شهادت نه یک پایان بلکه اوج وصال و سرآغاز حیاتی جاودانه است

سمیرا عهدی، دبیر دینی آموزشگاه ممتازان ناحیه یک بهارستان در گفت‌و‌گو با پانا ضمن اشاره به شهادت و مقام شهید خاطرنشان کرد: «در آموزه‌های قرآن کریم و سنت نبوی، شهادت نه یک پایان، بلکه اوج وصال و سرآغاز حیاتی جاودانه است. قرآن کریم شهیدان را زنده معرفی می‌کند و در این باره می‌فرماید هرگز گمان مبر کسانی که در راه خدا کشته شدند، مردگانند؛ شایان ذکر است شهید، شاهد حقیقت است و به‌دلیل عبور از تعلقات دینوی و بذل جان در راه خدا، به مقامی نائل می‌شود که حتی فرشتگان نیز غبطه می‌خورند؛ سنت نبوی نیز مملو از تفاسیر بلند در وصف شهید است. بالاتر از هر نیکی، نیکی بالاتری وجود دارد و شهادت در راه خدا که بالاتر از آن هیچ نیکی نیست؛ این نگاه، شهادت را به‌عنوان دروازه‌ای به سوی کمال مطلق و بالاترین درجه نزدیکی به خداوند، معرفی می‌کند‌.»

وی با اشاره به تفاوت شهادت با مرگ عادی اظهار کرد: «تفاوت اساسی شهادت با مرگ عادی در انتخاب آگاهانه و هدف الهی است. مرگ عادی، پایانی ناگزیر برای زندگی مادی است، اما شهادت انتخابی داوطلبانه برای بذل جان در مسیر اعتلای کلمه حق و دفاع از ارزش‌های متعالی است؛ در شهادت، اراده انسان برای فداکاری در راه معبود و حفظ دین تجلی می‌یابد، در حالی که مرگ عادی خارج از اراده فرد رخ می‌دهد؛ به‌علاوه تاکید فراوان بر شهادت در متون دینی، نه تشویق به مرگ، بلکه تحریک فرد به زندگی آگاهانه و انتخاب هدفمند است؛ این تاکید به این دلیل است که شهادت، بیانگر اوج ایمان، یقین و از خودگذشتگی است و در آن، انسان از تمام تعلقات دنیوی می‌گذرد تا به بالاترین درجه نزدیکی به خدا دست یابد. شهادت، نماد مقاومت در برابر ظلم، پاسداری از حق و تجسم ایثار است که این مفاهیم برای پویایی و بقای هر جامعه‌‌ای امری حیاتی است.»

عهدی در خصوص نقش خون شهید در بیداری جامعه و حفظ دین تصریح کرد: «خون شهید صرفاً مایعی سرخ نیست، بلکه نمادی از اعتراض، ایستادگی و آگاهی‌بخشی است. این خون، سکوت را می‌شکند، غفلت را از بین می‌برد و روح تازه‌ای در قالب جامعه می‌دمد. نقش خون شهید در بیداری جامعه، همچون نمادی است که فرآیند تحول و حرکت را تسریع می‌بخشد؛ شهادت، پیامی رسا برای ظالمان در خصوص اراده حق‌طلبانه شکست‌ناپذیر و برای مظلومان، ندای امید و مقاومت است. این خون، چراغی است که مسیر هدایت را روشن می‌کند و مانع از انحراف جامعه از راه مستقیم دین می‌شود؛ در واقع، شهدا با بذل خون خود، شاهد عمل می‌شوند و با شهادتشان، حقانیت مسیری که انتخاب کرده‌اند را گواهی می‌دهند و جامعه را به سوی خودآگاهی و پاسداری از اصول دین و ارزش‌های الهی سوق می‌دهند.»

دبیر دینی آموزشگاه ممتازان ادامه داد: «شهید از نظر معنوی و عرفانی، مسیری از تصفیه نفس و اخلاص روح را در کوتاه‌ترین زمان ممکن طی می‌کند؛ او با نیت خالص و با گام برداشتن در راه خدا، از قید تعلقات دنیوی و حجاب‌های نفسانی رها می‌شود؛ این مسیر، شامل مراحلی چون صبر در بلا، رضا به قضای الهی، تسلیم مطلق در برابر اراده حق و عشق به وصال معبود است. او در لحظه شهادت، به درجه تبدیل صفات انسان به صفات الهی می‌رسد، یعنی خود را در اراده و مشیت الهی دگرگون می‌بیند و با مرگ مادی، به حیاتی ابدی و معنوی در جوار پروردگار دست می‌یابد. مقام شهید، مقامی است که هیچ گناهی برای او باقی نمی‌ماند و با اولین قطره خونش، مورد بخشش الهی قرار می‌گیرد. لازم به ذکر است او به درجه مقام شهود می‌رسد، یعنی حقایق غیبی برای او آشکار می‌شوند و با چشم دل، حق را مشاهده می‌کند. این مقام، بالاترین درجه نزدیکی و وصال است که نصیب انسان‌های وارسته و فداکار می‌شود.»

وی در خصوص رابطه‌ی شهادت در راه عشق الهی و رسیدن به ذات پاک الهی بیان کرد: «شهادت، تجلی اعلای عشق و بالاترین مرتبه تبدیل صفات انسانی به صفات الهی است. وقتی انسان به مرحله‌ای از عشق به معبود می‌رسد که حاضر است جان خود را در راه او فدا کند، این اوج دلدادگی است. شهید، به دلیل عشقی که به خداوند دارد، از جان خود می‌گذرد و این گذشت، نه از سر ترس یا طمع، بلکه از سر شیفتگی به معشوق است؛ در این مرحله، خودبینی انسان ذوب می‌شود و او از صفات انسانی به صفات الهی می‌رسد؛ یعنی اراده‌اش در اراده الهی محو می‌شود و جز خواست معبود نمی‌بیند. شهادت، نقطه تلاقی عشق ابدی به کمال مطلق با اراده انسان برای رسیدن به آن کمال است. این رابطه، یک طرفه نیست؛ همانطور که بنده به پروردگار عشق می‌ورزد، خداوند نیز به بنده عاشق خود، عنایت و توجه ویژه دارد و او را به سوی خود فرا می‌خواند و در آغوش رحمت خویش جای می‌دهد.»

عهدی با اشاره به گونه‌های مختلف شهادت تصریح کرد: «گرچه برجسته‌ترین و شناخته‌شده‌ترین شکل شهادت، بذل جان در میدان جهاد و دفاع از ارزش‌های اسلام و وطن است، اما مفهوم شهادت در اسلام ابعاد گسترده‌تری دارد. طبق آموزه‌های دینی، هر کسی که در راه برتری حق، خدمت به خلق، حفظ ارزش‌های الهی و انسانی جان خود را از دست بدهد، می‌تواند در گروه شهدا قرار گیرد؛ شهدای راه علم که جان خود را در مسیر کسب و نشر دانش به خطر می‌اندازند، شهدای راه خدمت که در مسیر خدمت‌رسانی به مردم و حل مشکلات آنان به شهادت می‌رسند، شهدای راه عشق که در مسیر محبت اهل بیت و در راه زیارت جان می‌سپارند، شهدای غرق شدن و سوختن که در راه حق دچار حادثه می‌شوند و حتی کسی که مظلومانه کشته می‌شود، همگی می‌توانند تحت تأثیر مفهوم وسیع شهادت قرار گیرند؛ همچنین ملاک اصلی، نیت خالصانه و هدف الهی در بذل جان و حرکت در مسیر حق است، فارغ از اینکه عرصه‌ی آن در میدان نبرد یا صحنه خدمت و علم باشد.»

 وی ضمن اشاره به نقش شهدا در حفظ ارزش‌های اسلامی و انقلابی گفت: «شهدا، به ویژه شهدای دفاع مقدس، نقشی بی‌بدیل و تعیین‌کننده در حفظ و ثابت کردن ارزش‌های اسلامی و انقلابی ایفا کردند. در یک کلام، آنان ستون فقرات بقای انقلاب و نظام اسلامی بودند. در دوران دفاع مقدس، دشمن با هدف نابودی انقلاب و ارزش‌های آن حمله کرد و این شهدا بودند که با خون خود، مانع از تحقق این هدف شدند. آنان با روحیه ایثارگری و از خودگذشتگی، درس مقاومت، عزت‌مداری، عدم سازش با استکبار و پاسداری از دین و میهن را به ما آموختند. شهدای دفاع مقدس، با عمل خود نشان دادند که ارزش‌های الهی و انقلابی، فراتر از هرگونه مصلحت‌سنجی مادی است و برای حفظ آن‌ها باید جان را فدا کرد. حضور آنان در جبهه‌ها، نه تنها کشور را از خطر تجزیه و نابودی نجات داد، بلکه روحیه خودباوری، همبستگی ملی و اعتماد به یاری الهی را در جامعه تقویت کرد. آنان نمادی از اوج بندگی و تعهد به آرمان‌های الهی بودند که تأثیرشان تا ابد بر فرهنگ و هویت جامعه‌ی ما باقی خواهد ماند.»

 دبیر دینی آموزشگاه ممتازان ناحیه یک بهارستان در پایان سخنانش با اشاره به تأثیر سیره و سلوک شهدا بر فرهنگ ایثار و از خودگذشتگی در جامعه خاطرنشان کرد: «سیره و سلوک شهدا، همچون نوری تابناک، مسیر ایثار و از خودگذشتگی را در جامعه روشن می‌کند. شهدا با عمل خود، نشان دادند که بالاترین شکل انسانیت، گذشتن از خود برای دیگران و برای هدف بلند مرتبه است. در جامعه امروز که گاهی فردگرایی و مادی‌گرایی غلبه می‌یابد، یادآوری این ایثارگری‌ها، می‌تواند تلنگری برای احیای روحیه جمع‌گرایی، کمک به همنوع و فداکاری برای آرمان‌ها باشد. از جمله تأثیر سیره شهدا بر فرهنگ، می‌توان به ایثار در قالب کمک‌های مردمی در بلایای طبیعی، حضور داوطلبانه در فعالیت‌های جهادی و هرگونه از خودگذشتگی برای سعادت دیگران اشاره کرد.»