آیین چمر، نماد سوگ و همبستگی قوم لُر در عزای عاشورا

مراسم چمر، یکی از آیین‌های قدیمی، اصیل و پرمفهوم قوم لر است که در مناسبت‌های خاص، به‌ویژه در ایام سوگواری عاشورا و همچنین برای گرامیداشت بزرگان و عزیزان از دست‌رفته برگزار می‌شود. در این آیین سنتی، مردم محلی به‌صورت دایره‌وار در فضای باز یا کنار مزار متوفی گرد هم می‌آیند و با نواختن ساز و دهل، اشعار و نوحه‌های غم‌انگیز محلی را به‌صورت جمعی می‌خوانند.

حرکات هماهنگ دست و بدن شرکت‌کنندگان همراه با نغمه‌های حزین، فضایی سرشار از احساس، همبستگی و همدردی ایجاد می‌کند. این مراسم معمولاً با حضور بزرگان و ریش‌سفیدان آغاز می‌شود و شرکت در آن برای عموم مردم آزاد است.

اشعار اجراشده در چمر، مضمون‌هایی درباره مظلومیت، شجاعت و غربت امام حسین(ع) و یارانش یا درباره ویژگی‌های فرد درگذشته دارد و بار عاطفی بالایی را منتقل می‌کند. در این آیین، زنان نیز حضوری پررنگ دارند؛ آنان با لباس‌های سیاه و چادر در کنار مردان عزاداری می‌کنند و با خواندن بیت‌هایی از شعر، اندوه خود را ابراز می‌دارند.

از جمله اشعاری که به زبان لری در آیین چمر خوانده می‌شود، این شعر غم‌انگیز است:

بونگ چمر اوما و وایه جنازه / دلم پر بی د غم، اسرم گرونه

شودی دیر گرت دمو، غمم گرونه / صد حکیم، صد طبیب، صدتا پرستار

آخرش خدا میهاست و غمت بام گرفتار

معنای این شعر چنین است:

«صدای چمر بلند شده و خبر رسید که کسی از دنیا رفته. دلم پر از غم است و اشکم جاری. دیر رسیدی، وقتی آمدی غمم سنگین‌تر شد. حتی صد پزشک و پرستار هم کاری از دست‌شان برنیامد، چرا که در نهایت، تصمیم‌گیرنده خداست و من گرفتار غم تو شدم.»

آیین چمر، افزون بر جنبه مذهبی و سوگ، نقش مهمی در تقویت وحدت، هویت جمعی و زنده نگه‌داشتن خاطره عزیزان و ارزش‌های انسانی همچون وفاداری و دلاوری در میان مردم لر دارد. این آیین نمونه‌ای بارز از پیوند فرهنگ، احساس و معنویت در مناسبات اجتماعی قوم لر به‌شمار می‌رود.