در گفت‌وگو با پانا مطرح شد؛
نقش امور تربیتی برای پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی
راهکارهایی برای بهبود کیفیت طرح یاریگران زندگی در مدارس
تهران (پانا) - یک کارشناس تعلیم و تربیت ضمن بیان اینکه تربیت صحیح، نقش برجستهای در کاهش آسیب‌های اجتماعی دارد، راهکارهایی را برای بهبود کیفیت اجرای طرح یاریگران زندگی در مدارس پیشنهاد داد.
آرش بابائی در گفت‌وگو با پانا همزمان با ششمین روز از هفته مبارزه به اعتیاد و آسیب‌های اجتماعی که تحت عنوان یاریگران زندگی و مراقب‌های اجتماعی دانش‌آموزان نام دارد، درخصوص اجرای طرح یاریگران زندگی با هدف پیشگیری از اعتیاد و آسیب‌های اجتماعی در مدارس گفت: «بر اساس این طرح، کلیه مدارس موظف هستند به بهترین شکل، روشهای پیشگیری از اعتیاد و آسب‌های اجتماعی را اجرا کنند. برای بهبود اجرای این طرح می‌توان از ظرفیتهای بالقوه کانونهای فرهنگی در حوزههای علوم تربیتی و روانشناسی در دانشگاهها استفاده کرد که البته «یاریگران دانشگاهی» بهعنوان یکی از ارکان این طرح، پیشبینی و در سامانه جامع یاریگران زندگی معرفی شده است. این کانونها با بهرهگیری از اساتید مجرب و دغدغهمند دانشگاهی می‌توانند آموزشهای جامع مهارتهای زندگی را متناسب با سن و نیازهای دانش‌آموزان ارائه کنند.»
وی افزود: «همچنین برای اجرای بهتر طرح یاریگران زندگی، نیاز است تا همکاری با خانواده‌ها افزایش یابد؛ بنابراین برگزاری کارگاههای برخط (آنلاین) رایگان و ارائه مشاوره و محتوای آموزشی به والدین در سراسر کشور توصیه می‌شود تا آنها نیز اطلاعات و مهارتهای لازم را بهدست آورند. فراهم کردن منابع کافی برای آموزشهای دورهای و ارتقای حرفهای مشاوران و مددکاران اجتماعی نیز باید مد نظر باشد. در نهایت برای ارزیابی اثربخشی طرح یاریگران زندگی و بهبود آن، نیاز است فرآیند ارزیابی و بازخورد مداوم صورت گرفته تا نقاط قوت و ضعف طرح شناسایی شده و تغییرات لازم در طراحی و اجرای آن ایجاد شود.»
نقش امور تربیتی برای پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی
وی درخصوص نقش امور تربیتی برای پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی اظهار کرد: «شکی نیست که تربیت صحیح، نقش برجستهای در کاهش آسیب‌های اجتماعی دارد. ارتقای ارزشهای اخلاقی، توسعه مهارتهای اجتماعی و انتقال دانش به کودکان و نوجوانان میتواند زمینهساز حل صلحآمیز اختلافات و پیشگیری از خشونت و وقوع جرم در جامعه باشد که با تقویت همدلی، تحمل تفاوت‌ها و احترام به حقوق دیگران، تربیت میتواند تبعیضات اجتماعی را از بین برده و تحقق عدالت اجتماعی را تسهیل کند. همچنین، تربیت بهعنوان ستونی برای رشد افراد و سازماندهی اجتماعی، میتواند به رشد و تقویت هویت فردی و اجتماعی کمک کرده و سبب همگرایی و همبستگی اجتماعی شود.»
نقش فضای مجازی در بروز آسیب‌های اجتماعی
این کارشناس تعلیم و تربیت با اشاره به نقش فضای مجازی در بروز آسیب‌های اجتماعی گفت: «فضای مجازی در دهههای اخیر نقش مهمی در بروز آسیب‌های اجتماعی ایفا کرده است. این فضا بهعنوان یک محیط آنلاین، میتواند زمینهساز برای آزار و اذیت نوجوانان، انتشار اطلاعات نادرست و کاهش تعاملات اجتماعی حقیقی باشد. امروزه با افزایش استفاده افراد از جمله دانش‌آموزان از شبکههای اجتماعی و سایر پلتفرمها، امکان بروز این آسیب‌ها نیز افزایش یافته است.»
وی اضافه کرد: «به‌منظور کاهش آسیب‌های اجتماعی مرتبط با فضای مجازی، آموزش مهارتهای دیجیتال و اخلاقی، توجه به حفظ امنیت، ارتقای هوش اجتماعی و توانایی تحلیل اطلاعات دارای اهمیت است. همچنین نظارت والدین و نهادهای مربوطه بر فعالیتهای نوجوانان در فضای مجازی میتواند به کنترل آسب‌های احتمالی کمک کند و آنها را در مسیر استفاده مسئولانه از فضای مجازی هدایت کند. از جمله راهکارهای عملیاتی می‌توان به برقراری ارتباط باز و صادقانه با نوجوانان و ایجاد حس اطمینان و اعتماد در آنها، تعیین محدودیت‌ها و قوانین در محیط منزل و استفاده والدین از نرمافزارها و ابزارهای کنترل اشاره کرد. البته که در این میان، توجه به حریم شخصی نوجوانان نیز از اهمیت بالایی برخوردار است و در نهایت، همکاری با مدارس و مشاوران تحصیلی نیز میتواند در ایجاد محیطی امن و سالم در فضای مجازی برای دانش‌آموزان مؤثر باشد.»
ضرورت بهره‌مندی از مشاوران و مددکاران اجتماعی برای آگاه‌سازی دانش‌آموزان
بابائی در ادامه درخصوص بهره‌مندی از مشاوران و مددکاران اجتماعی به‌منظور آگاه‌سازی دانش‌آموزان نسبت به آسیب‌های اجتماعی گفت: «حضور مشاوران و مددکاران اجتماعی بهعنوان یک منبع حمایتی میتواند بسیار مؤثر باشد. مشاوران و مددکاران اجتماعی می‌توانند به دانش‌آموزان درک بهتری از آسب‌های اجتماعی مانند خشونت، مصرف مواد مخدر، بلایای اینترنتی، روانشکنی و دیگر آسیب‌ها بدهند. همچنین دانش‌آموزان را راهنمایی میکنند که در مواجهه با آسب‌های اجتماعی چگونه عمل کنند. آنها می‌توانند استراتژیهای مقابله، مهارتهای ارتباطی و مهارتهای روانشناختی را به نوجوانان آموزش داده تا بتوانند در مواجهه با آسیب‌ها، بهترین تصمیمات را اتخاذ کنند.»
به گفته وی، مشاوران می‌توانند به دانش‌آموزان کمک کنند تا با مشکلات روحی و روانی مانند افسردگی، اضطراب، استرس و خشم مقابله کنند. از نکات مهم دیگر اینکه، همکاری مشاوران با نهاد خانواده باعث می‌شود تا آگاهی در مورد آسب‌های اجتماعی در جامعه افزایش یابد.
لزوم تقویت ارتباط والدین با نوجوانان
بابائی ضمن اشاره به کمرنگ شدن ارتباط برخی والدین با نوجوانان درباره راهکارهای رفع اختلال در ارتباط والدین و فرزندان گفت: «والدینی که ارتباط کمتری با نوجوانان خود دارند، ممکن است نتوانند به درستی احساسات و نیازهای روحی و روانی فرزندان خود را تشخیص داده و به آنها پاسخگو باشند. این موضوع میتواند منجر به کاهش پشتیبانی عاطفی و احساس نبود امنیت در نوجوانان شود. ارتباط کمرنگ والدین با فرزندان، نوجوان را دچار استرس انزوا کرده و او را دچار مشکل برقراری روابط اجتماعی میکند. دخالت کمتر والدین در امور تربیتی فرزندان، نوجوان را دچار کاهش تمرکز، بی‌انگیزگی و نارضایتی از محیط مدرسه میکند. همچنین، کمرنگ شدن روابط، موجب می‌شود تا نوجوان نتواند هویت خود را بهخوبی شکل داده و درک صحیحی از ارزشها و اعتقادات خود پیدا کند، بنابراین همین موارد میتواند زمینهساز آسب‌هایی چون رفتارهای مخرب، اعتیاد، مشکلات روانی و ناتوانایی در حل مسائل شود.»
این کارشناس تعلیم و تربیت خاطرنشان کرد: «والدین سعی کنند به احساسات و نیازهای فرزندان خود توجه کنند و آنها را به اشتراکگذاری تجارب و مسائل تشویق کنند. برای فرزندان خود، زمان کافی جهت انجام بازی، خواندن کتاب و گفت‌وگو اختصاص دهند. همچنین اطمینان حاصل کنند که فرزندانشان میدانند چه چیزهایی قابلقبول و چه چیزهایی غیر قابلقبول است و مرزهای خانوادگی را رعایت میکنند. در این بین، مطالعه کتابها و منابع مربوط به ارتباطات خانوادگی، شرکت در کارگاهها و دورههای آموزشی مرتبط و استفاده از منابع برخط (آنلاین) میتواند کمک حال والدین باشد. در نهایت برای ایجاد ارتباط بهتر با فرزندان، والدین نیاز دارند که خود نیز آرامش و رضایت از زندگی را تجربه کنند. بنابراین، به خود زمان دهند، استراحت کنند و از روشهای مدیریت استرس مانند ورزش و هنر استفاده کنند.»
ارسال دیدگاه