بهینه‌سازی مصرف آب بیرجند با حمایت ۴۳ میلیارد ریالی یونیسف آغاز شد
بیرجند (پانا) - سازمان یونیسف با تعهد ۴۳ میلیارد ریالی، به‌طور رسمی وارد اجرای پروژه کاهش هدررفت آب در شهر بیرجند شد. این همکاری نه تنها گامی مؤثر در حفظ منابع آبی در یکی از خشک‌ترین مناطق ایران است، بلکه تداوم حمایت‌های بین‌المللی از توسعه پایدار در استان خراسان جنوبی را نمایان می‌سازد.
یونیسف طی سال‌های اخیر، همکاری‌های متعددی در حوزه آب، بهداشت و بهداشت محیط (WASH) در دیگر نقاط کشور نیز داشته است. به عنوان مثال، در استان سیستان و بلوچستان، پروژه‌هایی برای بهبود دسترسی به آب سالم در مناطق روستایی و مدارس اجرا شد. نصب سامانه‌های تصفیه آب و ارائه بسته‌های آموزشی به کودکان از جمله این اقدامات بود.
در استان کرمان، یونیسف با مشارکت اداره کل نوسازی مدارس، در ارتقاء سیستم‌های بهداشتی و آبرسانی مدارس اقدام کرد و به‌ویژه در مناطق کمتر برخوردار نقش مؤثری داشت.
در استان خوزستان، پس از بروز بحران کم‌آبی، یونیسف با هدف کاهش تبعات بهداشتی، در توزیع بسته‌های سلامت و تجهیز برخی مراکز بهداشتی و آموزشی به سامانه‌های مدیریت آب مشارکت کرد.
شهر بیرجند به‌عنوان مرکز استان خراسان جنوبی در منطقه‌ای نیمه‌خشک با محدودیت‌های شدید منابع آبی قرار دارد. سال‌های اخیر با کاهش سطح سفره‌های زیرزمینی، افت فشار آب و افزایش مصرف، مسئله پایداری آبی بیش از پیش مطرح شده است.
از سوی دیگر، فرسودگی زیرساخت‌های آبرسانی، بخش قابل توجهی از منابع آبی موجود را به هدر می‌دهد. دو روز قبل هشدارهای جدی درباره لزوم کاهش ۲۰ درصدی مصرف آب به روش های مختلف به شهروندان بیرجندی اعلام شد. چه با پیامک های ارسالی و چه از طریق رسانه های مختلف وضعیت بحرانی آب مرکز استان تشریح و برنامه های پیشگیرانه ای چون افزایش ۳۰ درصدی قبض مشترکان در صورت مصرف بیش از الگو اعلام شد.
از مهم ترین دلایل بروز چنین شرایطی در بیرجند هدر رفت ۳۵ درصدی آب در این شهر به دلیل فرسودگی شبکه است. به گفته مسئولان شرکت آبفای استان بخش قابل توجهی از شبکه ۱۰۰ کیلومتری توزیع آب در شهر بیرجند فرسوده است که حدود ۳۰ کیلومتر آن نیازمند نوسازی فوری است و همکاری یونیسف در اجرای پروژه کاهش هدررفت آب در این شهر می تواند قدم بزرگی برای حفظ مقدار آب موجود باشد.
در همین راستا سرپرست شرکت آب و فاضلاب خراسان جنوبی از آغاز عملیاتی شدن همکاری سازمان یونیسف با این شرکت در اجرای پروژه کاهش هدر رفت آب در یکی از زون‌های شبکه توزیع آب شهر بیرجند خبر داد. این همکاری با هدف کاهش هدررفت آب در زون F شهر بیرجند برنامه‌ریزی شده و قرار است در سال ۱۴۰۴ به‌طور کامل عملیاتی شود.
توکلی، سرپرست شرکت آبفای استان، میزان تعهد یونیسف را ۴۳ میلیارد ریال عنوان کرد. همچنین شرکت آب و فاضلاب خراسان جنوبی نیز متعهد به تأمین ۲۶ میلیارد ریال از منابع مالی پروژه شده است. این بودجه برای اجرای مجموعه‌ای از اقدامات فنی و زیربنایی در راستای نوسازی شبکه آبرسانی اختصاص می‌یابد.
در چارچوب این پروژه، برنامه‌ریزی‌های دقیقی در چند محور انجام شده است: انجام مطالعات اقتصادی و محیط زیستی در خصوص اثربخشی پروژه؛ پایش و نشت‌یابی تمامی مشترکان زون F شهر بیرجند؛ خرید لوازم مورد نیاز و تعیین پیمانکار برای نوسازی ۵۴۰ رشته انشعاب فرسوده؛ خرید و تعویض ۲۰۰ عدد کنتور خراب یا کم‌مصرف؛ خرید و نصب ۳ عدد شیر فشارشکن و تجهیزات هوشمندسازی شبکه فشار؛ اصلاح مسیرهای دارای ایراد در شبکه آبرسانی. این اقدامات به‌صورت هدفمند در مناطقی از شبکه انجام خواهد شد که دارای بیشترین هدررفت و کمترین بازدهی آبی هستند.
یونیسف در سال گذشته نیز با هدف ترویج فرهنگ مصرف بهینه آب، اقدام به تأمین اقلام فرهنگی و آموزشی برای دانش‌آموزان استان کرد. نصب شیرآلات کاهنده مصرف در تعدادی از مدارس نیز از دیگر اقدامات عملی این سازمان در خراسان جنوبی بود که نشان از رویکرد بلندمدت و فرهنگی در کنار مداخله‌های فنی دارد.
در چنین شرایطی، پروژه کاهش هدررفت آب با مشارکت یونیسف نه تنها اقدامی فنی، بلکه حرکتی در راستای تحقق عدالت زیست‌محیطی و توسعه پایدار است. اجرای موفق این پروژه می‌تواند به عنوان الگویی در سایر شهرهای استان و کشور مورد استفاده قرار گیرد.
یکی از عوامل مهم در موفقیت این پروژه، مشارکت دستگاه‌های اجرایی، شهرداری‌ها و نهادهای آموزشی در اجرای دقیق و همراهی مردمی است. از آنجا که تغییر الگوهای مصرف و افزایش آگاهی عمومی نقش مهمی در کاهش هدررفت آب دارد، لازم است در کنار اجرای زیرساختی، آموزش‌های فرهنگی نیز استمرار یابد.
بر اساس برآوردهای اولیه، با اجرای این پروژه در زون F شهر بیرجند، حدود ۲۵ تا ۳۰ درصد از هدررفت فعلی کاهش خواهد یافت. این کاهش به‌معنای تأمین آب پایدار برای هزاران خانوار، بهبود کیفیت خدمت‌رسانی و کاهش هزینه‌های بهره‌برداری برای شرکت آبفا خواهد بود. همچنین نصب تجهیزات هوشمند، امکان مدیریت هوشمند فشار شبکه را فراهم کرده و از بروز شکستگی‌های پرهزینه در لوله‌ها جلوگیری می‌کند.
همکاری فعلی تنها بخشی از نقشه راه گسترده‌تری است که میان یونیسف و ایران در حوزه منابع آب و بهداشت در حال شکل‌گیری است. در صورت موفقیت پروژه بیرجند، امکان گسترش این نوع مداخلات در دیگر زون‌های شهری و حتی مناطق روستایی استان نیز وجود خواهد داشت.
در روزگاری که بحران آب به تهدیدی جهانی تبدیل شده، اجرای پروژه‌هایی چون کاهش هدررفت آب با مشارکت نهادهای بین‌المللی، روزنه‌ای برای امید در مناطق خشک کشور به شمار می‌رود. حضور یونیسف در کنار شرکت آبفای خراسان جنوبی، تنها به تأمین منابع مالی محدود نمی‌شود، بلکه تجربه جهانی، نگاه توسعه‌محور و تقویت ظرفیت‌های محلی را نیز به همراه دارد. با اجرای موفق این پروژه، بیرجند می‌تواند به الگوی جدیدی از حکمرانی مشارکتی منابع آبی در ایران بدل شود.
ارسال دیدگاه