نقش‌ وزارت دفاع در رسیدن به ارتفاعات بالاتر از 500 کیلومتر در فضا

‌جمهوری اسلامی ایران کمتر از 3 دهه است که فعالیت فضایی خود را شروع کرده و این فعالیت‌ها، روزهای متنوع و پر افت و خیز زیادی را به خود دیده است اما با این همه، همه در ایران حول یک محور اتفاق نظر دارند و آن این است که ایران نباید در صنعت فضایی نسبت به رقبایش عقب بیفتد.

صنعت فضایی کشورمان در واقع یک صنعت نوپاست که نسبت به بسیاری از صنایع دیگر مانند نفت، گاز، برق، آب و . . . عمر بسیار کمی دارد، اما باید توجه داشته باشیم که صنعت فضایی ایران با همین عمر کوتاهش، توانسته قله‌های زیادی را در عرصه‌های دانش و فناوری فتح کند.

اواسط دهه 70 وقتی بزرگان کشور و اساتید دانشگاه‌ها به فکر راه اندازی یک مرکز فضایی و استفاده از فناوری فضایی برای رفع نیازهای کشور افتادند، شاید آن ابتدا خیلی دور از انتظار بود که 25 سال بعد، بتوانیم کشورمان را با اقتدار به عنوان دارنده رتبه نخست فناوری فضایی بومی در جهان اسلام معرفی کنیم اما امروز با افتخار این رتبه را اعلام می‌کنیم و این در حالی است که برخلاف بسیاری از کشورها به دلیل خصومت غرب، نمی‌توانیم از دانش سایر کشورها استفاده کنیم.

به هر حال در صنعت فضایی مانند بسیاری از دانش‌ها نمی‌توان و نباید "چرخ را از ابتدا اختراع کرد" بلکه باید با استفاده از دانش روز و راهی که دیگران زودتر از ما شروع و طی کرده‌اند، مسیرهای جدیدی کشف کرده و هم‌طراز با سایر کشورها در این مسیر گام برداشت اما در اوایل دهه 80 شمسی با در اختیار داشتن تعداد بسیار معدودی از اساتید و دانشجویان مرتبط با صنعت هوافضا، پایه صنعت فضایی کشور گذاشته شد و از همان ابتدا هم، ایران با خصومت غرب در دستیابی به دانش فضایی موجود در جهان مواجه شد اما همت و اعتقاد راسخ متخصصان و دانشمندان کشورمان در حوزه‌های مختلف هوافضا، نه تنها امید مردم به صنعت فضایی نوپای ایران اسلامی را ناامید نکرد، بلکه ما خیلی زود با نبوغ بالای متخصصان و مهندسان کشورمان موفق به طراحی و ساخت اولین ماهواره ایرانی با نام امید شدیم و آن را با ماهواره‌بر بومی سفیر راهی مدار کردیم.

همگرایی داخلی میان تمام بازیگران حوزه فضایی از همان ابتدای امر، مورد توجه بود و این همگرایی باید در ادامه با توجه به توسعه زیرساخت‌ها، افزایش می‌یافت لذا از همان ابتدا "شورای عالی فضایی" هم متولد شد تا زمینه ساز حرکت هماهنگ‌تر میان تمام ارگان‌های مرتبط به صنعت فضایی باشد.

حالا چیزی حدود 25 سال از متولد شدن صنعت فضایی ایران گذشته و روند روبه توسعه صنعت فضایی در سال 1401 با قوت ادامه یافته و دولت سیزدهم اهتمام ویژه‌ای به این حوزه دارد به طوری که حجت الاسلام رئیسی رئیس جمهور در آذر ماه سال 1400 شخصا اولین جلسه شورای عالی فضایی را بعد از 10 سال تعطیلی تشکیل داد و در سال 1401 هم دومین جلسه این شورا به ریاست حجت الاسلام رئیسی تشکیل و برناه 10 سال فضایی به تایید ایشان رسید.

همگرایی ویژه میان بخش‌های مختلف فضایی از جمله وزارت دفاع و سازمان فضایی ایران، یکی از جلوه‌های بسیار خوب این روزهای صنعت فضایی کشورمان است که منجر به پرتاب‌های متعدد و به نتیجه رسیدن پروژه‌های مختلفی شده که بخشی از ثمرات آن در سال 1402 چیده خواهد شد.

به طور کلی، در حوزه پرتابگر، سازمان صنایع هوافضای وزارت دفاع و نیروی هوافضای سپاه فعال هستند و با تولید انواع پرتابگرها و رفع نیاز‌های کشور در حوزه پرتابگر، در کنار سازما ن فضایی ایران در تلاشند که حضور کشورمان در مدار پایین (لئو) تثبیت شود.

در این زمینه، وزارت دفاع با تولید انواع پرتابگرهای بومی مانند سیمرغ، ذوالجناح و تحقیقات گسترده برای توسعه پرتابگرهای سوخت مایع، نقش بسزایی در دستیابی کشورمان به ارتفاعات بالاتر از 500 کیلومتر دارد و با توجه به برنامه‌ریزی گسترده سازمان فضایی ایران برای دستیابی کشور به مدار ژئو (طبق برنامه 10 ساله فضایی)، وزارت دفاع در حوزه پرتابگر و حتی در حوزه طرحی و ساخت ماهواره‌های بومی بیش از 1 تُن می‌تواند به سازمان فضایی ایران کمک کند.

آنچه که مسلم است، این است که تمام بازیگران صنعت فضایی ایران طبق برنامه 10 ساله فضایی، دورخیز بسیار خوبی برای دستیابی به مدارات بالاتر و استفاده از ظرفیت فضا جهت رفع نیازهای کشور و صدالبته درآمدزا کردن فضا برای کشورمان، دورخیزی بسیار جدی و برنامه‌محور است.

*سخنگوی سازمان فضایی ایران

منبع: وزارت دفاع