میکروپلاستیک چیست و چرا باید نسبت به آن حساس باشیم؟

تهران (پانا) - پلاستیک‌ها موادی هستند که تجزیه آن بیش از ۴۵۰ سال تخمین‌زده شده است و طی این مدت تنها براثر عوامل طبیعی به ذرات کوچک و کوچکتر موسوم به میکروپلاستیک ها تبدیل می‌شوند. این مواد اکنون حتی در مرتفع‌ترین نقطه جهان یعنی قله اورست نیز یافت شده است. یک کارشناس محیط زیست ضمن تاکید بر لزوم کاهش تولید و مصرف پلاستیک گفت: لازم است در مقررات کشور در زمینه کاهش تولید و مصرف پلاستیک بازنگری‌ جدی صورت گیرد.

به گزارش ایسنا، ایران جزو ۱۰ کشور اول مصرف‌کننده پلاستیک در جهان است. هر ایرانی روزانه به‌طور متوسط سه کیسه پلاستیکی مصرف می‌کند که ۹۶ درصد آن‌ها مستقیم وارد سطل‌های زباله می‌شود. انواع پلاستیک‌ها از جمله کیسه‌های پلاستیکی به دلیل ترکیباتشان تجزیه ناپذیرند و صدها سال بدون آنکه تجزیه شوند در محیط باقی‌ می‌مانند و مواد شیمیایی آن به تدریج به خاک و آب راه پیدا می‌کند و علاوه بر آلوده کردن آن، حیوانات را قربانی می‌کند و در نهایت وارد زنجیره غذایی انسان می‌شود.

محمد درویش ضمن بیان اینکه میکروپلاستیک‌ها (اشیای پلاستیکی با قطر کمتر از ۵ میلی‌متر) پدیده زندگی مدرنیته امروز هستند، گفت: بیش از ۱۰۰ سال پیش که پلاستیک اختراع شد شاید هیچ‌کس تصور نمی‌کرد این ماده بتواند یکی از عوامل تشدیدکننده سرطان خون و کاهش کیفیت زندگی نه تنها انسان‌ها بلکه بسیاری از موجودات زنده‌ دیگر کره زمین باشد.

این کارشناس محیط زیست با اشاره به اینکه ترکیبات پلاستیکی طی صدها سال تجزیه نمی‌شوند و تنها به ذرات ریزی تبدیل می‌شوند، اظهار کرد: ریز و کوچک بودن میکروپلاستیک‌ها باعث می‌شود این ذرات به‌راحتی وارد جداره مویرگ‌ها شوند و فشار اسمزی خون را افزایش دهند همچنین این ذرات می‌توانند منجر به ایجاد ناراحتی‌های جدی گوارشی شوند علاوه بر آن تا صدها سال در طبیعت باقی بمانند.

وی ادامه داد: میکروپلاستیک‌ها می‌توانند به‌عنوان ذرات هسته تشکیل‌دهنده قطرات باران عمل کنند بنابراین این تصور که قطرات باران یکی از پاک‌ترین قطرات آب به حساب می‌آمد نیز دیگر اهمیت خود را از دست داده است و اکنون قطرات باران حاصل از زندگی صنعتی می‌توانند تبدیل به ذرات اسیدی و حاوی ذرات بسیار خطرناک سمی موسوم به میکروپلاستیک‌ها باشد.

درویش درباره راهکارهای مقابله و کاهش میکروپلاستیک‌ها گفت: به‌منظور کاهش پراکنش میکروپلاستیک‌ها لازم است مصرف پلاستیک را در سطح جهان کاهش دهیم و به سمت استفاده از محصولات جایگزین که دوستدار محیط زیست هستند گرایش پیدا کنیم.

به گفته این فعال محیط زیست، بسیاری از کشورهای جهان از جمله اتحادیه اروپا، برخی کشورهای قاره آفریقا و سنگاپور اقدامات خوبی در زمینه کاهش مصرف و تولید پلاستیک انجام داده‌اند.

وی ادامه داد: ورود هرنوع پلاستیک به این کشورها ممنوع اعلام و برای استفاده از پلاستیک جرایم سنگینی در نظر گرفته شده است همچنین در این کشورها هزینه استفاده از پلاستیک به‌علت افزایش قیمت آن بسیار گران تمام می‌شود و سوپرمارکت‌ها کیسه‌های پلاستیکی را مجانی در اختیار مشتریان قرار نمی‌دهند بلکه در ازای ارایه کیسه‌های پلاستیکی به آنان باید پول دریافت کنند.

درویش در پایان با اشاره به اینکه استفاده از راهکارهای مختلف می‌تواند در کاهش تولید و مصرف مواد پلاستیکی موثر باشد، گفت: مسئولان نقش بسیار مهمی در زمینه کاهش تولید و مصرف مواد پلاستیکی دارند. از این رو لازم است در کشور ما مقررات در این زمینه مورد بازنگری جدی قرار بگیرند.

تیر ماه سال جاری بود که پیام جوهرچی - معاون دفتر مدیریت پسماند سازمان حفاظت محیط زیست- از تدوین لایحه‌ای ۱۲ بندی برای کاهش مصرف کیسه‌های پلاستیکی در کشور خبر داد. موارد پیشنهادی در این لایحه شامل ممنوعیت تولید کیسه‌های پلاستیکی نازک و فرصت چندساله به صنایع برای تولید کیسه‌های زیست تخریب‌پذیر است. این لایحه در مرداد ماه اصلاح و قرار شد به کمیسیون امور زیربنایی هیئت دولت ارسال شود.

حسین عبیری گلپایگانی- فعال محیط زیست- نیز اظهار کرده بود که به‌منظور کاهش مصرف کیسه‌های پلاستیکی لازم است سیاست‌های بازدارنده‌ای مانند افزایش قیمت کیسه‌های پلاستیکی اعمال و این اقلام تا حدی از دسترس عموم خارج شود.

به‌تازگی بررسی‌های زیست محیطی حاکی از آن است که آلودگی میکروپلاستیک در برف های نزدیک قله کوه اورست، بلندترین کوه جهان کشف شده است. همچنین با کشف بقایای پلاستیک در سال ۲۰۱۸ در عمیق ترین نقطه زمین موسوم به خندق "ماریانا"، اکنون مشخص شده است که زباله های انسانی کل کره زمین از عمیق‌ترین تا مرتفع‌ترین نقطه را آلوده کرده است.