در گفت‌و‌گو با پانا:
فیلم کوتاه برای من سرزمین آزادی‌ست
فیلم‌سازی فقط برای جشنواره‌ها نیست
تهران (پانا) - مهدی خدایی، کارگردان جوان فیلم کوتاه، با نگاهی شاعرانه و انسانی به این مدیوم، فیلم کوتاه را فرصتی برای تجربه‌گرایی، ایجاز و گفتگو با جهان می‌داند. او معتقد است فیلم کوتاه نه پلی برای ورود به سینمای بلند، بلکه فرم مستقلی‌ست با ظرفیت‌هایی که گاه در سینمای حرفهای یافت نمی‌شود. خدایی همچنین تأکید می‌کند که فیلم‌سازی نباید فقط برای جشنواره‌ها باشد و نگاه شخصی، صداقت و تیم انسانی، بزرگ‌ترین دارایی یک فیلم‌ساز است.
مهدی خدایی، فیلم‌ساز ۲۹ ساله و فارغ‌التحصیل کارشناسی ارشد ادبیات نمایشی، از سال ۱۳۹۷ وارد دنیای نویسندگی و فیلم‌سازی شده و تاکنون چندین فیلم کوتاه و مستند ساخته است؛ آثاری چون از نشانه‌های او این است که شما را از خاک آفرید، گوا لی ژوانگ، فواید روغن مار، عوام‌الناس و مستند آن. او در کنار فیلم‌سازی، به تدریس فیلمنامه‌نویسی و بازیگری نیز مشغول است. خدایی در گفت‌و‌گو با پانا فیلم کوتاه را چنین توصیف می‌کند: «فیلم کوتاه برای من سرزمین آزادی‌ست؛ جایی که می‌توان خطر کرد، تجربه کرد و با امکانات اندک، حرفهای بزرگ زد. مدیومی که ما را وادار می‌کند به جوهره روایت برسیم؛ مثل شعر، خلاصه، فشرده و اگر درست اجرا شود، فراموش‌نشدنی.»
فرم یا محتوا؟ مسأله این نیست
خدایی مرزی میان فرم و محتوا قائل نیست و می‌گوید: «گاهی فرم تبدیل به محتوا می‌شود و گاهی بالعکس. فیلم کوتاه ظرفیت بی‌نظیری برای تجربه‌گرایی دارد، چون محدودیت‌های تولید باعث می‌شود خلاقیت جای بودجه را بگیرد. البته من به فیلم‌هایی علاقه دارم که جسارت فرمی دارند، اما ریشه در تجربه‌ای انسانی و صادقانه می‌زنند.»
فیلم کوتاه هنوز «مقصد» نیست
وی با وجود رشد کیفی فیلم‌های کوتاه در ایران، معتقد است این مدیوم هنوز در زیست حرفهای سینما تثبیت نشده است: «بسیاری از فیلم‌سازان بعد از چند تجربه موفق، ناچارند به سراغ فیلم بلند بروند، چون ساختار حمایت مالی و مسیر شغلی پایدار وجود ندارد. فیلم کوتاه هنوز بیشتر یک سکوی پرتاب است تا مقصدی مستقل.»
فیلم کوتاه باید جدی گرفته شود
خدایی با انتقاد از نگاه ابزاری به فیلم کوتاه، ادامه می‌دهد: «در سیستم سینمایی ما، فیلم بلند معیار موفقیت است. اما فیلم کوتاه فرم مستقلی‌ست با منطق و مخاطب خاص خودش. نمی‌توان آن را فقط پیش‌درآمدی برای فیلم بلند دانست. کسانی که فیلم کوتاه را جدی می‌گیرند، می‌دانند که این مدیوم خلاقیت و جسارتی دارد که گاه در سینمای بلند ممکن نیست.»
چالشِ نمایش، نه تولید
در پاسخ به اینکه چالش‌برانگیزترین مرحله در مسیر فیلم‌سازی چیست، خدایی پاسخ می‌دهد: «برای من، مرحله نمایش چالش‌برانگیزتر است. ایده‌پردازی و تولید با تمام دشواری‌ها، در کنترل من است، اما نمایش فیلم آغاز مواجهه با نگاه دیگران است؛ مرحله‌ای پر از اضطراب و مسئولیت.»
جشنواره‌ها؛ فرصت‌اند، نه هدف
خدایی با تأکید بر نقش مهم جشنواره‌ها در دیده‌شدن آثار، معتقد است: «جشنواره‌ها سکوی مهمی‌اند، اما فیلم‌سازی نباید فقط برای جشنواره‌ها تعریف شود. تمرکز بیش از حد بر فستیوال‌ها ممکن است فیلم‌ساز را از صدای درونی خودش دور کند. فیلم باید اول خودش را قانع کند، بعد اگر دیده شد، چه بهتر.»
راه عبور: تیم، اعتماد، ساده‌سازی
با اشاره به محدودیت‌های مالی و امکاناتی، خدایی تأکید می‌کند: «بزرگ‌ترین سرمایه، آدم‌هایی‌اند که با تو کار می‌کنند. تکیه بر تیم، ساده‌سازی ایده‌ها و طراحی فیلم‌هایی متناسب با امکانات موجود، نه به‌عنوان محدودیت، بلکه به‌عنوان فرصت خلاقانه، کلید ادامه راه است.»
میان نگاه شخصی و سلیقه مخاطب
خدایی مسیر ساخت فیلم را سفری میان دو نقطه می‌داند: «نگاه شخصی، نقطه شروع است و سلیقه مخاطب، نقطه رسیدن. نمی‌خواهم فیلمم فقط برای خودم معنا داشته باشد، اما اگر صداقتم را در مسیر از دست بدهم، آن فیلم دیگر مال من نیست.»
سه ضلع طلایی موفقیت
وی سه مؤلفه کلیدی برای موفقیت فیلم کوتاه برمی‌شمارد: «ایده دقیق، اجرای ساده و مؤثر، و صداقت در بیان. فیلم کوتاه مجال بلندپروازی‌های بی‌دلیل را نمی‌دهد. باید بدانی چه می‌خواهی بگویی، چگونه و چرا حالا.»
فیلم کوتاه، زنده‌ترین شکل گفت‌وگوست
در پایان، خدایی انگیزه اصلی خود برای ماندن در این مسیر را چنین توصیف می‌کند: «فیلم کوتاه هنوز برای من بهترین راه گفت‌وگوست؛ با خودم، با جهان، با تماشاگر. وقتی فیلم می‌سازم، احساس می‌کنم بخشی از پرسشی درونم را بیرون می‌کشم. همین زنده بودن مسیر برایم کافی‌ست.»
فاطمه آبروش
ارسال دیدگاه