«چک‌چکو»؛ آیین سینه‌زنی سنتی لُرها، پژواک حزن عاشورا در کهگیلویه و بویراحمد
یاسوج (پانا) – آیین عزاداری «چک‌چکو» یکی از سنتی‌ترین و منحصر‌به‌فردترین شیوه‌های سینه‌زنی مردم لُرزبان کهگیلویه و بویراحمد است که هر ساله در ایام محرم، به‌ویژه روز عاشورا، با آداب خاص و فضای معنوی، یادآور مظلومیت کربلا و نمایشگر همبستگی عمیق فرهنگی و مذهبی این مردم می‌شود.
آیین عزاداری «چک‌چکو» که در میان مردم کهگیلویه و بویراحمد، به‌ویژه در مناطق لُرزبان، رواج دارد، یکی از نمادهای فرهنگی و مذهبی این استان است که با ترکیبی از حزن، نظم و سنت، در روزهای محرم به‌ویژه عاشورا برگزار می‌شود. این آیین سینه‌زنی با قدمتی دیرینه، برگرفته از باورهای دینی و فرهنگ ایلی مردم جنوب غرب ایران است و جلوه‌ای از ارادت قلبی به قیام عاشورا را به نمایش می‌گذارد.
در این مراسم، عزاداران در صف‌هایی منظم و هماهنگ می‌ایستند و با حرکاتی آهسته و ریتم‌دار، کف دست‌های باز یا ضربدری خود را بر سینه یا بازو می‌زنند. صدای آرام و منظم سینه‌زنی با نوحه‌هایی سوزناک و شعرهایی به زبان لری یا فارسی محلی همراه می‌شود که فضایی تأثیرگذار، سوگناک و روحانی پدید می‌آورد.
برخلاف سبک‌های پرتحرک و پرسرعت سینه‌زنی در دیگر نقاط کشور، چک‌چکو از وقار، تأمل و حس عمیق سوگواری برخوردار است. هر ضربه‌ی آرام بر سینه، گویی پژواکی است از داغ دل شیعیان بر مصیبت عاشورا؛ و هر نوحه، بازتابی است از اندوه تاریخی یک ملت.
شرکت‌کنندگان این آیین، اغلب لباس سیاه بر تن دارند و با چهره‌هایی اندوهگین، سوگ خود را در سکوتی سنگین و حرکتی موزون ابراز می‌کنند؛ حرکتی که بیش از هر واژه‌ای، با زبان دل و ارادت سخن می‌گوید.
آیین چک‌چکو در بسیاری از مناطق استان، از جمله یاسوج، دهدشت، چرام، لنده، باشت و مارگون برگزار می‌شود و در حافظه تاریخی مردم این دیار به‌عنوان یک میراث فرهنگی معنوی جایگاهی ویژه دارد. این مراسم کهن، علاوه‌بر جنبه مذهبی، به بخشی از هویت فرهنگی و اجتماعی مردم کهگیلویه و بویراحمد تبدیل شده و همچنان با شور و حرمت، از نسلی به نسل دیگر منتقل می‌شود.
چک‌چکو، امروز نه‌فقط نمادی از سوگواری، بلکه تجلی پیوند دیرینه مردم این استان با عاشورا، ایثار و حقیقت‌طلبی است؛ آیینی که در سکوت ضرب‌آهنگ‌هایش، فریاد مظلومیت حسین (ع) را روایت می‌کند.
ارسال دیدگاه