حضور نجات یافتگان از دام اعتیاد در شهرداری تهران

یکى از مشکلات عمده اى که نسل جوان جامعه با آن رو به روست، خطر اعتیاد و گرایش به مصرف مواد مخدر است. از آن جایی که مصرف این گونه مواد (انواع سیگارها، قرص ها، مخدرها و... ) در بین جوانان و نوجوانان رو به افزایش است، وظیفه والدین، مربیان و سایر نهادهاى اجتماعى براى آگاه ساختن قشر جوان از عواقب مصرف مواد مخدر به مراتب سنگین تر از قبل مى شود.

براساس آمارهیا منتشر شده، بالاترین رقم سنى معتادان در ایران را افراد ۲۷- ۲۱ساله تشکیل مى‌دهند. با توجه به این موضوع، والدین و مربیان باید سعى کنند با استفاده از روش‌ها و آموزش‌هاى لازم، فرزندان خود را از همان دوران کودکى و پیش از نوجوانى با آثار زیان‌بار مصرف این گونه مواد و اثرات و پیامدهاى ناشى از آن بر جسم و روان‌شان مطلع سازند.

همچنین از آن‌جایی که اعتیاد یک بیماری است و جرم تلقی نمی‌شود، باید شرایطی فراهم شود تا مانعی برای اشتغال معتادان بهبود یافته در جامعه وجود نداشته نباشد، در این راستا تفاهمنامه‌ای در خصوص به کارگیری بهبودیافتگان مراکز یاورشهر شهرداری تهران به عنوان پاکبان میان سازمان خدمات شهرداری تهران و سازمان مدیریت پسماند منعقد شد. در این تفاهمنامه قرار بر این است که اشتغال برای مددجویانی که دوره بهبودی‌شان را به شکل کامل می‌گذرانند در حوزه پاکبانی فراهم شود، همچنین بیمه و اسکان برای این بهبود یافتگان در نظر گرفته شده که از ۱۲ تا ۱۳ میلیون تا سقف ۱۸ تا ۲۰ میلیون تومان حقوق دریافتی آنها خواهد بود.

معتادان بهبود یافته در ابتدا به سراغ مشاغلی روند که نیاز به روابط اجتماعی ندارد

ابوالحسن تنهایی، جامعه‌شناس و مدرس دانشگاه در گفت‌وگو با پانا در خصوص شروط مفید بودن این طرح اظهار کرد: «این طرح می‌تواند با رعایت شرایط ویژه آثار مطلوبی داشته باشد. بهتر است در ابتدا افرادی که اعتیاد دارند و بهبود می‌یابند، از این مراکز خارج شوند و در محیط‌های کوچکتری مثل کارگاه‌ها شروع به فعالیت کنند تا آداب روابط اجتماعی متقابل مبتنی بر شهروندی بیاموزند و سپس در حیطه‌هایی همچون پارکبانی که نیاز به تعامل و معاشرت بیشتر با مردم دارد، وارد شوند.»

تنهایی ادامه داد: «معتادهایی که از این مراکز خارج می‌شوند، برای بدست آوردن آمادگی لازم در ورود به اینگونه مشاغل باید بررسی روانی شده و توسط روان‌شناس‌ها و جامعه‌شناس‌ها سلامت شخصیتی آن‌ها تایید شود. افرادی که مشکلاتی از قبل داشته‌اند شاید نتوانند مدیریت شهری داشته باشند. بهتر است شرایط ایجاد شغل برای آن‌ها به گونه‌ای باشد که به میزان کمتری با مردم روبه‌رو شوند تا به مرور آداب روابط اجتماعی را بیاموزند.»

این جامعه‌شناس بیان کرد: «در طرحی که در کرمان و شیراز اجرا شد، معتادانی بودند که برای ایجاد اشتغال آن‌ها فعالیت‌هایی صورت گرفت اما گفته شد که بهتر است در ابتدا به سراغ مشاغلی بروند که نیاز به روابط متقابل ندارد علاوه بر این پارک‌ها ممکن است محیطی باشد که برای آن‌ها یادآور دوره‌های قبل باشد.»

وی گفت: «این افراد باید در ابتدا دوره‌های کارآموزی و تدارکات لازم را ببینند و پس از آن با انجام بررسی‌های لازم، وارد حیطه کاری شوند. همچنین دو شرط پاک شدن برای ورود به کار و بررسی وضعیت روحی و شخصیت‌شناسی از شروط لازم برای ورود این افراد به کار است. آموزش روابط متقابل مبتنی بر اصول شهروندی به آن‌ها از دیگر ضروریات است.»

تنهایی تاکید کرد: «باید با انجام مطالعات فراوان و آموزش‌های لازم توسط روان‌شناسان و جامعه‌شناسان آمادگی لازم برای کار کردن در فضاهای عمومی به این افراد داده شود. سپس تشخیص داده شود که این افراد آمادگی لازم برای کارکردن در محیط‌‌هایی همچون پارک‌ها و دیگر محیط‌های عمومی را دارند یا اینگونه نیست. در غیر این صورت ما شاهد آثار بد و زیان‌باری در جامعه خواهیم بود.»

گرفتن تست شخصیت‌شناسی برای وارد شدن به بازار کار

همچنین لیلا ارشد، جامعه‌شناس در خصوص آثار مفید این طرح، بیان کرد: «هنگامی که با قطع‌شدن کامل سوءمصرف، افراد بهبود یافته به این شغل وارد شوند، بسیار عالی است. اگر روان‌شناسانی هم در این مراکز ترک اعتیاد وجود داشته باشد و پس از ترک، شخصیت‌شناسی و تحلیل‌های لازم را انجام دهند این طرح بسیار آثار مثبتی در جامعه خواهد داشت.»

ارشد بیان کرد: «با گرفتن تست‌های روان‌شناسی توسط مددکاران اجتماعی، میزان آمادگی این افراد برای ورود به این شغل سنجیده شود و سپس آن‌ها را وارد بازار کار کنیم. اگر این طرح با بررسی و تمهیدات گفته‌شده اجرا شود بسیار آثار خوبی از خود برجای می‌گذارد زیرا اکثر افراد بعد از قطع مصرف و بهبود برای ورود به بازار کار با مشکل جدی روبه‌رو هستند و اکثرا در تامین نیاز‌های اولیه زندگی خود با مشکل مواجه شوند.»

با توجه به مطالب گفته‌شده از سوی دو جامعه‌شناس، به نظر می‌رسد قبل از انجام چنین کاری از سوی شهرداری تهران، باید بررسی‌های لازم در حیطه شخصیت‌شناسی و تشخیص کامل سلامت روانی افراد بهبود‌یافته انجام شود، چرا که وقتی بررسی‌های صحیحی با نتیجه دقیق صورت گیرد، شاهد تاثیرات مثبت آن در جامعه خواهیم بودف اما اگر بدون اطمینان از سلامت کامل روانی این افراد، آن‌ها را وارد محیط‌های عمومی و مشاغلی مانند پارکپانی که نیاز به تعاملات اجتماعی دارد، بکنیم، اثر مطلوبی را شاهد نخواهیم بود.