اختفای اختیاری یا تعقیب و گریز امنیتی؟

همه‌چیز از یک کانال تلگرامی آغاز شد. وحید اشتری، فعال رسانه‌ای اصولگرا، صبح پنجشنبه خبر از مفقودی چهار سرنشین خودرویی داد که برادران صدرالساداتی سه تن از آنان را تشکیل می‌داد. سیدروح‌الله صدرالساداتی، نماینده هرمزگان و جوان‌ترین عضو مجلس خبرگان رهبری، سیدمهدی صدرالساداتی، فعال فضای مجازی و سیدرضا صدرالساداتی، فعال فرهنگی به همراه مجتبی پرگر، چهار سرنشین خودرویی بودند که ساعت دو و نیم بامداد چهارشنبه شب قم را به مقصد فرودگاه امام برای عزیمت به سمت بندرعباس ترک کردند ولی از آن زمان تلفن‌های همراهشان خاموش بود و نه خانواده و نه دوستان خبری از آنان نداشتند.

تصور مفقودی چهار سرنشین که حداقل دو تن از آنان از روحانیون شناخته‌شده برای دنبال‌کنندگان سپهر سیاست ایران محسوب می‌شوند، امری دور از ذهن است ولی رفته‌رفته این خبر جدی‌تر شد به ویژه آنکه اشتری نوشت که نمایندگی قم مجلس خبرگان رهبری در پاسخ به پیگیری‌های همسر روح‌‌الله صدرالساداتی تاکید کرده است که این مسائل ارتباطی با این نهاد ندارد. موضوعی که چندی بعد با بیانیه دبیرخانه مجلس خبرگان رهبری خنثی شد چراکه در این بیانه تاکید شده بود که این نهاد «از نخستین ساعات انتشار خبر مفقودی نماینده هرمزگان پیگیر موضوع است.»

اینکه نتیجه این پیگیری‌ها چه بود هنوز مشخص نشده است ولی همزمان با مفقودی این افراد، برخی فعالان رسانه‌ای اصولگرا از احتمال بازداشت آنان سخن به میان آوردند؛ گمانه‌ای که هم دادسرای ویژه روحانیت و هم غلامحسین اسماعیلی، سخنگوی قوه‌قضائیه صراحتا آن را رد کردند. پرسش مطرح درباره این گمانه‌زنی آن است که مگر صدرالساداتی‌ها چه کرده بودند که احتمال بازداشت آنان از سوی «نهادهای امنیتی و اطلاعاتی» به ذهن فعالان رسانه‌ای جریانی خاص رسیده است؟

حاشیه پشت حاشیه

نام صدرالساداتی‌ها برای نسل اول انقلاب نامی آشناست ولی پسران آن پدر، زمانی نامشان بیشتر در میان اخبار و شبکه‌های اجتماعی پیچید که روح‌الله شد جوان‌ترین عضو مجلس خبرگان رهبری و مهدی شد افشاگر فضای مجازی. در این مدت مهدی صدرالساداتی به مراتب بیش از برادر بزرگترش در میان اخبار بود. او گاهی ادعاهایی را علیه داماد علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی و خانواده او مطرح کرد و گاهی نیز کلیپی از «بهشت گم‌شده حسن رعیت» یا همان حسن میرکاظمی در تهران منتشر کرد و مدعی شد که ائمه جماعات، نمایندگان مجلس و سایر مسئولان بلندپایه بارها و بارها پشت دیوارهای بلند این باغ حضور یافته و جلساتی را با یکی از یاران بابک زنجانی که اخیرا بازداشت شد، برگزار کرده‌اند.

مهدی صدرالساداتی که از قضا داماد آیت‌الله سید محمدتقی مدرسی، عضو فقهای شورای نگهبان، است و به زعم کاربران شبکه‌های اجتماعی به ویژه اصولگرایان آن، «آقازاده» محسوب می‌شود، خود را عدالت‌خواه می‌داند و به همین واسطه و به لطف افشاگری‌هایش فالوورهای بسیاری در شبکه اجتماعی اینستاگرام جذب کرد. البته اقدامات او برایش بی‌هزینه نبود و در آخرین مورد عباس ایمانی در ماجرای انتقاد صدرالساداتی از «عزاداری VIP سید احمد خمینی، نتیجه امام راحل، در هیاتی در قم» به او هشدار داد؛ هشداری که برخی رسانه‌ها آن را تهدید به قتل تلقی کردند و صدرالساداتی را بیش از پیش سر زبان‌ها انداخت.

سیدمهدی صدر‌الساداتی البته نامش به ماجراهای رخ‌داده درباره ساخت‌و‌سازهای لواسان و ماجرای خانه‌های ده‌ونک نیز گره خورده است. او بابت اقداماتش در آبان سال ۹۷ به اتهام «تشویش اذهان عمومی و اقدام علیه نظام، اخلال در نظم و توهین به مأمور نیروی انتظامی» در ماجرای اعتراض‌ها بر سر زمین‌های ده‌ونک میان ساکنان این منطقه و دانشگاه الزهرا بازداشت شده بود. این طلبه جوان حوزه علمیه، پیش‌تر نیز کمپین‌هایی مانند «#نه_به_انتقال_آب_کارون» را تشکیل داده بود و همزمان از سوی برخی از اصولگرایان به «تندروی» متهم شده بود.

اگر نام برادر کوچکتر این خانواده و داماد آیت‌الله مدرسی به «فسادستیزی و مقابله با اشرافی‌گری» حداقل از دید کاربران شبکه‌های اجتماعی گره خورده است، برادر بزرگتر و عضو مجلس خبرگان نامش با نام فردی پیوند یافته است که روزگاری بنرهای حمایتی‌اش در مسیر پیاده‌روی اربعین نصب بود ولی حالا در مساجد قم و مشهد نیز بر روی او بسته شده است و دیگر خبری از جلسات اخلاقش نیست. روح‌الله صدرالساداتی البته ماجراهایش به همین جا ختم نشده و همین چندی پیش بود که اخباری تایید و تکذیب نشده از ممانعت برخی جریان‌ها از ورود او به حوزه انتخابیه‌اش سخن به میان آورده بودند تا جایی که گویا این موضوع را به اطلاع همسر این عضو مجلس خبرگان نیز رسانده بودند.

گم شد، پیدا شد، دوباره گم شد!

با تمام این‌ها مهدی و روح‌الله گم‌شدگانی هستند که ظهر روز گذشته پیدا شده بودند ولی حالا دوباره مکان و محل حضور آنان مشخص نیست. ظهر جمعه بود که احمد امیرآبادی فراهانی، نماینده مردم قم در مجلس شورای اسلامی، در صفحه شخصی خود در شبکه اجتماعی توئیتر از پیگیری‌هایش در این زمینه نوشت و تاکید کرد که این دو «بازداشت یا احضار نشده‌اند» و مدعی شد که برادران صدرالساداتی «درحال حاضر درقم به سر می‌برند و زندگی عادی خودشان را دارند.»

اینکه چطور این دو نفر می‌توانستند به دور از خانواده‌هایشان که حداقل از دید افکار عمومی و بر اساس گفته‌های اشتری نگران آن‌ها بوده‌اند به «زندگی عادی» بپردازند، سوالی است بی‌جواب ولی چند ساعت بعد مجتبی ذوالنوری، دیگر نماینده قم در مجلس شورای اسلامی که ریاست کمیسیون امنیت ملی را نیز عهده‌دار است، در اظهاراتی که فارس آن را منتشر کرد از حضور صدرالساداتی‌ها در منزل برادر فردی سخن به میان آورد که پیشتر گفتیم نامش با روح‌الله صدرالساداتی گره خورده است: «غفار عباسی مراغه‌ای».

«خودشان در مسیر قم - تهران یعنی اطراف مجموعه خدماتی مهتاب، تصمیم می‌گیرند که موبایل‌های خود را خاموش کنند و به قم برگردند که نهایتا موبایل خود را خاموش کرده و به قم برمی‌گردند. آنها به منزل برادر آقای غفاری (غفار عباسی‌ مراغه‌ای) می‌روند و به کسی هم خبر نمی‌دهند. آنجا در منزل برادر آقای غفاری حضور داشتند و خانواده آنها نیز بی‌اطلاع بودند.» این عین اظهارات ذوالنوری است. جملاتی که به نوعی تایید خبری است که تسنیم شب قبل از انتشار این اظهارات و به نقل از منبعی آگاه منتشر کرد و نوشت که برادران صدرالساداتی به «اختفای اختیاری» روی آورده‌اند.

همزمان با این موارد کانال تلگرامی گمنامی به نام «سوت‌زن» که کاربران اصولگرای توئیتر بارها و بارها به آن استناد کرده‌اند، در همین زمینه نوشت که «مفقودی برادران صدرالساداتی سناریو آنان است» و «خانواده» آنان نیز در جریان موضوع قرار دارند و «موضوع امنیتی نیست». این کانال همچنین ادعا کرد: «برادران صدرالساداتی در راستای اجرای سناریو مفقودی‌شان، ابتدا به منطقه‌ای خوش آب‌وهوا در اطراف فردو می‌روند. پس از مدتی تصمیم بر این می‌شود موبایل‌ها را خاموش کنند و به منطقه‌ای داخل شهر قم بروند. در حال حاضر آقایان صدرالساداتی در خانه‌ای در انتهای بلوار امین شهرک صادقیه هستند.»

اوضاع پایان یافته به نظر می‌رسید و اخبار از پیدا شدن گم‌شدگان حکایت داشت تا اینکه دوباره «غفار عباسی» که برخی فعالان رسانه‌ای اصولگرا از او به عنوان استادِ روح‌الله صدرالساداتی نام می‌برند، دوباره وارد میدان شد و همه‌چیز را تکذیب کرد. او با انتشار کلیپی از پدر برادران صدرالساداتی اظهارات نمایندگان قم در مجلس را تکذیب کرد و مدعی شد که «از پسران خود هیچ اطلاعی ندارد» و مشخص نیست سرنوشت آنان چه شده است.

چرا بازداشت؟

آنچه در این میان به شکل عجیبی توجهات را به خود جلب می‌کرد، دودستگی اصولگرایان بود. برخی از آنان نه تنها احتمال بازداشت برداران صدرالساداتی را رد نکردند بلکه عملا از لیستی 10 نفره سخن به میان آوردند که نام برخی فعالان رسانه‌ای به زعم آنان «ارزشی و انقلابی» نیز در آن به چشم می‌خورد. علی قلهکی یکی از افرادی بود که از این فهرست نوشت و تاکید کرد که «این لیست در جایی خارج از قوه‌قضائیه تهیه شده است.» ادعایی که مهران عمرانی، سردبیر پایگاه خبری فتن، نیز آن را در اینستاگرام خود تکرار کرد و متذکر شد که در این مسیر «باید به نقش شورای عالی امنیت ملی و شورای عالی فضای مجازی توجه شود.»

چیستی و چرایی این لیست 10 نفره که ادعا شده نهادی خارج از قوه‌قضائیه برای بازداشت افراد آن را تنظیم کرده است، مشخص نیست ولی وقتی این اصولگرایان که بعد از روی کار آمدن ابراهیم رئیسی در قوه‌قضائیه به نوعی خود را پرچمدار مقابله با فساد در شبکه‌های اجتماعی دانستند نام شورای عالی امنیت ملی را به زبان می‌آورند، نمی‌توان به ماجرای ادعاهای مهدی صدرالساداتی درباره دبیر این شورا و خانواده‌اش فکر نکرد.

اگر افکار عمومی درباره مهدی صدرالساداتی به سمت این شورا و اقدامات به اصطلاح افشاگرایانه او بر می‌گردد، موضوع درباره روح‌الله صدرالساداتی نمی‌تواند چنین باشد، او جز وابستگی و نزدیکی غیر قابل انکار به فردی که حامیان و مریدانش بر اساس گزارش منتشرشده در پایگاه خبری سراج، از حمله به بیت آیت‌الله ممدوحی و نامه سرگشاده به رهبری خودداری نکرده‌اند، موضوع جنجالی دیگری حداقل در میان رسانه‌ها ندارد.

«جنگیر» یا «استاد اخلاق»؛ غفار عباسی کیست؟

نام «غفار عباسی» آن‌قدر شبیه به «عباس غفاری» هست که ذهن‌ها را به یاد فردی اندازد که به «رمال و جنگیر احمدی‌نژاد و مشایی» معروف بود. البته غفار عباسی «رمال» نیست ولی به همان اندازه مرموز است و پرحاشیه. او خود را استاد اخلاق «صاحب اجازه از آیات بهجت و سعادت‌پرور» برای تربیت شاگردان معرفی کرده بود و کلاس‌های درس قابل توجهی داشت تا اینکه بیوت هر دو آیات مذکور ادعاهای او را رد و تکذیب کردند. آن زمان بود که در مساجد به رویش بسته شد و موجبات تحصن و بست‌نشینی مریدان او در مقابل دفتر آیت‌الله علم‌الهدی، امام جمعه مشهد، را فراهم آورد، تحصنی که با سخنرانی یک عضو مجلس خبرگان رهبری پایان یافت: «سید روح‌الله صدرالساداتی.»

پایگاه‌های خبری اصولگرا همچون سراج صراحتا عباسی را تخطئه می‌کنند و استادی او را زیر سوال می‌برند تا جایی که این پایگاه خبری در گزارشی که شانزدهم اسفند ماه سال 97 منتشر کرده، نوشته است که « به نظر می‌رسد که عباسی از سواد حوزوی چندانی برخوردار نیست. برخی از شاگردان جداشده از وی به برخی استدلال‌های نادرست و عجیب وی اشاره کرده‌اند. یکی از شاگردان وی نقل می‌کند که در یکی از سفر‌های مشترک با غفار عباسی، وی به شاگردان توصیه کرده است که همه نوافل خود را به نیت رجا بخوانند، و این در حالی است که نمازهای ظهر و عصر و عشاء در سفر، نافله ندارند و نمی‌توان این نوافل را به نیت رجا خواند!»

آنان مدعی‌اند که «عباسی بر خلاف کسانی که ادعای شاگردی آنان را دارد (بهجت و سعادت‌پرور)، از سواد فقهی چندانی برخوردار نیست و تحصیلات حوزوی او در مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه تا پایه چهار ثبت شده است.»

بعد از بارها و بارها جنجال‌آفرینی مریدان و برخی اظهارات این روحانی، شایعه تبعیدش مطرح شد؛ موضوعی که دوباره جوان‌ترین عضو مجلس خبرگان رهبری آن را تکذیب کرد و گفت که غفاری هیچ‌گونه مشکلی برای رفت و آمد ندارد. در این میان او مخالفان سفت و سختی نیز پیدا کرد تا جایی که فرید مدرسی، روزنامه‌نگار ساکن قم درباره او نوشت: «حلقه‌ای در مسجد رضایی ‫قم با نام "جمالِ آفتاب" بامحوریت غفار عباسی که "خضر طریق" می‌نامندش. ‏مروج او، عضو خبرگان: روح‌الله صدرالساداتی و برادرش مهدی است که در اینستاگرام مشغول شُوی فسادزدایی است؛ یارگیری در طلاب و جامعه با رانت نفوذ در حاکمیت. ‏پول ترویج جنگیر چگونه تامین می‌شود؟»

توئیتی که مهدی صدرالساداتی هدف از انتشار آن را تخریب دانست و در جریان اظهاراتی که انصاف‌نیوز آن را منتشر کرد، گفت: «اینها تخریب است. مثلا حضرت آیت‌الله بهجت فرضا مگر نمی‌توانست یک جنی را از سر فردی که مبتلا شده است بازکند؟ می‌توانست. اما آیا به آقای بهجت می‌گوییم جن‌گیر؟ این تخریب است دیگر. اینکه ایشان قدرت داشته باشد تا آزار جنی را از شما دفع کند، مشکلی دارد؟» او در ادامه در پاسخ به این سوال خبرنگار که آیا او چنین قدرتی دارد یا خیر گفت: «بله! دارد.»

استوری‌های پر ابهام

با این تفاسیر و با اتکا به اظهارات نمایندگان قم در مجلس و به رغم تکذیب پدر صدرالساداتی‌ها، موضوع از دید بسیار و از جمله شمار زیادی از فعالان اصولگرا صرفا یک «سناریو از پیش طراحی شده» برای «خودنمایی» بود تا اینکه مهدی صدرالساداتی دوباره وارد عمل شد و با استوری صراحتا تمام گفته‌های نمایندگان قم را تکذیب کرد و از حضور خود در 5 کیلومتری کیاسر (ساری) و 135 کیلومتری سمنان خبر داد. موضوعی که واکنش امیرآبادی را در پی داشت. او در توئیتر نوشت: «آقای صدرالساداتی شما به قم آمدید و بعد به روستای فردو رفتید و در شهر کهک خرید کردید بعدشم به تهران رفتید و بعد هم به طرف کیاسر.»

آنچه در این بین قابل توجه بود این است که پدر صدرالساداتی‌ها در حالی از احوال فرزندان خود ابراز بی‌اطلاعی کرده بود که مهدی صدرالساداتی دسترسی به اینترنت داشته و از اینستاگرام استفاده کرده است ولی مشخص نیست چرا خبری از خود به خانواده نداده است که حداقل آنان را از نگرانی خارج کند. صدرالساداتی کوچک در ادامه اینستاگرام خود را از حالت عمومی خارج کرد و آن را به حالت شخصی تغییر داد و در دو استوری به شایعات پاسخ داد و نوشت: «چاره‌ای نیست که اعلام کنند الکی گوشی‌هایمان را خاموش کردیم و کشور را به هم ریختیم و سناریوی عجیب و غریبی پشت این ماجراست که از کجا آب می‌خورد.»

او همچنین در بخش دیگری از این استوری مدعی پیگیری تهدیدهای صورت‌گرفته از نهادهای عالی‌رتبه شد و نوشت: «مگر تهدیدها و آبروبری‌ها و انگ‌های خلاف شرع و خلاف قانون توسط نهادهای منتسب به انقلاب و شهدا زده شد را به بالاترین منابع (مراجع) ذیربط گزارش ندادیم؟ مگر به بیت (رهبری)، خبرگان و قوه‌قضائیه و دادگاه ویژه (روحانیت) و شورای نگهبان گزارش داده نشد؟ چه شد؟ مگر ما اصلا یک جو ارزشی داریم؟ چه فایده داشت جز اینکه به همسر نماینده خبرگان بگویند اگر شوهرت به بندرعباس بیاید بیچاره‌اش می‌کنیم و مجلس روضه‌اش را تعطیل کنند و درب مسجد را ببندند!»

مهدی صدرالساداتی در ادامه نه تنها موضوع تلاش برای بازداشت خود از سوی نهادهای امنیتی را که از ابتدا برخی اصولگرایان در شبکه‌های اجتماعی تحت عنوان لیست 10 نفره مطرح کرده بودند، تکذیب نکرد، بلکه نوشت: «الان هم هرچه از جزئیات ماجرا بگویم، هیچ فایده‌ای ندارد جز اینکه مردم را نسبت به امنیت کشور و عزیزان امنیتی بدبین می‌کند.» او همچنین در استوری دیگری صرفا اعلام کرد همراه برادر بزرگترش روح‌الله صدرالساداتی است و تاکید کرد که از این به بعد سکوت خواهد کرد و برادر بزرگ درباره ماجرای اخیر اظهار نظر خواهد کرد.

به این ترتیب و با سکوت مهدی صدرالساداتی از شب گذشته تا کنون ابهامات اطراف این پرونده بیشتر از گذشته شد و در این بین آنچه می‌تواند ابهامات را برطرف کند، شفاف‌سازی نهادهای مرتبط است.