دریاچه شهدای خلیج فارس میزبان 114 گونه از پرندگان
امیر پیمانی*
تهران، کلان شهری در اقلیم نیمه خشک، چند صباحی است که میزبان پرندگان مهاجری است که دریاچه چیتگر را مأمنی برای استراحت کوتاه خود در مسیر کوچ دیده‌اند.
هرچند که شهر تهران از دیرباز، از تنوع زیستی قابل توجهی برخوردار بوده است، اما پهنه آبی دریاچه چیتگر و اکوسیستم آن، جذابیتی خاص را برای پرندگان مهاجر فراهم ساخته است.
در این بین، رفتار گردشگران و شهروندانی که برای تماشای پرندگان مراجعه می‌کنند، قابل توجه است.
ذوق کودکان و حتی بزرگسالان در مواجهه با پرندگانی که برای دیدنشان باید کیلومترها مسافت طی کرد، در تهران، بر کسی پوشیده نیست اما نکته قابل توجهی که بارها و بارها توسط کارشناسان محیط زیست بدان اشاره شده است، مضموم بودن دخالت در چرخه‌ی غذایی این گونه‌های ارزشمند زیستی است.
شهروندان و گردشگران از دیدن صحنه‌های بی بدیل شکار پرندگان در دریاچه، سر ذوق آمده و سعی می‌کنند با پرتاب خرده نان و تنقلات (مانند چیپس و پفک و ذرت) بر سطح دریاچه، مجددا شاهد شیرجه و شکار پرندگان باشند.
این کار، به چند دلیل مناسب نیست.
اولا که سیستم گوارش پرندگان وحشی ممکن است در مواجه با مواد خوراکی دستساز بشر دچار اختلال شده و باعث بیماری و مرگ آنها شود.
ثانیا باقیماندن خرده‌های نان و تنقلات در دریاچه، ضمن آلوده ساختن پهنه آبی، امکان رشد جلبک را در دریاچه فراهم می‌آورد که به مرور این امر باعث ایجاد بوی نامطبوع دریاچه می‌شود.
به همین دلیل، رفتار با پرندگان مهاجر، نیازمند آموزش و فرهنگ‌سازی است.
از سال 2006، کنوانسیون برنامه محیط زیست سازمان ملل، به منظور افزایش توجه جهانی به موضوع اهمیت پرندگان مهاجر، 10 می را به نام روز جهانی پرندگان مهاجر نامگذاری نمود.
روز جهانی پرندگان مهاجر، فرصت مغتنمی است تا ضمن آگاهی بخشی به شهروندان در زمینه محیط زیست، نسبت به شناسایی گونه‌های مختلف زیستی بالاخص پرندگان مهاجر به شهروندان اقدام کرد.
بنا بر آمار کلبه پرنده نگری مستقر در دریاچه شهدای خلیج فارس، حدود 114 گونه از پرندگان، در مجموعه 250 هکتاری دریاچه چیتگر شناسایی شده است که 84 گونه از این پرندگان، پرندگان مهاجری هستند که به فراخور فصل، در دریاچه اطراق می‌کنند.
گونه‌های مهاجر شناسایی شده در دریاچه چیتگر عبارتند از:
کشیم کوچک، کشیم بزرگ، کشیم گردن سیاه، باکلان، بوتیمار، بوتیمار کوچک، کوکوی معمولی، مرغ حق، بادخورک، ماهی‌خورک، زنبورخوار، سبزقبا، هدهد، دارکوب باغی، چکاوک کاکلی، چلچله کوهی، پرستو، حواصیل شب، گاوچرانک، اگرت کوچک، چلچله دمگاه سفید، اگرت بزرگ، حواصیل خاکستری، حواصی ارغوانی، غاز خاکستری، تنجه، گیلار، اردک ارده‌ای، خوتکا، اردک سرسبز، فیلوش، خوتکا ابرو سفید، اردک نوک پهن، اردک سرحنایی، کورکور سیاه، طرلان، قرقی، پیغوی کوچک، سازکپه معمولی، ساکپه پا بلند، چنگر، چوب پا، آوست، سلیم طوقی کوچک، سلیم کوچک، سلیم خاکستری، تلیله کوچک، ابیا، آبچلیک خالدار، آبچلیک پا سرخ، آبچلیک تک زی، آبچلیک آواز خوان، فالاروپ گردن سرخ، کاکایی بزرگ، کاکایی کوچک، کاکایی سرسیاه، کاکایی صورتی، کاکایی نوک سبز، کاکایی خزری، کاکایی ارمنی، پرستو دریایی معمولی، پرستو دریایی کوچک، پرستو دریایی تیره، پرستو دریایی بال سفید، پیپت دستی، پیپت تالابی، الیکایی، صعوه ابرو سفید، دم سرخ سیاه، دم سرخ، توکا، توکای باغی، مگس گیر خالدار، مگس گیر سینه سرخ، چرخ ریسک سرآبی، چرخ ریسک بزرگ، سنگ چشم پشت سرخ، سنگ چشم خاکستری کو، سنگ چشم بزرگ، سنگ چشم کله سرخ، سهره جنگلی، سهره سبز، سهره سینه سرخ
* کارشناس حوزه شهری و محیط زیست
ارسال دیدگاه