علیرضا جاویدنیا: از رادیو به تلویزیون رفتن بد نیست فقط نباید متوهم شد

در روزگاری که تکلیف تلویزیون با خودش روشن بود و برنامه‌هایش حساب‌وکتاب داشت و مشخص بود چه وقت از روز چه کسانی مخاطبش هستند، رادیو هم همچنان ارج‌وقرب خودش را داشت و برنامه‌های رادیویی، خواسته و ناخواسته بخش مهمی از خاطرات این مردم را رقم می‌زند. یکی از این برنامه‌های پرطرفدار «صبح جمعه با شما» بود که دقیقاً هر جمعه رأس ساعت 9 صبح در هر خانه‌ای طنین‌انداز می‌شد و کارکترهای محبوب این برنامه رادیویی خیلی‌ها را مجاب می‌کردند تا صبح جمعه پیچ رادیوی خود را بازکنند. در این میان کارکتر «خان خان» که بعدها به این برنامه پیوست ازجمله شخصیت‌های محبوب بود و صداپیشه آن‌کسی نبود جز «علیرضا جاویدنیا». وی استاد تقلید صداست و کارش را از همین‌جا شروع کرد، اما همیشه هم تیپ‌سازی نمی‌کند.

تیپ‌سازی در برنامه‌های رادیویی افت کرده است
«جاویدنیا» در گفت‌وگو با پانا درباره وضعیت تیپ‌سازی در رادیو گفت: «من فکر می‌کنم درجاهایی خلاقیت نیست و بیشتر تقلید می‌بینیم. حدود یازده، دوازده سال پیش و کمتر یا بیشتر، در کارهایی که خودم مجری‌اش بوده‌ام سعی کردم شخصیت تکراری را ارائه نکنم مگر اینکه نویسنده یا تهیه‌کننده تیپی را در برنامه‌ای دیده و حالا خواسته که اجرا کنم، اما من معتقدم که فرد خودش باید خودش را بسازد. کسی تیپ را در سر ما فرونمی‌کند و نباید از تیپ و شخصیت دوست دیگری استفاده کرد. هرکدام از ما تیپ‌های خودمان را داشتیم و عده‌ای از جوان‌ها خلاق بودند و تیپ‌های جدید و خوبی آورده‌اند اما برخی می‌خواهند خیلی به خودشان زحمت ندهند و کاری که دیگری انجام می‌دهند، تقلید می‌کنند.»
وی افزود: «مسئله اینجاست که کسی نیست کنترل کند و بارها شده در یک برنامه تلویزیون به یک صدای خاصی نیاز داشتند و تهیه‌کننده برنامه همان صدا را می‌خواسته و با صاحب‌صدا به نتیجه نرسیده است. به ایشان گفته‌اند فلانی این تیپ را بلد است، اجرا کند و او را در برنامه برده است تا آن تیپ را ضایع کرده باشد و باید جایی و فردی باشد که اجازه چنین کاری ندهد. مثلاً تیپ «جناب خان» در خندوانه را اگر کسی دیگر بخواهد جناب خان شود مخاطب نمی‌پذیرد چون آن تیپ برای صدای «محمد بحرانی» است و حتی عروسک‌گردان هم تغییرش پذیرفته شده نیست زیرا مخاطب تغییر را می‌فهمد و باید نظارت بیشتر شود.»
برای برنامه‌سازی باید به‌روز شویم
«جاویدنیا» درباره وضعیت برنامه‌سازی در رادیو گفت: «برنامه‌سازی تخصص می‌خواهد. کسی بیاید بگوید اینترنتی بیایید فلان برنامه را بسازید، واقعاً برنامه‌سازی نیست. باید واکاوی کنید در فلان نقطه از کشور یا شرایط و اجتماع چه طلب می‌کند و برای سن کودک و نوجوان چه چیزی امروز ایجاب می‌کند و بعد به سراغ برنامه‌سازی برویم. بچه‌های امروزی بچه‌های دیروز نیستند. الان دوره ارتباطات و تکنولوژی هست و خیلی چیزها باهم فرق کرده است پس باید تخصصی تر جلو برویم و تامل بیشتری داشته باشیم. درواقع کار برنامه‌سازی در رادیو مشکل است تکنیک خودش را می‌طلبد.»
از رادیو به تلویزیون رفتن بد نیست فقط نباید متوهم شد
جاویدنیا، مجری و گوینده رادیو درباره نیروهای تربیت‌شده در رادیویی که به تلویزیون می‌آیند گفت: «رادیو سرمایه‌گذاری می‌کند و نیروهای جوانی را تربیت می‌کند اما بعد از مدتی سراز تلویزیون درمی‌آورند، این بد نیست اما نوع حسی که به فرد دست می‌دهد جای سال دارد. ممکن است به من هم احساسی دست بدهد و بگویم رئیس‌جمهور کشوری هستم! در رادیو بودن واقعاً تخصص نیاز دارد و خیلی‌ها بودند که از تئاتر مملکت یا سینما خواستند با عشق بیایند در رادیو مشغول شوند، چون دوست داشتند و آن زمان فهمیدند کار در رادیو چقدر مشکل است.»
وی افزود: «عده‌ای می‌آیند در رادیو صاحب‌تجربه می‌شوند و در تلویزیون هزینه می‌کنند و بازهم اشکالی ندارد صداوسیما برای این مملکت است اما این توهم که من خیلی دیگر بزرگ شدم و کار تمام هستم، اشتباه است. برخی برنامه‌ها حتی اگر مجری‌ها از رادیو هم به تلویزیون رفته باشند، اجرای خوبی ندارند اینکه فقط عشق این را داشته باشند که جلوی دوربین تلویزیون باشد و چهار نفر او را ببینند درست نیست. ماهم اگر قرار باشند به تلویزیون دعوت شویم عده‌ای دوست ندارند و ماهم نمی‌رویم که خاطر عده‌ای را مکدر نکنیم.»
جاوید نیا گفت: «زمانی بود که ما وقتی به تلویزیون می‌آمدیم و کار می‌کردیم یک عده‌ای که باب سلیقه‌شان نبود می‌گفتند آن‌ها رادیویی هستند و آمدند در تلویزیون کار می‌کنند. نقدشان این بود که مطالب رادیویی است. همان‌ها که ادعای تلویزیونی بودن داشتند، فکر نمی‌کردند که این گروهی که کار می‌کنند؛ امثال بنده حقیر یا «منوچهر والی زاده» یا زنده‌یاد «حسین عرفانی» یا بزرگ همه ما که آقای «نوذری»، زمانی هرکدام قبل از انقلاب در تلویزیون جایگاهی داشتند و حالا اگر رادیو آمدند و کار می‌کنند که گناه کبیره نکرده‌اند و برای مردم کار می‌کنند. چهارتا کوچولو می‌گفتند که این‌ها رادیویی هستند. حالا برنامه تلویزیون چه بود؟ دوتا مبل و یک کاناپه بود که چهار نفر نشستند و صحبت می‌کنند. این در حالی بود که اگر برنامه‌های ما را در آن زمان می‌دیدید که ما حداقل حرکت و تنوعی در آن کارها داشتیم که در کار کسانیکه نان تلویزیونی بودنشان و فلان کانال بودنشان را می‌خورند، وجود نداشت.»