یک کارشناس محیط‌زیست در آستانه روز ملی حفاظت از یوزپلنگ در گفت‌وگو با پانا تاکید کرد؛
ضرورت آگاه‌سازی دانش‌آموزان درباره ارزش‌های یوزپلنگ آسیایی
بخش مهمی از کمبود دانش عمومی از جمله دانش مسئولان و تصمیم‌گیران آینده در حیات‌وحش را می‌توان با آگاه‌سازی و آموزش معلمان جبران کرد
تهران (پانا) - یک فعال و کارشناس محیط‌زیست بر ضرورت آگاه‌سازی دانش‌آموزان درباره ارزش‌های یوزپلنگ آسیایی تاکید کرد و گفت یکی از اهدافی که باید برای شناخت ارزش یوزپلنگ در برنامه‌های محیط‌زیست دنبال شود، آگاه‌سازی کودکان و نوجوانان باشد که این امر می‌تواند در کتب درسی دانش‌آموزان ارائه شود.
در کشور ۹ شهریورماه روز ملی یوزپلنگ آسیایی نامگذاری شده است. ۹ شهریور سال ۱۳۷۳ بود که یک یوزپلنگ مادر و سه توله‌اش برای یافتن آب و غذا به شهر بافق استان یزد نزدیک شدند اما فردی که شناختی از یوزپلنگ نداشت، به دلیل ترس از یوزپلنگ‌ها به آنها حمله کرد که در این واقعه یوز مادر از صحنه فرار کرد و دو توله نر و ماده تلف شدند، یک توله ماده باقیمانده که ماریتا نام گرفت، به تهران انتقال یافت و ۹ سال در پارک پردیسان در شرایط اسارت زندگی کرد تا اینکه در زمستان ۱۳۸۲ تلف شد، بر این اساس این روز به عنوان روز ملی یوزپلنگ آسیایی در ایران نامگذاری شد. چند سال بعد یعنی آذرماه ۱۳۹۳ نیز دو توله دیگر به پردیسان در تهران منتقل شدند، این دو یوزپلنگ کوشکی (نر از پناهگاه حیات وحش میاندشت) و دیگری دلبر (ماده از ذخیره‌گاه زیست‌کره توران) بودند، این دو با هدف تکثیر در اسارت و انجام تحقیقات بر روی رفتار گربه‌سانان به این مکان منتقل شده بودند اما بعد از چند سال تلاش ناموفق، مسئولان به این نتیجه رسیدند که باید به زادگاهشان یعنی توران بر گردند و در شرایط طبیعی زادآوری داشته باشند که این کار در فروردین سال ۱۳۹۹ انجام شد.
محمد حیدری، فعال و کارشناس حیات وحش در آستانه روز ملی حفاظت از یوزپلنگ آسیایی در گفت‌وگو با پانا با اشاره به اهمیت این گونه در معرض انقراض اظهار کرد: «در جهان دو گونه یوزپلنگ وجود دارد؛ یک گونه آسیایی و دیگری گونه آفریقایی است. گونه آفریقایی یوزپلنگ در شمال این قاره پهناور منقرض شده و حضور آن در حال حاضر فقط محدود به جنوب این قاره شده است. نسل یوز آسیایی که زمانی در گستره وسیعی از غرب این قاره از سوریه و عربستان تا هندوستان و ترکمنستان پراکنده بود، از ۲۰ سال پیش جز در ایران منقرض شده است. در حال حاضر زیستگاه یوزپلنگ آسیایی فقط به ایران که از ۴۸ سال پیش برنامه حفاظتی خود را برای نگهداری نسل این حیوان آغاز کرده، محدود می‌شود، به همین دلیل است که امروزه به یوز آسیایی، یوز ایرانی نیز گفته می‌شود.»
آمار جمعیت یوزها در کشور
این کارشناس محیط زیست درخصوص آمار جمعیت یوزها در کشور گفت: «طبق آخرین آمار و اطلاعات مربوط به یوزهای بالغ و جدا از مادر، تعداد این یوزها به کمتر از ۱۲ فرد می‌رسد. البته ممکن است تعداد یوزهای بیشتری خارج از مناطق حفاظت شده وجود داشته باشند که با توجه به یوزهای گزارش نشده، سخت است که عدد دقیقی برای جمعیت یوزها اعلام کنیم و می‌توان براساس سرشماری سال ۱۴۰۰ گفت که جمعیت فعلی یوزها کمتر از ۳۰ فرد است که البته دو نکته درباره جمعیت یوزها وجود دارد، اول اینکه نمی‌توان فقط با افزایش عددی جمعیت این گونه جانوری، بگوییم که شرایط بهبود یافته و دوم اینکه نباید از حفاظت و پایش مستمر زیستگاه‌ها دست برداشت.»
به گفته حیدری، برای شناسایی دقیق و به دست آوردن آمار دقیق‌تر از تعداد یوزهای موجود در طبیعت به تجهیزاتی مانند دوربین‌های تله‌ای نیاز است که در برخی مناطق کمبود این تجهیزات وجود دارد.
برای حفاظت از یوزها در زیستگاه‌ها باید آنها را قلاده‌گذاری کرد
وی با تاکید بر اینکه برای حفاظت از یوزها در زیستگاه‌ها باید آنها را قلاده‌گذاری کرد، گفت: «حفاظت از جمعیت بسیار شکننده یوزها در کشور باید با کمک قلاده‌گذاری انجام شود ضمن اینکه برای حفظ یوزها به عنوان یک گونه در معرض خطر انقراض، نیازمند عزم ملی هستیم زیرا انقراض این گونه جانوری باعث محدود شدن تنوع زیستی در کشور می‌شود. لذا وظیفه سازمان محیط زیست این است که تحت هر شرایطی چه پروژه بین‌المللی باشد و چه نباشد برای حفاظت از یوز تلاش کند و برنامه داشته باشد.»
حیدری درخصوص آگاه‌سازی عموم مردم به‌ویژه دانش‌آموزان درباره ارزش‌های یوزپلنگ در حیات وحش گفت: «یکی از اهدافی که باید برای شناخت ارزش یوزپلنگ در برنامه‌های محیط‌زیست دنبال شود، آگاه‌سازی کودکان و نوجوانان باشد، این امر می‌تواند در کتب درسی دانش‌آموزان ارائه شود. توصیه می‌کنیم اکنون که سازمان محیط‌زیست دوره تحول را در معاونت آموزش و مشارکت‌های مردمی شروع کرده است، به این مساله نیز توجه کند.»
وی خاطرنشان کرد: «بخش مهمی از کمبود دانش عمومی از جمله دانش مسئولان و تصمیم‌گیران آینده در حیات‌وحش را می‌توان با آگاه‌سازی معلمان جبران کرد. بهترین راهکار آشنایی معلمان با اهمیت گونه‌های مهمی همچون یوز است که در صورت آشنایی، با دانش‌آموزان گفت‌وگو می‌کنند. بنابراین باید تلاش کرد که معلمان و دانش‌آموزان با حیات‌وحش پیرامونی بیشتر آشنا شوند و دانش‌آموزان از اهمیت تنوع زیستی مطلع شوند و تا زمانی که این اتفاق نیفتد، بدیهی است که نسبت به حیات‌وحش نیز احساس مسئولیت نخواهند کرد.»
ارسال دیدگاه