کرج؛ شهری که میان سنت و مدرنیته نفس می‌کشد

بیستم مهر،«روز کرج» برای ما مردم البرز،معنایی تازه دارد.این روز فرصتی است برای مکث و نگاهی دوباره به شهری که سال‌ها میان سرعت و سکوت،میان رشد و فراموشی،میان سنت و مدرنیته نفس کشیده است.

کرج، شهری است در میان کوه و دشت،میان رود و راه و میان گذشته و آینده.از کاروانسرای شاه‌عباسی در مسیر ری به قزوین تا پل خاتون بر روی رودخانه کرج،این شهر همیشه بر مسیر عبور بوده،اما کمتر مجالی یافته تا مقصد باشد.

شاید زمان آن رسیده که این شهر از نقش گذرگاه به منزل‌گاهی فرهنگی بدل شود؛جایی برای مکث،شناخت و معنا هیچ شهری در ایران به اندازه کرج این‌ همه صدا و چهره ندارد.اینجا آمیزه‌ای از فرهنگ‌ها است؛از گویش‌های آذری و کردی تا نغمه‌های گیلکی و لری،از آشپزی خراسانی تا آیین‌های جنوبی در هر کوچه‌اش می‌توان تکه‌ای از ایران را دید. اما این تنوع،اگرچه زیبا،گاه به پراکندگی نیز انجامیده است.ما باید از این چندگانگی، هویتی تازه بسازیم؛هویتی که در پذیرش و گفت‌وگو شکل می‌گیرد.

یکی از بزرگ‌ترین میراث‌های کرج،همین توان همزیستی است.مردمانی از نقاط مختلف کشور که درکنار هم زیسته‌اند و از دل تفاوت،زبان مشترک ساخته‌اند.این زبان،همان روح فرهنگی شهر است؛زبانی که باید دوباره شنیده شود زیرا در ازدحام زندگی مدرن رو به فراموشی است.

بیستم مهر را می‌توان روز بازخوانی دانست؛بازخوانی حافظه شهری،تاریخ محلی و روح جمعی مردمی که در این سرزمین زیسته‌اند.این روز،نباید تنها به مراسم و سخنرانی خلاصه شود،بلکه باید روز گفت‌وگو باشد.

کرج برای داشتن آینده‌ای روشن، باید گذشته‌اش را بفهمد. فهمیدن گذشته، به معنای بازگشت به عقب نیست؛ بلکه به معنای شناخت ریشه‌هاست. شهری که ریشه‌هایش را بشناسد، در برابر طوفان‌های تغییر مقاوم‌تر است. 

کرج از معدود شهرهایی است که مفهوم «تنوع فرهنگی» را در عمل تجربه کرده است. اینجا شهری است که در آن تضادها نه حذف، بلکه جذب شده‌اند. در همین جذب و ترکیب است که می‌توان الگویی از آینده ایران را دید؛ آینده‌ای که در آن تفاوت‌ها تهدید نیستند، بلکه منبع غنا هستند.

روز کرج، فرصتی است برای برجسته کردن این تنوع. برای نشان دادن اینکه هویت، امری یک‌دست و صلب نیست؛ بلکه سیال و چندوجهی است و از گفت‌وگوی فرهنگ‌ها تغذیه می‌کند. میراث فرهنگی در چنین شهری، فقط نگهدارنده‌ گذشته نیست، بلکه تسهیل‌گر گفت‌وگوست؛ میان نسل‌ها، میان زبان‌ها و میان اقوام. محله مصباح یکی از هسته‌های اولیه سکونتی در کرج محسوب می‌شود و به دلیل موقعیت تجاری خود، به مقصدی محبوب برای ساکنان و بازدیدکنندگان تبدیل شده است.

محله کلاک، با قدمتی حدود ۶۰۰۰ سال، یکی از قدیمی‌ترین مناطق کرج است. این محله در شمال شرقی شهر و در دامنه جنوبی سلسله کوه‌های البرز قرار دارد و به دلیل موقعیت جغرافیایی و تاریخی خود، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. همچنین، محله حیدرآباد با قدمتی که به دوران صفویه می‌رسد، نمایانگر تاریخ و معماری سنتی ایران در کرج است و وجود حمام قدیمی حیدرآباد، نشان‌دهنده تاریخ غنی و اهمیت فرهنگی این محله می‌باشد.

در نهایت، روز کرج باید به روزی تبدیل شود که در آن از خود بپرسیم: «ما کیستیم؟»، «چه چیز ما را به هم پیوند می‌دهد؟» و «چگونه می‌توانیم آینده را با تکیه بر این پیوندها بسازیم؟». این روز، فرصتی است برای بازنگری در هویت فرهنگی و تاریخی کرج و تلاش برای ساختن آینده‌ای روشن و پایدار.