سایه سیاست‌های ناکارآمد بر زنجیره تأمین انسولین
بیماران دیابتی، میان داروخانه و بیمه سرگردانند
مشهد (پانا) - در حالی که انسولین برای بیماران دیابتی، حکم نجات را دارد، ناهماهنگی در تأمین، توزیع و تسویه‌حساب میان بیمه‌ها، داروخانه‌ها و شرکت‌های پخش، مشهد را به یکی از کانون‌های بحرانی کمبود این داروی حیاتی تبدیل کرده است؛ بحرانی که پشت درِ بسته داروخانه‌ها، هر روز جان هزاران بیمار را تهدید می‌کند.
در روزگاری که مدیریت دارویی از مهم‌ترین شاخص‌های حکمرانی سلامت در کشورها تلقی می‌شود، کمبود انسولین در داروخانه‌های مشهد، به دغدغه‌ای جدی برای بیماران دیابتی و خانواده‌های آن‌ها تبدیل شده است. انسولین نه‌تنها دارویی تخصصی بلکه شریان حیاتی بیماران دیابتی است؛ با این حال، بررسی میدانی خبرنگار پانا در روزهای اخیر از ۹ داروخانه شبانه‌روزی در مناطق مختلف مشهد ازجمله احمدآباد، وکیل‌آباد، سجاد و کوهسنگی، از فقدان دو نوع پرکاربرد انسولین یعنی «اپیدرا» و «لانتوس» حکایت دارد.
موضوع زمانی نگران‌کننده‌تر می‌شود که حتی داروخانه‌های مرجع مانند امام‌خمینی(ره) و ۲۲ بهمن که عمدتاً پناه بیماران خاص و دیابتی‌ها محسوب می‌شوند، در شرایطی مشابه با داروخانه‌های کوچک‌تر قرار گرفته‌اند.
سهمیه نامتوازن یا توزیع هدفمند؟
علی‌اصغر اسماعیل‌زاده، مدیر امور دارو و مواد تحت کنترل دانشگاه علوم پزشکی مشهد در گفت‌وگو با خبرنگار پانا، با رد کمبود کلی انسولین در مشهد اظهار کرد: «بررسی‌ها نشان می‌دهد که بسیاری از اقلام انسولین در شبکه توزیع موجود است، اما ممکن است در برخی قلم‌های خاص مانند "لوِمیر" که بیشتر برای مادران باردار تجویز می‌شود، کمبود کشوری وجود داشته باشد.»
وی با بیان اینکه مشهد به ۶ منطقه توزیعی تقسیم شده است، توضیح داد: «توزیع براساس ضریب منطقه‌ای و نوع مراجعه بیماران انجام می‌شود. اما با توجه به اینکه بیش از ۸۰۰ داروخانه فعال در سطح شهر داریم، قطعاً سهمیه دریافتی پاسخگوی همه نیست.»
اسماعیل‌زاده در ادامه افزود: «صرفاً داروخانه‌های مجاور کلینیک‌های دیابت به دلیل حجم بالای مراجعه، سهمیه بیشتری دریافت می‌کنند. اما اولویت ما توزیع عادلانه در همه مناطق است، نه انحصار در مراکز بزرگ.»
از چک‌های نقدنشده تا نسخه‌های بدون دارو
در گفت‌وگو با چند مسئول فنی داروخانه‌ها، نکته دیگری پررنگ‌تر خود را نشان می‌دهد: مشکلات مالی داروخانه‌ها در خرید انسولین از شرکت‌های پخش. یکی از داروسازان فعال در منطقه سجاد می‌گوید: «شرکت‌های پخش برخی اقلام حساس مانند انسولین را فقط به صورت نقدی می‌فروشند. درحالی‌که داروخانه مجبور است هزینه‌ای سنگین را طی دو هفته تأمین کند، ولی بازگشت این سرمایه از سوی بیمه‌ها تا ۶ ماه به تعویق می‌افتد.»
او ادامه می‌دهد: «برای مثال، خرید یک کارتن انسولین حدود ۷۰ میلیون تومان برای داروخانه هزینه دارد، درحالی‌که سود این دارو به‌شدت پایین است و به اصطلاح، سرمایه ما در قفسه‌ها قفل می‌شود. این چرخه ناپایدار باعث می‌شود بسیاری از داروخانه‌ها یا از خرید صرف‌نظر کنند یا میزان بسیار محدودی سفارش دهند.»
بررسی‌های پانا نشان می‌دهد که سازمان غذا و دارو و دانشگاه‌های علوم پزشکی، در حال رایزنی برای رفع محدودیت‌های نقدی‌سازی دارو از سوی شرکت‌های پخش هستند؛ موضوعی که اگرچه به وظایف بیمه‌ها بازمی‌گردد، اما آسیب اصلی آن متوجه بیماران است، به‌ویژه زمانی که ارزش چک‌های برگشتی داروخانه‌ها در سطح کشور از مرز ۴ هزار میلیارد تومان گذشته است.
کمبود ۴۰ درصدی انسولین در پایان سال گذشته
اسماعیل‌زاده در ادامه گفت‌وگو با خبرنگار پانا، از کمبود شدید انسولین در بازه پایانی سال ۱۴۰۳ خبر داد و گفت: «در آن مقطع، به‌ویژه در تأمین انسولین نوع لانتوس، دانشگاه با کسری ۴۰ درصدی مواجه شد که البته با اقدامات جبرانی و واردات جدید، وضعیت در حال حاضر به ثبات نسبی رسیده است.»
بیماران دیابتی ، قربانیان خاموش تأخیرها
در این میان، بیماران دیابتی، کسانی هستند که فشار اصلی این بحران را تحمل می‌کنند. برای آن‌ها فرقی نمی‌کند که کمبود به خاطر ناترازی اعتباری بیمه‌ها است یا اختلاف در الگوی توزیع سازمان غذا و دارو. مهم آن است که در زمان نیاز، دارویشان را بی‌دغدغه تهیه کنند و جانشان در گرو «دور زدن مشکلات مالی» نماند.
گزارش‌های مردمی حاکی از آن است که بیماران برای یافتن انسولین، گاه تا ۱۰ داروخانه را بی‌نتیجه پشت سر می‌گذارند. موضوعی که با وجود پاسخ‌های رسمی، نیازمند تدبیری فوری، ساختاری و فراتر از توجیهات متداول است.
ارسال دیدگاه