مشاور دبیرستان فاطمیه در مصاحبه با پانا:
فضای مجازی در تابستان، فرصتی برای یادگیری یا تهدیدی برای سلامت روان دانش‌آموزان؟
چاراویماق(پانا) - مشاور دبیرستان دوره دوم فاطمیه راهکارهایی عملی و اثرگذار برای مدیریت زمان استفاده از گوشی و فضای مجازی در ایام تابستان را مطرح می‌کند.
لیلا شاهی، در گفتگویی تفصیلی، به تشریح آثار مخرب استفاده بیش از حد از فضای مجازی بر دانش‌آموزان در ایام تابستان پرداخت و راهکارهای کاربردی برای مدیریت این چالش، از جمله تعیین زمان مشخص، ایجاد تعادل بین فعالیت‌های آنلاین و آفلاین، و تشویق به ارتباطات واقعی را ارائه داد. وی همچنین بر نقش حیاتی والدین در هدایت و حمایت از فرزندان در استفاده صحیح از این فضا تأکید کرد.
فصل تابستان، فرصتی مغتنم برای استراحت، تفریح و یادگیری است، اما در دنیای امروز، فضای مجازی به یکی از چالش‌های اصلی برای مدیریت اوقات فراغت دانش‌آموزان تبدیل شده است. استفاده بیش از حد از اینترنت و شبکه‌های اجتماعی می‌تواند اثرات منفی قابل توجهی بر سلامت جسمی و روانی، تعاملات اجتماعی و حتی موفقیت تحصیلی دانش‌آموزان داشته باشد. در همین راستا، با خانم لیلا شاهی، کارشناس مسائل آموزشی، گفتگو کردیم تا راهکارهای عملی برای مقابله با این چالش را جویا شویم.
آثار مخرب استفاده بی‌رویه از فضای مجازی بر دانش‌آموزان:
شاهی با ابراز خرسندی از پرداختن به این موضوع مهم، به تشریح برخی از آسیب‌های جدی استفاده افراطی از فضای مجازی پرداخت و گفت: «فضای مجازی، در صورت استفاده نامتوازن، می‌تواند پیامدهای ناگواری برای دانش‌آموزان به همراه داشته باشد. از جمله این آثار می‌توان به کاهش تعاملات اجتماعی واقعی اشاره کرد؛ زمانی که بخش عمده‌ای از وقت دانش‌آموز صرف دنیای مجازی می‌شود، فرصت کمتری برای ارتباط رو در رو با دوستان و خانواده خواهد داشت که این خود می‌تواند به افزایش احساس تنهایی و حتی افسردگی دامن بزند.»
وی افزود: «یکی دیگر از اثرات مخرب، اختلال در الگوهای خواب است. نور آبی صفحه‌های نمایشگر و محتوای تحریک‌کننده، مانع از ترشح ملاتونین شده و به این ترتیب، کیفیت و کمیت خواب را کاهش می‌دهد. این کمبود خواب نیز به نوبه خود، منجر به کاهش تمرکز، ضعف حافظه و افت تحصیلی می‌شود.»
شاهی همچنین به جنبه جسمانی این موضوع اشاره کرد و افزود: «متأسفانه، بسیاری از دانش‌آموزان ترجیح می‌دهند به جای شرکت در فعالیت‌های بدنی و تفریحات سالم در فضای باز، ساعت‌ها به بازی‌های آنلاین یا گشت و گذار در شبکه‌های اجتماعی مشغول شوند. این کم‌تحرکی می‌تواند به افزایش وزن و بروز مشکلات جسمانی مانند ضعف عضلات و اختلالات اسکلتی منجر شود.»
راهکارهایی برای مدیریت هوشمندانه فضای مجازی:
برای مقابله با این چالش‌ها، خانم شاهی راهکارهای عملی و مؤثری را برای والدین و دانش‌آموزان ارائه داد که به تفصیل در زیر آمده است.
۱. تعیین زمان مشخص برای استفاده از فضای مجازی:اولین و شاید مهمترین گام، تعیین زمان‌های مشخص و محدود برای حضور در فضای مجازی است. این کار باید با مشارکت خود دانش‌آموز و توافق والدین انجام شود تا احساس اجبار در او ایجاد نشود. بهتر است این زمان‌بندی به صورت روزانه یا هفتگی مدون شود.
۲. ایجاد تعادل بین فعالیت‌های آنلاین و آفلاین: تشویق و هدایت دانش‌آموزان به سمت فعالیت‌های متنوع در دنیای واقعی، مانند ورزش، شرکت در کلاس‌های هنری، مطالعه کتاب، بازدید از اماکن فرهنگی و تفریحات گروهی، می‌تواند به طور چشمگیری زمان صرف شده در فضای مجازی را کاهش دهد.
۳. مدیریت استرس و اضطراب: گاهی اوقات، استفاده از فضای مجازی، به خصوص در مواجهه با محتوای نامناسب یا مقایسه‌های اجتماعی، می‌تواند منجر به افزایش استرس و اضطراب در دانش‌آموزان شود. آموزش تکنیک‌های مدیریت استرس مانند مدیتیشن، تنفس عمیق، یوگا، پیاده‌روی در طبیعت و صحبت با یک فرد مورد اعتماد، بسیار راهگشا خواهد بود.
۴. افزایش آگاهی در مورد اثرات منفی فضای مجازی:ضروری است که والدین و مربیان، دانش‌آموزان را نسبت به خطرات و اثرات منفی استفاده بیش از حد از فضای مجازی، از جمله محتواهای نامناسب، قلدری سایبری و اعتیاد به اینترنت، آگاه سازند. این آگاهی‌بخشی باید به زبانی ساده و قابل فهم صورت گیرد تا دانش‌آموزان بتوانند تصمیمات آگاهانه‌تری در این زمینه اتخاذ کنند.
۵. تشویق به ارتباطات واقعی:باید فرزندانمان را تشویق کنیم که به جای ارتباطات مجازی، زمان بیشتری را صرف تعاملات چهره به چهره با دوستان، خانواده و همسالان خود کنند. صرف وقت با کیفیت در کنار عزیزان، احساس تعلق و ارزشمندی را در آنها تقویت می‌کند.
۶. ایجاد یک محیط حمایتی و گفتگوی باز: مهمترین نقش والدین، ایجاد فضایی امن و حمایتی است که در آن فرزندان احساس راحتی کنند تا بدون ترس از قضاوت، در مورد چالش‌ها و نگرانی‌های خود در فضای مجازی با والدینشان صحبت کنند. این گفتگوی باز، اعتماد متقابل را افزایش داده و به والدین امکان می‌دهد تا راهنمایی‌های لازم را ارائه دهند.
پیام به والدین؛ نقش محوری در هدایت فرزندان:
شاهی در پایان خطاب به والدین پیامی مهم را منتقل کرد و افزود: «والدین، شما مهمترین الگوی فرزندانتان هستید. نقش شما در هدایت و مدیریت استفاده فرزندان از فضای مجازی، نقشی بی‌بدیل و حیاتی است. با ایجاد یک گفتگوی باز، بدون سرزنش و با رویکردی حمایتی، می‌توانید فرزندانتان را یاری دهید تا از فضای مجازی به عنوان ابزاری برای یادگیری و ارتباط سازنده استفاده کنند و از دام اثرات مخرب آن در امان بمانند.»
پیشنهاد برای تابستان پربار دانش‌آموزان:
وی در نهایت به دانش‌آموزان نیز پیشنهاد دادند که تابستان فرصتی استثنایی برای کشف استعدادها و تجربه موقعیت‌های جدید است. پیشنهاد می‌کنم برای خودتان یک برنامه تابستانی متنوع تنظیم کنید؛ برنامه‌ای که شامل فعالیت‌های ورزشی، هنری، مطالعه کتاب‌های جذاب، یادگیری مهارت‌های جدید و گذراندن وقت با ارزش با خانواده و دوستان باشد. این برنامه، علاوه بر غنی‌سازی اوقات فراغت، به شما کمک می‌کند تا از فضای مجازی به صورت متعادل‌تر و مفیدتری استفاده کنید و تابستانی سالم، پربار و سرشار از خاطرات خوش را تجربه نمایید.
ارسال دیدگاه