4 برابر شدن کشت محصولات تراریخته در دنیا

به‌‌گزارش ایسنا، محمدرضا آقاجانی اظهار کرد: با استفاده از مهندسی ژنتیک می‌توان ژن‌های خاص ارزشمند را از یک موجود زنده به موجود زنده دیگر از همان‌گونه یا گونه دیگر اانتقال داد، که ضمن افزایش تولید باعث بهبود خواص مختلف می‌شود.

او خاطرنشان کرد: به مواد غذایی تولید شده با این روش مواد غذایی تراریخته می‌گویند که در گیاهان تراریخته این تغییر معمولاً به‌منظور بهبود مقاومت گیاه به برخی آفات یا بیماری‌های گیاهی و برای بهبود عملکرد گیاه و بهره‌وری کشاورزی صورت می‌گیرد.

مدیر نظارت بر مواد غذایی، آرایشی و بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی اردبیل گفت: اولین محصول تراریخته در دنیا گوجه‌فرنگی تراریخته است که در سال 1994 به تایید اداره غذا و داروی آمریکا رسید و از سال 1996 کشت و تجاری‌سازی سویا و ذرت تراریخته در مقیاس جهانی آغاز گردید.

آقاجانی با اشاره به اینکه محصولات تراریخته دنیا از 50 میلیون هکتار در سال 2001 به بیش از 189 میلیون هکتار در سال 2017 رسیده است، تصریح کرد: سویا، ذرت، پنبه و کلزا بیشترین میزان کشت را به خود اختصاص داده‌اند.

او بیان کرد: در حال‌حاضر محصولات تراریخته در 24 کشور دنیا کشت می‌شود که از نظر میزان تولید کشورهای آمریکا، برزیل، آرژانتین، کانادا و هند در رتبه‌های اول تا پنجم قرار گرفته‌اند.

مدیر نظارت بر مواد غذایی، آرایشی و بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی اردبیل ادامه داد: محصولات تراریخته در دنیا هم طرفدار و هم مخالفانی دارد و جهت‌گیری کشورها در مقابل آنها متفاوت است که هر دو گروه نیز مستندات و ادله خود را دارند.

آقاجانی گفت: باوجود فواید بسیار و به تبع آن علاقه‌مندان زیاد در بین محققین و کشاورزان، استفاده از گیاهان تراریخته منتقدینی دارد که این انتقادات بر اساس ملاحظات اکولوژیکی و اقتصادی می‌باشد، چرا که موجودات تراریخته غالباً به درخواست ابداع‌کنندگان آنها تحت قوانین مالکیت معنوی محافظت می‌شوند.

او با اشاره به اینکه این منتقدین همچنین به بحث سلامت مواد غذایی تولید شده با گیاهان تراریخته می‌پردازند، اظهار کرد: مقاومت به آفات بدون استفاده از آفت‌کش‌ها، مقاومت به تنش‌های محیطی مانند سرما، خشکی، شوری خاک، افزایش در عملکرد و راندمان، بهبود کیفیت پروتئین و عطر و طعم مواد غذائی، اصلاح دوره نگهداری میوه و سبزیجات و کیفیت ارگانولپتیکی، مقاومت به بیماری‌های ویروسی، باکتریائی و قارچی، افزایش میزان کربوهیدرات مواد غذائی، کاهش زمان پخت و کاهش هزینه، اعمال تغییرات ژنتیکی در برخی میوه‌ها با هدف ایجاد یک نوع واکسن علیه بیماری‌ها از جمله مزایای محصولات تراریخته معرفی شده‌اند.

مدیر نظارت بر مواد غذایی، آرایشی و بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی اردبیل همچنین با اشاره به برخی از دلایل مخالفان محصولات تراریخته درخصوص مضرات مصرف آنها خاطرنشان کرد: این مخالفت‌ها اغلب در حوزه خطرات زیست‌محیطی مانند ایجاد مقاومت داروئی، انتقال ناخواسته ژن از موجود دستکاری شده ژنتیکی به سایر منابع، افزایش آلاینده‌های بیولوژیک بدلیل رهاسازی اسیدهای نوکلئیک، تغییر اکوسیستم‌های طبیعی و تغییر آب و هوا مطرح می‌شود.

آقاجانی به مخاطرات احتمالی این محصولات برای سلامتی انسان نیز اشاره کرد و گفت: بروز حساسیت و آلرژی‌های غذائی و سمیت‌زائی، از بین رفتن تنوع زیستی، مقاومت به آنتی بیوتیک‌ها، نگرانی‌هائی در مورد شیوع برخی بیماری‌ها نظیر اوتیسم، اختلالات دستگاه گوارش و بیماری‌های کلیوی از این قبیل مخاطرات است که جامعه انسانی را تهدید می‌کند.

او به سابقه محصولات تراریخته در ایران نیز اشاره کرد و افزود: قانون ملی ایمنی زیستی جمهوری اسلامی ایران مشتمل بر 11 ماده و هفت تبصره در مجلس شورای اسلامی تصویب به تایید شورای نگهبان رسید که طبق قوانین، محصولات تراریخته پس از انجام آزمایش‌های لازم و قبل از عرضه به بازار، مجوزهای لازم را از مراجع قانونی اخذ می‌کنند.

مدیر نظارت بر مواد غذایی، آرایشی و بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی اردبیل تصریح کرد: این مراجع شامل وزارت جهاد کشاورزی است که در امور مرتبط با تولیدات بخش کشاورزی و منابع طبیعی، سازمان حفاظت محیط زیست در امور مرتبط با حیات وحش و بررسی ارزیابی مخاطرات زیست محیطی و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در امور مرتبط با ایمنی و سلامت مواد غذایی، آرایشی، بهداشتی و مواد پزشکی تصمیم‌گیری می‌کنند.

آقاجانی به برچسب‌گذاری محصولات تراریخته اشاره کرد و گفت: براساس دستورالعمل سازمان غذا و دارو، در کلیه مواد و فرآورده‌های حاوی ترکیبات سویا، کلزا، ذرت و پنبه دانه اعم از وارداتی یا تولید داخل، در صورت وجود اجزای تراریخته، برای آگاهی مصرف کنندگان درج لوگوی تراریختگی الزامی است.

او اظهار کرد: همچنین در قسمت ترکیبات در کنار جزء تراریخته باید کلمه تراریخته یا تغییریافته ژنتیکی نوشته شود.

مدیر نظارت بر مواد غذایی، آرایشی و بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی اردبیل بیان کرد: در کارخانجات تولید مواد غذایی استان که تحت نظارت معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی اردبیل می‌باشند نظارت بر اعلام تراریختگی در محصولات تولیدی در برچسب محصولات انجام می‌شود.

آقاجانی خاطرنشان کرد: درخصوص محصولات تولیدی سایر استان‌ها که در فروشگاه‌های استان عرضه می‌شود نیز توسط کارشناسان معاونت غذا و دارو بررسی‌های لازم انجام و در صورت مشاهده مغایرت از نظر برچسب گذاری موضوع به معاونت غذا وداروی استان مربوطه و سازمان غذا و دارو اعلام می‌شود.