـد، بـه کلاس درس می رونـد و سـپس به خانه بازمی گردند؛ چون بیشـتر مدارس فاقد برنامه های غیررسـمی و غیرکلاسـی، از قبیـل فعالیت هـای آزاد، پرورشـی، ورزشـی، نمایـش، سـرود و دیگر فعالیت هایی که به جو مدرسـه هویت خاصـی می دهد، هسـتند.

بنابرایـن حضـور در کلاس، تقریبا همـه زمـان حضـور در مدرسـه را به خود اختصـاص می دهد. از این روسـت کـه می گوییـم باید بـر روی این مسـئله تمرکز شـود کـه چـه باید کـرد تا کلاس های درسـی، بیـش از پیش سـبب رشـد و ارتقای بیشـتر دانش آموزان شـوند. اینجاسـت کـه طـرح مثلث مذکـور معنا پیـدا می‌کند.

مثلث مـورد نظر کـه به نظـر می رسـد می توانـد به بهبـود وضعیـت کلاس های درس منجر شـود شـامل سـه ضلع به شـرح زیر اسـت.

1- رسـانه های آموزشـی پرشـمار(بسـته آموزشـی بـه جـای کتاب درسـی)2- طراحی آموزشی فعال، رشد دهنده و قابل پیمایش 3-بروندادهای قابل ارائه یادگیری، توسط دانش آموزان.»