پانا آموزش و پرورش
ذوعلم: نگاه متعالی به معلم چگونه باید باشد
ذوعلم: نگاه متعالی به معلم چگونه باید باشد
تهران (پانا) - رئیس سازمان پژوهش و برنامهریزی آموزشی وزارت آموزش و پرورش چشم انداز ایجاد نگاه متعالی به معلم را تشریح کرد.
حجت‌الاسلام و المسلمین علی ذوعلم در گفت‌و‌گو با روابط عمومی سازمان پژوهش و برنامهریزی آموزشی گفت: «نباید اینگونه تصور شود که یک معلم صرفاً ساعاتی را باید در کلاس درس حاضر بشود و با تدریس یک کتاب به جمعی از دانش‌آموزان کار معلمی خلاصه و تمام میشود. نگاه متعالی به جایگاه معلم و رویکرد مترقی به امر تعلیم و تربیت، فقط به حضور در کلاس و تدریس کتاب خلاصه نمی‌شود.»
او افزود که در نگاه متعالی به معلم، شخصیتی ممتاز تعریف میشود که خودساخته و از خود گذشته است. خود را وقف تعلیم و تربیت میکند به معنای واقعی از اعماق دل و جان برای هدایت دانش‌آموزان مایه می‌گذارد. چنین معلمی خود را می‌سازد تا دانش آموز را بسازد؛ تاجامعه را بسازد؛ تا نسلی را تربیت کند و دنیایی را متحول نماید. این نگاه است که حتی در بیانیه گام دوم انقلاب خودسازی، جامعه‌پردازی و تمدن‌سازی به‌عنوان یک رویکرد مهم تلقی میشود.
ذوعلم بیان کرد: «به عقیده بنده نگاه به معلم صرفاً به‌عنوان فردی که باید ساعاتی را بصورت موظفی در کلاس درس حاضر شود، سرفصل و کتابی را تدریس کند و در پایان ماه حقوقی دریافت کند و تمام، نگاهی غلط و حتی مغایر با شأن معلمی است. در نگاه متعالی به معلم، چهره‌ای ترسیم میشود که او فردی اهل تحقیق و پژوهش است. اهل هدایت و راهبری است. اهل مشورت‌دهی و مشارکت‌آفرینی است. در نگاه متعالی به معلم، نگاه ابزاری معنایی ندارد. معلم را یک راهبر قابل اعتماد و یک الگوی مؤثر برای دانش‌آموزان معرفی می‌نماید.»
ذوعلم گفت: «این کم لطفی و ظلم به معلم و مقام معلمی است که از او یک ابزار ساخته شود و او را در قید ساعت و کتاب و کلاس محصور نماید. نگاه متعالی به معلم، او را شخصیتی اهل مطالعه، اهل پژوهش، تفکر، خلاقیت معرفی می‌نماید. معلم را در جایگاه یک مشاور صدیق و شفیق، یک الگوی رشد یافته در مسیر علم و کمال و ادب معرفی میکند.»
او افزود: «امروز جامعه نیازمند چنین معلمانی است و این معلمان در کشور ما فراوانند. امروز نه تنها دانش‌آموزان ما به یک تکیه گاه علمی بلکه به یک تکیه‌گاه عملی در مدرسه نیازمندند و چه کسی بهتر از معلم می‌تواند نقش یک تکیه‌گاه عملی برای دانش‌آموزان را ایفاء نماید. یعنی اینکه این معلم خود را از قید زمان و مکان، کلاس و مدرسه، ساعات الزام به تدریس، محیط اداری و رویکرد کارمندی فارغ و خارج می‌داند و در ایفای نقش و رسالت خویش فراتر از زمان و مکان حرکت میکند.»
معاون وزیر آموزش و پرورش گفت: «البته این وظیفه بر عهده آموزش و پرورش است که تحقق چنین رسالت سنگینی را زمینه‌سازی کند. ابزارها، معیارها، نیازها و مقدمات این نقش‌آفرینی برجسته برای معلم را فراهم کند.»
حجت‌الاسلام ذوعلم افزود: «ما معلم را مشوق شفیق می‌دانیم. این مفهوم تعریف دارد. یعنی نگاه این است که اگر می‌آموزد از روی مهربانی و شفقت است. اگر مشورت می‌دهد از روی احساس تکلیف و دلسوزی تکلیف مدارانه است. اگر مطالعه و پژوهش میکند در حقیقت خود را برای کیفیت بخشی به آنچه در کتاب‌ها نیامده است- و فراوان است و دانش‌آموزان در زندگی به آن نیاز دارند- آماده میکند. معلم در نگاه متعالی، مشوق به تربیت‌آموزی، علم‌آموزی، مشارکت‌آموزی، ایده‌پردازی و خردگرایی است. این معلم در طراز یک جامعه عالی و یک سیتم آموزشی متعالی است.»
معاون وزیر آموزش و پرورش گفت: «اینکه بیاییم معلم را فقط موظف به ساعاتی برای تدریس کنیم و به ازاء آن حق‌الزحمه بدهیم کار بزرگی نیست. اساساً کار معلم در ظرف زمان و مکان نمی‌گنجد وقتی دانش‌آموز ببیند یک تکیه‌گاه عالم، مشفق، هدایتگر و امین در کنار خود دارد به کلاس و مدرسه رغبت میکند. خود را از فضای ناهموار و ناگوار مجازی به فضای حقیقی کلاس و مدرسه می‌کشاند. این فضا را آموزش و پرورش باید ساخته و پرداخته و مهیا کند.»
او افزود: «در نگاه متعالی به معلم، مقوله مهارت‌آموزی و مشارکت‌آفرینی در میان دانش‌آموزان جایگاه پیدا میکند. این معلم در حقیقت تنظیم‌کننده یک مشارکت جمعی رشد دهنده و پیش برنده و یک مهارت آموزی مطلوب به دانش‌آموزان است. متأسفانه در فضای اداری معلم و رسالت او محصور در زمانبندی شده است. این دیدگاه برای محیط اداری و نگاه اداری به موضوع لازم است؛ اما امر محصور کردن معلم، تعلیم و تربیت به یک فضای خشک، یک نگاه غلط و نادرست است. بنابراین اگر گفته میشود معلمان فراتر از 24 ساعت تدریس، باید به کار مطالعه، پژوهش، مشاوره و فعالیت‌های کیفیت بخش بپردازند، به معنای افزایش تدریس در کلاس نیست.»
رئیس سازمان پژوهش و برنامهریزی آموزشی گفت: «در نگاه متعالی به معلم، او یک شخصیت امین و در دسترس تلقی میشود. با صداقت و امانتداری، با صبوری و صلابت از دانش‌آموز یک شخصیت تربیت یافته برای مواجهه با زندگی و الزامات اجتماعی، فرهنگی، تربیتی، و حتی سیاسی می‌سازد. معلم دانش‌آموز را به یک عنصر فعال و خلاق تبدیل میکند و این تبدیل شدن در محدوده زمان و روال اداری نمی‌گنجد. ما باید به سمتی برویم که آموزش و پرورش ما جایگاه واقعی معلم و بهره‌گیری دانش‌آموز از شخصیت علمی- عملی ممتاز معلم را زمینه‌سازی و تسهیل کند و امیدواریم این روز و این زمینه به زودی و بخوبی نمایان شود.»
