صندلی ریاست مجلس؛ نزاع‌های زودهنگام اصولگرایان در سکوت اقلیت اصلاح‌طلبان

پرویز پیکری، گروه سیاسی؛ نهاد قانونگذاری و نظارت جمهوری اسلامی ایران، ۷ خرداد امسال فعالیت رسمی خود را در دوره یازدهم آغاز می‌کند و در اجلاسیه آغازین کار مجلس، مهمترین موضوع انتخاب رئیس و اعضای هیئت رئیسه و روسای کمیسیون‌های ۱۳ گانه است. برای اولین بار در دهه‌های گذشته بالاخره اصولگرایان توانستند در یک دوره از انتخابات به وحدت برسند و ابنبار اکثر کرسی‌های پارلمان را تصاحب کنند. حال انتخابات هیات رئیسه مجلس یازدهم به نظر می‌رسد رقابتی‌ترین انتخابات هیات رئیسه مجلس باشد، برخلاف انتخابات اسفندماه که غیررقابتی‌ترین انتخابات مجلس بود.

کرسی سبز ریاست پارلمان، مهمترین جایگاهی است که این روزها راه‌یافتگان مجلس یازدهم برای تصاحب آن تلاش می‌کنند، صندلی که تاکنون مردانی چون مرحوم آیت‌الله هاشمی رفسنجانی، مهدی کروبی، غلامعلی حداد عادل، علی‌اکبر ناطق نوری و علی لاریجانی عهده‌دار وظایف آن بوده‌اند. با اینکه هنوز یک ماه به آغاز کار رسمی مجلس یازدهم باقی مانده است، اصولگرایان به عنوان جریان غالب راه‌یافته به مجلس، فعالیت خود را برای تصاحب جایگاه ریاست آغاز کرده‌اند، جایگاهی که در غیاب علی لاریجانی، برای تصدی آن تاکنون اسامی چون محمدباقر قالیباف، سیدمصطفی میرسلیم، علیرضا زاکانی، مرتضی آقاتهرانی، علی نیکزاد، فریدون عباسی، حمیدرضا حاجی بابایی و مسعود پزشکیان مطرح شده‌اند؛ گزینه‌هایی که از میان آن‌ها تنها یک چهره اصلاح‌طلب دیده می‌شود.

آنچه که این روزها به عنوان چالش اصولگرایان مطرح می‌شود، همین رقابت‌ چهره‌های طیف قالیباف، پایداری‌ها و احمدی‌نژادی‌ها برای تصاحب صندلی ریاست مجلس یازدهم است. چهره‌هایی که جدال بر سر کرسی ریاست را آغاز و حواشی زودهنگامی برای خود درست کرده‌اند و باید دید در جنگ قدرت در مجلس، میان اصولگرایان، حال که رقیب اصلاح‌طلبی هم در مقابل خود ندارند، و سال‌هاست که بعد از دولت مهرورز مناصب مهمی در اختیار نداشته‌اند، چه کسی پیروز خواهد شد.

چهره‌هایی که جریان‌های مجلس یازدهم که ۹۰ درصد ترکیب آن را اصولگرایان تشکیل می‌دهند، قبل از شروع رسمی فعالیت خود مطرح کرده‌اند، به نظر می‌رسد از اتحاد لازم هم برخوردار نیستند و این را می‌شود از رقابت‌های درون گروهی و جلسات مجازی و اظهارنظرهای رسانه‌ای متفاوت آن‌ها شاهد بود.

محمدباقر قالیباف، چهره ناکام سه دوره انتخابات ریاست‌جمهوری حال که حدود ۷۰ نماینده جوان مجلس را همراه خود دارد، یکی از گزینه‌های اصلی ریاست مجلس یازدهم است که به نظر می‌رسد از همان ابتدا هم با هدف تصاحب این عنوان پای در این کارزار گذاشت، انتخاباتی که طی آن، قالیباف در غیاب رقبای اصلاح‌طلب رد صلاحیت شده از سوی شورای نگهبان، توانست به مجلس راه یابد، سرداری که ۱۲ سال سکاندار صندلی شهرداری تهران بوده و هنوز پیگیری و رسیدگی دقیقی از تخلفات دوره وی از جمله تخلفات انتخاباتی، قراردادهای صوری، حقوق‌های نجومی و بدهکاری زیاد شهرداری دوران وی صورت نگرفته و گزارشی از آن به مردم ارائه نشده است.

قالیباف که بیش از یک میلیون رای را در میان نمایندگان منتخب کسب کرده، سرلیست اصولگرایان در انتخابات تهران بود. شخصیتی که بیشتر به عنوان یک مدیر اجرایی شناخته می‌شود و قرار گرفتن وی در جایگاه ریاست مجلس منتقدانی دارد. به هر حال وی رویای ریاست را در سر می‌پروراند و اخیرا جلساتی تشکیل داده و با منتخبان استان‌های مختلف کشور هم دیدار داشته است. باید دید کسی که رویای ریاست‌جمهوری داشت و ناکام ماند اما بالاخره در یک انتخابات پیروز شده، آیا می‌تواند رئیس قوه دیگری شود.

در مقابل، گزینه دیگری که این روزها مطرح شده است مرتضی آقاتهرانی، نماینده مردم تهران در مجلس هشتم و نهم و عضو هیات علمی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) است؛ دبیرکل جریانی که در مجلس دهم هم جنجال‌آفرین ظاهر شدند. جریان پایداری در مجلس دهم از طریق مجتبی ذوالنوری ماجرای سوال از رئیس‌جمهوری را راه انداختند. پایداری‌ها اما در مجلس یازدهم نمایندگان بیشتری دارند و دبیر آن‌ها هم یعنی مرتضی آقاتهرانی این‌بار همراهی‌شان می‌کند.

این جریان تندروی اصولگرا هم که اکنون دبیرکل خود را نیز در مجلس دارد، نقطه مقابل جریان نواصولگرا است و به فکر ریاست بر مجلس یازدهم افتاده است. آقاتهرانی نفر سوم در انتخابات تهران بود و فعلا چراغ خاموش برای کرسی ریاست نقشه می‌کشد و طرفداران وی فعلا به اظهارات رسانه‌ای اکتفا کرده‌اند.

علیرضا زاکانی هم تحرکاتی برای نامزدی انتخابات ریاست مجلس داشته و شایعاتی درباره رغبت وی برای تصاحب این جایگاه وجود دارد. گفته می‌شود بین وی و آقاتهرانی، یک نفر وارد رقابت با قالیباف می‌شود، هرچند که شاید رویای آن‌ها تصاحب کرسی‌های نواب رئیسی مجلس هم باشد. زاکانی که اخیرا خود را به عنوان یک چهره مدافع شفافیت و ضدفساد مطرح کرده است آیا می‌تواند بر قالیبافی که نامش با پرونده‌هایی چون عیسی شریفی گره خورده، برتری یابد، این سوالی است که باید منتظر ماند و دید این چهره ضدبرجام چه نتیجه‌ای کسب خواهد کرد.

مصطفی آقامیرسلیم، ریش‌سفید مجلس که اولین رئیس مجلس یازدهم هم خواهد بود، توانست در انتخابات تهران ۹۰۰ هزار رای کسب کند و بعد از قالیباف در جایگاه دوم قرار گیرد. مصطفی آقامیرسلیم، عضو حزب موتلفه هم به نظر می‌رسد شانسی برای جلب حمایت منتخبان مجلس داشته باشد. وی تنها کسی از اصولگرایان است که به نظر می‌رسد با اقبال رای اصلاح‌طلبان برای ریاست مجلس هم مواجه شود. میرسلیم که وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در دوره دولت دوم مرحوم هاشمی رفسنجانی هم بوده، در قیاس با دیگر نمایندگان با دولت فعلی هم ارتباط بهتری دارد و می‌تواند رقیبی برای قالیباف و آقاتهرانی در تصاحب کرسی ریاست مجلس باشد. او شاید براساس سوابق مدیریتی خود را شایسته تکیه زدن بر جای علی لاریجانی بداند.

حمیدرضا حاجی‌بابایی که از نمایندگان اصولگرای مجلس دهم است و ریاست فراکسیون فرهنگیان را بر عهده داشته است، بار دیگر از حوزه همدان توانسته به مجلس راه یابد. وی که وزیر دوره احمدی‌نژاد در وزارت‌خانه آموزش و پرورش بوده، گفته می‌شود قصد کسب حمایت این جریان در انتخابات هیات رئیسه مجلس را در ذهن می‌پروراند. حاجی‌بابایی که در چهار سال دوره دهم مجلس رئیس فراکسیون نمایندگان ولایی هم بوده، احتمالا شانس کمی برای ریاست مجلس دارد و شاید برای تصاحب یک کرسی نائب رئیسی تلاش کند.

نام یکی دیگر از یاران احمدی‌نژاد هم اما این روزها برای سکانداری مجلس مطرح می‌شود، علی نیکزاد در دوره ریاست‌جمهوری محمود احمدی‌نژاد، وزیر مسکن بوده و در انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۹۶ هم ریاست ستاد ابراهیم رئیسی را بر عهده داشته و گفته می‌شود در میان اصولگرایان چهره‌ای با نفوذ به شمار می‌رود، اما با این اوصاف باید دید که آیا او می‌تواند در برابر قالیباف، آقاتهرانی، زاکانی و ... قدم علم کند، هرچند که گفته می‌شود وی در صورت نامزدی برای انتخابات ریاست مجلس با اقبال یاران احمدی‌نژاد و شاید به دلیل آذری‌زبان بودنش با همراهی طیف قومیتی موثری مواجه خواهد شد.

رئیس سازمان انرژی اتمی در دوران ریاست‌جمهوری محمود احمدی‌نژاد هم این‌بار توانسته با رای مردم کازرون به مجلس یازدهم راه یابد. فریدون عباسی که رای زیادی در میان اصولگرایان ندارد برای ریاست مجلس امیدش به احمدی‌نژادی‌هاست. وی که رسماً نامزدی خود برای انتخابات ریاست مجلس را اعلام کرده، با پشتوانه فراکسیون جبهه خدمت چشم به صندلی ریاست مجلس شورای اسلامی دوخته، هر چند که گفته می‌شود همراهان قالیباف ریاست کمیسیون انرژی مجلس را به وی وعده داده‌اند.

اصلاح‌طلبان اما با حدود فقط 20 نماینده در مجلس یازدهم حضور کم‌رمقی دارند. هرچند این روزها نام مسعود پزشکیان، نائب رئیس اول مجلس دهم و نماینده آذربایجان شرقی، تبریز، اسکو و آذرشهر برای نامزدی در انتخابات هیات رئیسه مجلس مطرح شده است اما به نظر می‌سد عملا شانسی برای تصاحب جایگاه ریاست مجلس ندارند. باید دید که آیا اصلاح‌طلبان کم‌شمار مجلس یازدهم منزوی خواهند شد یا اقلیتی می‌شوند که ظهور و بروز موثری داشته باشند.

هر کدام از این گزینه‌ها برای تصاحب صندلی ریاست مجلس یازدهم شانسی دارند اما به نظر می‌رسد در روزهای آینده اصولگرایان، وعده‌های همفکران خود را پذیرفته و دوئل اصلی در نهایت بین قالیباف و زاکانی یا آقاتهرانی صورت بگیرد؛ باید منتظر ماند و دید هفتم خرداد چه نتیجه‌ای عاید طیف قالیباف، پایداری‌ها و احمدی‌نژادی‌ها می‌شود. اما حال که این انتخابات بدون رقابت انجام می‌شود احتمال دارد چالش کارآمدی مهمترین مشکل مجلس یازدهم باشد، به ویژه اینکه این مجلس با کمترین مشارکت شکل گرفته است. نزاع‌هایی که اصولگرایان پیش از آغاز به کار مجلس یازدهم بر سر صندلی ریاست شروع کرده‌اند احتمالا در زمان فعالیت آن هم، بیشتر خواهد شد، چیزی که گفته‌ می‌شود بر روی کیفیت و کارآمدی مجلس یازدهم، تاثیر بسزایی خواهد داشت.