قائم مقام سازمان دانش‌آموزی کشور:
مجالس دانش‌آموزی، سکوی تربیت نسل متعهد آینده است
مشهد(پانا)- قائم مقام سازمان دانش آموزی کشور گفت : نوجوان امروز با خلأهای جدی هویتی و پرسش‌های بی‌پاسخ درگیر است؛ مسائلی که بی‌توجهی به آن‌ها می‌تواند بحران‌ساز شود؛ در این میان، شورای دانش‌آموزی ظرفیت تبدیل‌شدن به نهاد تربیت اجتماعی و مشارکت‌محور را دارد.
علی فلاحتکار در جمع هیأت رئیسه شورای دانش آموزی خراسان رضوی گفت : یکی از چالش‌های بنیادین در تربیت نخبگان نوجوان در کشور، عدم مواجهه جدی با پرسش‌های هستی‌شناسانه و هویتی از سوی آنان است. نوجوان امروز، در بسیاری از موارد، در مواجهه با سوالاتی نظیر «چرا هستم؟»، «علت حضورم چیست؟» و «چه نقشی در جامعه دارم؟» پاسخی روشن نمی‌یابد. این خلأ معنایی، در کنار بی‌پاسخ‌ماندن سؤالات بنیادین مربوط به نقش فرد در نظام اجتماعی، موجب سردرگمی بخشی از نخبگان جوان و در مواردی، منتهی به بحران‌های هویتی و حتی آسیب‌های جدی روانی می‌شود.
وی ادامه داد: در دنیای معاصر، تنش میان بی‌تعهدی فردی و مسئولیت‌پذیری اجتماعی، یکی از خطوط اصلی جنگ نرم تربیتی است. در چنین شرایطی، آنچه باید مورد توجه قرار گیرد، رسمیت‌بخشی به نقش‌آفرینی اجتماعی نوجوانان، به‌ویژه در ساختارهایی مانند مجلس دانش‌آموزی است. با وجود آن‌که این نهاد دارای گستره‌ای برابر با ۱۷ میلیون دانش‌آموز است، اما هنوز برای بسیاری از دانش‌آموزان و حتی فرهنگیان، نقش واقعی و ظرفیت‌های بالقوه آن ناشناخته باقی مانده است.
فلاحتکار افزود : هرچند قالبی به نام شورای دانش‌آموزی در مدارس سراسر کشور وجود دارد، اما این شورا اغلب به‌صورت نمادین اداره می‌شود و بسیاری از انتخابات شوراها در عمل، منتج به تصمیم‌سازی یا حل مسائل مدرسه نمی‌شود. به همین دلیل، اعتماد و انگیزه دانش‌آموزان برای مشارکت واقعی در این فضا تضعیف شده است.
وی گفت : از این منظر، شورای دانش‌آموزی نباید صرفاً محملی برای رقابت گفتاری یا نمایشی باشد، بلکه باید با تمرکز بر «کارآمدی»، «حل مسئله» و «مشارکت مؤثر» به یکی از نهادهای عملیاتی در سطح مدرسه تبدیل گردد. تنها از این مسیر است که می‌توان بستر ظهور جریان‌های میانی، حلقه‌های پیشران و مردم‌پایه را در بطن نظام حکمرانی کشور فراهم کرد.
قائم مقام سازمان دانش آموزی کشور گفت: تربیت نوجوان برای مشارکت در حکمرانی، نیازمند زیرساخت‌هایی است که در عین وابستگی به ساختار آموزشی کشور، ویژگی‌هایی نظیر قانون‌پذیری، مدرسه‌محوری، مرجعیت اجتماعی و ظرفیت بحث‌پذیری را دارا باشد. تنها در چنین شرایطی است که می‌توان به شکل‌گیری نسلی امیدوار بود که نه‌تنها به نقش خود در مدرسه، بلکه به مسئولیت‌هایش در جامعه و نظام حکمرانی نیز آگاه و متعهد باشد.
وی ادامه داد : اما پرسش اصلی آن است که این ظرفیت در خدمت چه مأموریتی قرار دارد و چگونه می‌توان از این پلتفرم، بستری برای حل مسائل واقعی دانش‌آموزان فراهم ساخت.
فلاحتکار خاطر نشان کرد: نمونه‌ای از این رویکرد، در مدارس استان یزد قابل مشاهده است؛ جایی که دانش‌آموزان توانسته‌اند با مشارکت در فرآیند ساماندهی، در رنگ‌آمیزی مدارس و حل مشکلات محیط آموزشی خود نقش‌آفرین باشند. این تجربه نشان می‌دهد که با تغییر مأموریت شوراهای دانش‌آموزی از "مطالبه‌گری صرف" به "ساماندهی و اقدام"، می‌توان دانش‌آموزان را به کنشگرانی فعال و مسئولیت‌پذیر در سطح مدرسه تبدیل کرد.
مدرسه نقطه شروع مشارکت واقعی
قائم مقام سازمان دانش‌آموزی کشور افزود: با توجه به تحولات اخیر در حوزه تعلیم و تربیت، یکی از مطالبات جدی از نهادهای آموزشی کشور، تغییر رویکرد نسبت به شورای دانش‌آموزی است.
این در حالی است که از شورای دانش‌آموزی انتظار می‌رود به‌عنوان رکن چهارم مدرسه، با ظرفیت‌سازی مناسب، نقشی مؤثر در سیاست‌گذاری داخلی ایفا کند.
وی با توجه بر میزان اثرگذاری شورای دانش‌آموزی افزود : در صورتی که مأموریت این شورا به شکل واقعی بازتعریف شود، ساختار آن می‌تواند به سازوکار سازمان‌یافته‌ای برای حل مسائل مدرسه و افزایش مشارکت جمعی تبدیل گردد. مکانیزم‌های مواجهه مدیران با شورای دانش‌آموزی باید متناسب با افزایش نقش‌آفرینی دانش‌آموزان دچار تحول شود. زمانی که دانش‌آموزان توانایی حل مسائل واقعی مدرسه را پیدا کنند، شورای دانش‌آموزی نیز به‌عنوان مرجع قابل اعتماد در اداره مدرسه مورد توجه قرار می‌گیرد.
وی گفت : یکی از اهداف اصلی در دوره جدید فعالیت مجلس شورای دانش‌آموزی، آن است که سهم مشارکت مؤثر دانش‌آموزان از زیر ۱۰ درصد در دوره دوازدهم، به بالای ۵۰ درصد در دوره سیزدهم افزایش یابد. تحقق این هدف نیازمند خلق نمونه‌های عملی از مدارس موفق در سراسر کشور و تدوین مدل‌های اجراپذیر در شوراهاست.
قائم مقام سازمان دانش آموزی کشور تاکید کرد : از منظر اجرایی، مشخص است که بخشی از موانع موجود، خارج از اراده دانش‌آموزان و در سطح ساختارهای اداری، امنیتی و فرهنگی قرار دارد. اما بخش مهمی از این موانع، با ظرفیت‌سازی از درون خود مدارس قابل رفع است. از جمله موارد قابل‌توجه، می‌توان به عدم تطابق بین ظرفیت شوراها و سیاست‌های پرورشی، عدم تعامل مؤثر میان شورا و معلمان، و فقدان بسترهای قانونی شفاف برای تصمیم‌گیری شورای دانش‌آموزی اشاره کرد.
علی فلاحتکار ادامه داد: در کنار این ملاحظات، باید توجه داشت که نهاد شورای دانش‌آموزی، به عنوان یک حلقه میانی در حکمرانی تربیتی، نباید صرفاً در مناسبات سیاسی یا امنیتی محدود شود. شورای دانش‌آموزی باید ساختاری مستقل، مدرسه‌محور و قانون‌مند داشته باشد تا بتواند پاسخ‌گوی نیازهای تربیتی دانش‌آموزان در زمینه‌های مختلف باشد. تجارب دوره‌های گذشته نشان می‌دهد که شرط اصلی دیده شدن و اثرگذاری این نهاد، استمرار فعالیت، انسجام در ساختار و تعهد به کارآمدی است.
وی تأکید کرد: هدف نهایی از تحول در ساختار شورای دانش‌آموزی، رساندن مدرسه به جایگاهی است که در آن هر دانش‌آموز احساس کند مشارکت او در اداره مدرسه مؤثر است و مسیر دیده شدن و موفقیت از دل همین مدرسه آغاز می‌شود. اگر نظام آموزش‌وپرورش بتواند با استفاده از مدل‌های مؤثر، شورای دانش‌آموزی را به عنوان سازوکاری واقعی و تصمیم‌ساز به رسمیت بشناسد، قطعاً شاهد ارتقاء کیفیت مشارکت اجتماعی و سیاسی نسل آینده خواهیم بود.
تحول شوراها با اقدامات ساده و مستمر
فلاحتکار گفت: شورای دانش‌آموزی نیازمند مأموریت‌های مشخص، اجرایی و قابل پیاده‌سازی در محیط مدرسه است. به جای تمرکز صرف بر ایده‌آل‌ها، باید به اقداماتی پرداخت که شدنی هستند.
برای تحقق این هدف، تدوین مجموعه اقداماتی مدرسه‌پذیر ضرورت دارد؛ اقداماتی که هم با سیاست‌های مدرسه همخوان باشد و هم برای دانش‌آموزان قابل اجرا باشد. در این چارچوب، شورای دانش‌آموزی به‌صورت مرحله‌ای وارد عمل می‌شود، از انتخاب اعضای فعال، آموزش آن‌ها، شناسایی مسائل محیطی، و تا اجرای اقداماتی ملموس. همه این موارد باید بر اساس زمان‌بندی مشخص انجام گیرد.
فلاحتکار خاطر نشان کرد : تحلیل‌ها نشان می‌دهد که با اجرای این الگو و اقدامات ساده اما مستمر، در کمتر از ۵ سال، مجلس دانش‌آموزی به شأن واقعی خود بازمی‌گردد. تبدیل شورای دانش‌آموزی از نهاد مشورتی تشریفاتی به بازوی اجرایی تربیتی، نه‌تنها مشارکت را در مدرسه عمق می‌بخشد، بلکه تجربه‌ای واقعی از کار گروهی و مسئولیت‌پذیری به دانش‌آموز می‌دهد؛ تجربه‌ای که پایه‌گذار حضور فعال او در عرصه‌های بالاتر اجتماعی و سیاسی در آینده خواهد بود.
قائم مقام سازمان دانش آموزی کشور در پایان از تاثیر کار تیمی گفت: در این میان، نقش کار تیمی به‌ویژه در حوزه تربیت دانش‌آموز برجسته است. بسیاری از دانش‌آموزان در قالب تیم، رشد بیشتری را تجربه کرده‌اند و با وجود اختلاف‌ها، با هم‌افزایی و تعامل مؤثر توانسته‌اند تفاوت‌ها را مدیریت کنند. تجارب مدارس موفق نشان می‌دهد که حتی چالش‌های درون‌گروهی، در صورت هدایت صحیح، به عاملی برای ارتقای سطح بلوغ اجتماعی دانش‌آموزان تبدیل می‌شود.
ارسال دیدگاه