مریم بحرالعلومی: «شهربانو» سوژه‌ ملتهبی دارد که با پرداختی جدید ساخته شده است

فیلم سینمایی «شهربانو» با نام انگلیسی «Lady of the City» به کارگردانی مریم بحرالعلومی و تهیه‌کنندگی پگاه احمدی که به بخش مسابقه بین الملل (سینمای سعادت) سی و هشتمین جشنواره جهانی فیلم فجر راه یافت. مریم بحرالعلومی پیش از این سیمرغ بهترین کارگردانی بخش جلوه‌گاه شرق سی و ششمین جشنواره جهانی فیلم فجر را برای اولین فیلم خود «پاسیو» دریافت کرده است و این دومین حضور رقابتی این کارگردان در جشنواره جهانی فیلم فجر به شمار می‌رود. بحرالعلومی به جای خلاصه داستان «شهربانو» نوشته است: «یکی از بدترین مجازات‌ها اینه که وسط یه اشتباهِ ناخواسته یا خواسته‌ای اشتباه، خودت رو حبس کنی تا ابد… جوری که انگار، نه راه پس داری نه راه پیش. نه جایِ موندن و نه جونِ رفتن!». به بهانه حضور این فیلم در جشنواره جهانی فیلم فجر با او گفتگویی داشتیم که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید.

خانم بحرالعلومی درباره موضوعی که در فیلم «شهربانو» برایتان دغدغه بوده و شما را به ساخت آن واداشت، صحبت کنید.

در «شهربانو» مساله اصلی، دغدغه یک مادر است و طبیعتاً این موضوع دغدغه من نیز شد؛ چالش خطاکار بودن یک مادر و عدم بخشش و پذیرش خانواده و جامعه، دغدغه اصلی و اساسی قصه است.

آیا به این معتقد نیستید که بازیگران به قولی چهره در کارتان حضور داشته باشند؟

تقریباً تمامی بازیگران جزء انتخاب‌های اول و دوم برای نقش‌ها بودند و شخصاً بسیار از ترکیب نهایی راضی و خوشحال هستم. دوستانی با سوابق و تجربیات مختلف و کسوت گوناگون در کنار هم، جمعی درستی را برای ساخت یک فیلم اجتماعی رقم زدند، به ویژه در شخصیت اصلی و نقش‌آفرینی خانم صدرعرفایی درخشش بسیاری دیده می‌شود و خدا را شاکرم که ایشان اولین انتخاب من بعد از آماده شدن نسخه نهایی فیلمنامه بود. هر بار فیلم را می‌بینم به نظرم بهترین و جذاب‌ترین انتخابی بوده که می‌توانستم برای «شهربانو» داشته باشم.

از ترکیب بازیگرانی که در فیلم هستند مشخص است که طبیعتاً در کنار هم قرار گرفتن بازیگران شناخته‌شده‌تر و تازه نفس‌تر، به نظرم ترکیب مناسبی را برای یک فیلم به ویژه یک فیلم اجتماعی که قرار است با اقشار مختلفی از جامعه ارتباط برقرار کند، حاصل می‌کند و من هم علاقمندی به این چیدمان بسیار زیاد است و تصور می‌کنم این ترکیب می‌تواند حتی تماشاچی بیشتری را برای یک فیلم اجتماعی به سالن‌های سینما بیاورد. تعدادی از بازیگران هستند که توانایی بالایی دارند اما به لحاظ شناخته شدگی، ممکن است در لیست چهره‌ها نباشند و بالعکس ممکن است چهره‌ای خیلی شناخته شده ای باشد اما برای ایفای نقش در نقش‌های اجتماعی مناسب نباشد بنابراین فکر می‌کنم تلفیق این دو و همچنین بازیگران دیگری از مدیوم‌های دیگر مثل تلویزیون، ترکیب خوبی برای فیلم‌های سینمایی و بالعکس باشد.

به توانایی بازیگرانی که انتخاب کردید، چقدر اطمینان داشتید؟

صد درصد به توانایی بازیگرانی که انتخاب کردم، اطمینان داشتم حتی به بازیگرانی که خیلی کم جلوی دوربین قرار گرفته بودند یا اصلا تا به حال جلوی دوربین نبودند. مثال واضح این موضوع، علی کیان ارثی صدابردار سینما و تلویزیون است که در نقش داماد شهربانو، فوق العاده ظاهر شد.

حضور در جشنواره ها چقدر به فیلمسازان به ویژه امثال شما که دغدغه دارید، کمک می کند؟

حضور در جشنواره‌ها صرفاً قرار نیست به فیلمساز کمکی کند و تصور می‌کنم دیده شدن فیلم در جشنواره‌ها است به فیلمساز انگیزه، امید و انرژی می‌دهد و همین انرژی و امید است که به فیلمساز برای ساخت فیلم بعدی‌اش و اینکه انرژی و توان بیشتری داشته باشد، کمک می‌کند. جشنواره‌ها برای فیلمسازانی نظیر من که اولین قدم‌هایشان را برداشته‌اند و در ابتدای مسیر فیلمسازی هستند، برای جذب سرمایه، شناخته‌شدن و جلب توجه بین اهالی سینما، مهم است. این موضوع به پیمودن راحت‌تر در مسیر فیلمسازی بسیار کمک می‌کند.

در زمان نگارش و ساخت چقدر به مخاطب خود فکر کردید و سعی کردید مخاطب جهانی را با خود همراه کنید؟

چیزی که برای من و آقای تیمورتاش نویسنده «شهربانو» مهم بود، سوژه و شخصیت بسیار مهم داستان بود. ما روی یک سوژه ملتهب اجتماعی و همچنین یک شخصیت مقدس به نام «مادر» دست گذاشتیم و به همین دلیل بسیار موشکافانه و دقیق در نگارش پیش رفتیم تا «شهربانو» واقع‌نگارانه باشد. درم ورد سوال بعدی هم باید صادقانه بگویم که اینطور نبوده که به دل مخاطب در نگارش راه بیاییم اما دغدغه این قصه و این چالش اجتماعی و واگویه هر چه صحیح‌تر و سلامت‌تر آن بود و می‌دانستیم اگر این شرایط حاصل شود مخاطب خارجی و داخلی با این فیلم ارتباط برقرار می‌کند اما در قدم اول به دل مخاطب راه نیامدیم و بیشتر قصدمان رضایت‌مندی مخاطب از جریان قصه و واداشتن آنها به تفکر بوده است و امیدوارم مخاطبان با فیلم ارتباط مناسبی برقرار کنند.

چه پیشنهادی برای فیلم‌های اجتماعی و بهتر شدن آنها دارید.

امیدوارم فیلم‌های اجتماعی در چالش‌های جدید و پرداخت‌های دیگرگونه قدم بردارند، چراکه تاثیرگذاری از فیلم‌های اجتماعی بسیار زیاد است و امیدوارم حمایت از فیلم‌هایی در این گونه بیشتر شود. فرهنگسازی مناسب در زمینه فیلم‌های اجتماعی با سوژه‌ای جهان شمول در مدیومی ایرانی می‌تواند سبب جلب تماشاگر شود.

گفت وگو از آزاده فضلی