گزارش سومین نشست علمی پژوهشی دومین جشنواره فیلم ایثار

به گزارش امور ارتباطات رسانه ای و اطلاع رسانی دومین جشنواره ملی فیلم ایثار، سومین نشست علمی پژوهشی جشنواره با موضوع «زبان تصویر؛ طراحی و تبلیغات در سینمای ایثار» به میزبانی دانشگاه بین المللی سوره برگزار شد. سخنرانان در این نشست تلاش کردند نسبت میان «ایثار» و «زبان تصویر» را از منظر هنرهای تجسمی، گرافیک و تحلیل تاریخی پوستر توضیح دهند.

پیش از شروع نشست، محمد نجاری دبیر علمی جشنواره ایثار، با تأکید بر ضرورت نگاه پژوهش‌محور در جشنواره، توضیح داد که جشنواره‌ها در سال‌های گذشته اغلب تمایل داشتند «پشت رقص دوربین‌ها» بمانند و کمتر به پژوهش و تحلیل علمی نزدیک شوند. او گفت یکی از مهم‌ترین اهداف این دوره از جشنواره فیلم ایثار، ایجاد پل ارتباطی میان دانشگاه و جشنواره و بازگرداندن نگاه آسیب‌شناسانه به روند جشنواره‌ها است. نجاری تأکید کرد جشنواره فیلم ایثار مسیری «هدفمند و دغدغه‌مند» را آغاز کرده و ظرفیت آن را دارد که الگوی تازه‌ای برای سایر جشنواره‌ها باشد.

زبان تصویر، بستری برای تفسیر و انتقال مفهوم ایثار

در ابتدای نشست، شیما اثنی‌عشری مدیر گروه گرافیک و عکاسی دانشگاه علمی کاربردی، با محور «ایثار در زبان تصویر» سخن گفت. او با توضیح اینکه مخاطبان امروز نسلی جوان و خلاق‌اند، تأکید کرد طراحان و هنرمندان این نسل نیازمند زبانی تصویری هستند که بتواند ارزش‌های مفهومی را در قالبی جذاب و قابل فهم منتقل کند.

وی با تاکید بر اینکه واژه «ایثار» یکی از مفاهیم بنیادین فرهنگ دینی و ملی است گفت: ایثار در تمام آموزه‌های اخلاقی جایگاه برجسته‌ای دارد. واژگان بصری در پوستر می‌توانند مفاهیم را تفسیر و تفکیک کنند و مسیر فهم را برای مخاطب هموار سازند. نشانه‌های بصری در پوستر حامل تجربه‌های فرهنگی و تاریخی‌اند و همین ویژگی سبب می‌شود مخاطب هنگام مواجهه با واژه ایثار، شخصیت‌هایی چون شهدا و جانبازان را به یاد آورد.

اثنی‌عشری یادآور شد که در جنگ ۱۲ روزه نیز بار دیگر معنای عمیق ایثار و همبستگی ایرانیان آشکار شد و انتظار می‌رود این تجربه در آثار گرافیکی و تجسمی آینده بازتاب بیشتری بیابد.

او با اشاره به اینکه «تصویر به اندازه کلام مؤثر است»، گفت گاهی بازنمایی‌های سطحی می‌توانند بر فرهنگ تأثیر منفی بگذارند. اثنی‌عشری همچنین سه کارکرد مهم گرافیک فرهنگی را مسئولیت‌پذیری اجتماعی، تقویت هویت ایرانی و پرهیز از کلیشه‌های سطحی دانست.

گذار گفتمانی پوسترهای سینمایی از دهه ۶۰ تا ۹۰

مرتضی صدیقی‌فرد مدیر گروه عکاسی دانشگاه سوره، در ادامه این نشست با بررسی تاریخی پوسترهای سینمایی، مفهوم «گذار گفتمانی» را در پوسترهای فیلم‌های مرتبط با ایثار تحلیل کرد. او در ابتدای سخنانش گفت: افزوده شدن بخش پژوهشی به جشنواره فیلم ایثار «اتفاق مبارکی» است و نشان می‌دهد این جشنواره برنامه‌ای بلندمدت و آینده‌نگر دارد.

صدیقی‌فرد اضافه کرد: واژه ایثار اگرچه امروز بیشتر با سینمای دفاع مقدس پیوند خورده، اما مفهومی وسیع‌تر دارد. با این حال، در دهه ۶۰ گفتمان غالب، «تهییج و در لحظه بودن» بود. چراکه در این دوره کشور در بحبوحه جنگ قرار داشت و پوسترها باید حس فوریت، مقاومت و حضور در میدان را منتقل می‌کردند.

این استاد دانشگاه در خصوص پوسترهای دهه ۹۰ نیز تاکید کرد که این دوره «تفاوتی شگرف» با دهه ۶۰ دارد. او توضیح داد: مخاطب این دهه تجربه زیسته جنگ را ندارد و با نوعی نوستالژی جنگ مواجه است. در مجموع می‌توان گفتمان دو دهه را به این شکل توضیح داد که در دهه ۶۰ با جریان ایثار مواجه هستیم و در دهه ۹۰ با اسوه ایثار.

پوسترهای سینمای ایثار، امروز به بلوغ رسیده‌اند

در پایان این نشست، لیلا نیرومند مدیر گروه گرافیک دانشگاه سوره، با اشاره به اینکه مفهوم ایثار برای ایرانیان درک ‌شده‌تر از بسیاری ملت‌ها است، گفت ایرانیان در دوره‌های مختلف تاریخی با انسان‌های ایثارگر زیسته‌اند و ایثار تنها متعلق به دوران دفاع مقدس نیست.

او تأکید کرد جشنواره ایثار می‌تواند بستری ارزشمند برای بازنمایی این تاریخ باشد و ابراز امیدواری کرد که در آینده فیلم‌هایی درباره «شهدای جنگ اخیر» و همچنین «دانشمندان ایثارگر» تولید شود.

نیرومند با اشاره به روند رو به رشد طراحی پوستر گفت: این مسیر از دهه ۶۰ آغاز شده و اکنون ایران به پوسترهایی رسیده است که «به خودی خود آثار هنری ارزشمند» محسوب می‌شوند. این رشد نتیجه بلوغ تهیه‌کنندگان و توجه آنان به انتخاب طراحان حرفه‌ای و خوش‌ذوق است.

دومین جشنواره ملی فیلم ایثار، امسال با شعار ایران سرای امید با دبیری محمد کرم اللهی در چهار بخش رقابتی ، مسابقه ی ویژه و مسابقه ی فیلم نامه نویسی به همت معاونت فرهنگی و آموزشی بنیاد شهید وامور ایثارگران با مشارکت استانداری آذربایجا نشرقی و شهرداری تبریز از ۱۰ تا ۱۳ دی ماه امسال درشهر تبریز برگزارمی شود.