آسیب‌شناسی درباره عملکرد صنعت بیمه انجام شود/ لزوم استفاده از تجارب موفق دنیا در صنعت بیمه

 محمدرضا عارف روز سه شنبه در سی و دومین همایش ملی و سیزدهمین همایش بین‌المللی بیمه و توسعه با تبریک روز ۱۳ آذر روز بیمه، بیان کرد: نامگذاری روزها بهانه‌ای برای ارزیابی عملکردها، بررسی چالش‌ها و اصلاح روندهاست.

عارف با ابراز امیداری به اینکه برگزاری چنین همایش‌های تخصصی موجب استفاده از دستاوردهای صنعت مدرن بیمه در دنیا و ارتقاء جایگاه صنعت بیمه در کشورمان شود،گفت: برگزاری این همایش‌های تخصصی باید به حاکمیت، صنعت بیمه و مردم کمک کند.

معاون اول رئیس‌جمهور با بیان اینکه به یک آسیب‌شناسی در زمینه عملکرد صنعت بیمه نیازمندیم، افزود: صنعت بیمه به صورت رسمی عمر ۹۰ ساله در کشورمان دارد اما اگر خواسته باشیم بیمه را به صورت وسیع‌تری تعبیر کنیم، باید اشاره کنیم که بیمه در ذات فرهنگ ایرانی اسلامی ما وجود دارد.

عارف ادامه داد: بیمه یعنی اطمینان دادن نسبت به جبران آثار حوادث غیرقابل پیش‌بینی. ویژگی‌های خیرخواهانه هم در فرهنگ ما همین تعبیر بیمه را دارد. ما یادمان نرفته است که در گذشته، تجار میثاق نانوشته‌ای داشتند که اگر یکی از همکاران آنها در آستانه ورشکستگی قرار می گرفت، سایرین پرداخت بدهی‌های او را تضمین می‌کردند تا آن تاجر دوباره احیا می‌شد.

اهمیت بالای فرهنگ سازی در مورد صنعت بیمه

وی خاطرنشان کرد: ما از نظر فرهنگی در زمینه صنعت بیمه خیلی فعالیت نکرده‌ایم و هنوز مردم از این صنعت مصونیت بخشی دراز مدت را تلقی نمی‌کنند و برداشت اجباری بودن از بیمه دارند. هنوز ممکن است یک راننده احساس نکند که بیمه می‌تواند حادثه غیرقابل پیش‌بینی را برای او جبران کند بنابراین فرهنگ سازی در صنعت بیمه همچنان اهمیت دارد.

معاون اول رئیس‌جمهور تاکید کرد: باید در زمینه فرهنگ‌سازی و توجیه مردم در مورد اهمیت صنعت بیمه تلاش بیشتری کنیم تا به سمتی برویم که اجباری بودن از بیمه کنار گذاشته شده و کسی که می‌خواهد فعالیتی را شروع کند، بیمه را در اولویت قرار دهد.

عارف بیان کرد: در مورد نگاه همدلی که در ذات صنعت بیمه قرار دارد، کم کار شده است. مردم ما در امور خیرخواهانه پیشتاز بودند و اگر ساختن مدرسه و مسجد یک کار خیرخواهانه سخت افزاری است، بیمه کار خیرخواهانه نرم‌افزاری است که راهبردش عدالت اجتماعی و کاهش آسیب‌های فردی در بحران‌هاست.

وی در ادامه با اشاره به اینکه ضریب نفوذ یکی از ملاک‌های پیشرفت در هر بخشی است، افزود: در برنامه ششم توسعه تکلیف شده بود که ضریب نفوذ بیمه باید به عدد ۷ برسد یعنی بنا بود به متوسط نرخ جهانی برسیم. با این حال در سال ۱۴۰۳ این عدد ۲,۳ بوده است که در سال ۱۴۰۳ فقط ۴ دهم درصد تحقق پیدا کرده است. در سال ۱۴۰۲، این عدد ۱.۹ بوده است اما در برنامه هفتم توسعه عدد کمی برای ضریب نفوذ بیمه نیامده است.

معاون اول رئیس‌جمهور ادامه داد: بیمه در کشورمان صنعتی است که حداقل ۲۵۰ هزار کارمند و مسئول دارد و نوپا نیست. اهمیت بیمه از بانک و بازار سرمایه کمتر نیست بلکه بیشتر هم هست. صنعت بیمه می‌تواند هم تامین کننده مالی و هم مصونیت بخش باشد. ذات بیمه حمایت‌گری و مصونیت‌بخشی نسبت به اتفاقات پیش‌بینی نشده آینده است.

عارف با بیان اینکه شاخص‌های ارزیابی بیمه بیانگر توسعه کشورهاست، خاطرنشان کرد: در این جلسه بیان شد یک پیشنهاد در مورد صنعت بیمه مدت‌هاست در کمیسیون اقتصادی دولت مانده است چون پیگیری نشده است و نتیجه این می‌شود که وقتی حادثه‌ای رخ می‌دهد مهم‌ترین دغدغه، چگونگی پرداخت خسارت و آسیب دیدگان است. من از عملکرد صنعت بیمه در حادثه بندر شهید رجایی و جنگ ۱۲ روزه تشکر می‌کنم اما شاید مهم‌ترین مسئله‌ای که در این دو حوزه شخصاً پیگیر کردم همین مسئله بیمه بوده است.

لزوم بازنگری قوانین بیمه

وی با تاکید بر لزوم بازنگری در قوانین بیمه، گفت: قوانین بیمه شامل شرایط جنگی نمی‌شود در حالی که ما در یک منطقه جنگی قرار داریم و در کشور ما جنگ ۸ ساله و یک جنگ ۱۲ روزه و درگیری‌های مقطعی رخ داده است پس چرا نباید موضوع جنگ در بیمه دیده شود؟ به خصوص که اراده فردی در زمینه جنگ وجود ندارد و یک تصمیم جمعی یا ملی ملاک است. شهروندی که در این شرایط دخالتی ندارد چرا نباید نسبت به جبران آسیب‌های جنگ اطمینان داشته باشد؟

معاون اول رئیس‌جمهور یادآور شد: نهادهای امدادی و حاکمیتی شاید نگاهی تصدی‌گری داشته‌اند. گاهی مدیری افتخار می‌کرده که مثلاً ۳۰ درصد از بودجه جاری یا عمرانی را برگردانده است یعنی بی‌عرضگی خود را به عنوان یک امتیاز تلقی کرده است. متاسفانه این مسئله را در صنعت بیمه هم شاهد هستیم. ممکن است به دلایلی موجه جلوه کند نه ناکارآمدی، هزینه یک بیمه در یک سال ۱۰ درصد از درآمدش بیشتر باشد.

عارف همچنین با طرح این پرسش که آیا بیمه باید صرفاً نگاه اقتصادی و سود و ضرر داشته باشد؟ اظهار کرد: بیمه مثل کارخانه خودروسازی نیست که همواره محاسبه سود و زیان داشته باشد. اگر عملکردها صحیح باشد، شاید زیان در یک بخش از بیمه هم موجب افتخار باشد البته نه در زمینه ناتوانی‌ها در بخش‌هایی مثل بازنشستگی.

وی همچنین خاطرنشان کرد: شعار این همایش یعنی "بازآفرینی اعتماد، باز اندیشی نظارت و مسیر نوآورانه برای تنظیم‌گری" مسئله مهمی است. مردم باید به بیمه اطمینان کنند. بیمه صرفاً با مسائل اقتصادی روبرو نیست و راهبرد اجتماعی و عدالت اجتماعی را نیز باید دنبال کند. از سویی استفاده از نوآوری‌های متناظر با فناوری‌های پیشرفته نه یک انتخاب بلکه یک ضرورت بوده و نباید از آن غفلت کنیم.

معاون اول رییس‌جمهور تصریح کرد: بنابر سند چشم‌انداز توسعه ما باید جایگاه اول منطقه‌ای را در همه زمینه‌ها داشته باشیم اما صنعت بیمه با توجه به نگاه خیرخواهانه که در ذات فرهنگ ما وجود دارد و با وجود حوادث طبیعی و غیرطبیعی مختلف باید جایگاه پنجم را در منطقه داشته باشد؟ وجود این جایگاه به دلایل مختلفی وابسته است. چقدر ما اصلاحات لازم را در قوانین و مقررات بیمه انجام داده‌ایم؟ اصلاحات زیادی در این سال‌ها در قوانین انجام نشده ولی در برنامه هفتم پیشرفت در زمینه بیمه سلامت و بازنشستگی به موضوع بیمه توجه شده است. از سویی در تنظیم‌گری و تصدی‌گری همچنان نگاه سنتی و کلاسیک دنبال می‌شود.

عارف با اشاره به اینکه صنعت بیمه تضمین‌کننده توسعه و پیشرفت کشور است، بیان کرد: هر یک واحد ضریب نفوذ بیمه حدود ۲ تا ۳ دهم واحد به رشد اقتصادی کمک می‌کند. امروز هم دغدغه همه ما دستیابی به رشد ۸ درصدی است. البته باید در زمینه افزایش بهره‌وری هم تحول جدی انجام شود.

وی با تاکید بر لزوم آسیب‌شناسی در عملکرد صنعت بیمه برای ایجاد تحول در این صنعت و استفاده از تجربیات موفق دنیا، افزود: باید برای تشویق مردم به استفاده از بیمه باید پیگیری شود که قوانین بی‌ربط به این صنعت مرتبط نشود.

معاون اول رئیس‌جمهور گفت: پیشنهاد من این است که نهادهای حاکمیتی تصدی‌گری در زمینه صنعت بیمه را کنار بگذارند. ما همچنین به یک نقشه راه و طرح جامع برای صنعت بیمه نیازمندیم تا در این طرح سهم صنعت بیمه برای‌ رشد اقتصادی، کاهش آسیب‌ها و مصونیت دادن به مردم دیده شود.

عارف همچنین افزود: بر اساس جشنواره شهید رجایی، صنعت بیمه سال گذشته شاخص خوبی نداشته است. این صنعت در سال ۱۴۰۳ نسبت به سال ۱۴۰۲ در شاخص‌ها افت داشته است اما امیدواریم در سال آینده شاهد جهش خوبی در شاخص عملکرد بیمه باشیم.

وی در پایان خاطرنشان کرد: دولت این آمادگی را دارد که پیشنهادات سازنده صنعت بیمه را با اولویت پیگیری کند.

در این مراسم از عبدالناصر همتی به عنوان چهره برگزیده صنعت بیمه توسط معاون اول رئیس‌جمهور تقدیر شد.