در گفتوگو با پانا:
از کاخ گلستان تا پاریس؛ روایتی فانتزی از تاریخ در انیمیشنی جهانی
روایت یک شوخی با تاریخ و تلاشی برای جهانی شدن
تهران (پانا) - انیمیشن ژولیت و شاه ساخت اشکان رهگذر یکی از انیمیشن این دوره از جشنواره فیلم فجر است. با کارگردان این پویانمایی ایرانی گفتوگو کردیم.

انیمیشن «ژولیت و شاه» به کارگردانی اشکان رهگذر، اثری متفاوت در جشنواره چهل و سوم فیلم فجر است که تلفیقی از تاریخ، فرهنگ و فانتزی را در یک روایت موزیکال ارائه میدهد. این فیلم، نگاهی طنزآمیز به مواجهه ایران و غرب در دوران قاجار دارد و از نظر بصری و تکنیکی، استانداردهای بالایی را دنبال میکند. در این گفتوگو، رهگذر از علاقهاش به تاریخ، چالشهای ساخت انیمیشن در ایران و مسیر جهانی شدن این هنر سخن میگوید که میتوانید در مطلب ذیل بخوانید.
علاقهمندی شما به تاریخ و الهام گرفتن از آن در «ژولیت و شاه» چگونه شکل گرفت؟
من در خانوادهای بزرگ شدم که به لطف پدرم، از کودکی با تاریخ و ادبیات کهن آشنا بودم. قصههایی که در کودکی میشنیدم، اغلب از شاهنامه، هزار و یک شب و امیر ارسلان بود. به نوعی، تاریخ در DNA من نهادینه شده است. خودم به مطالعه تاریخی علاقه دارم و کار اولم نیز بر اساس تاریخ اسطورهای ایران بود.
پدرم به طور خاص، روی تاریخ قاجار پژوهشهای زیادی داشته و همیشه در خانه درباره وقایع آن دوران صحبت میکرد. سال ۱۳۸۵ انیمیشن کوتاهی به نام «گربه قجری» ساختم که ایدهاش از پدرم آمد. او روزی گفت: «میدونستی ناصرالدینشاه گربهای خاص داشته؟» از آنجایی که خودم به گربهها علاقهمند بودم، یک برداشت آزاد از این واقعه تاریخی ساختم.
در این مسیر، به مرور ایده ساخت اثری درباره سفر ناصرالدینشاه به غرب و مواجهه فرهنگی میان ایران و اروپا شکل گرفت. تصمیم گرفتیم این ایده را گسترش دهیم و ابتدا در قالب یک تئاتر مطرح شد، اما در نهایت، انیمیشن «ژولیت و شاه» از دل آن بیرون آمد. البته تأکید میکنم که این داستان یک تاریخ مستند نیست، بلکه یک برداشت و شوخی با تاریخ است که در آن، وقایع واقعی با تخیل درآمیختهاند.
«ژولیت و شاه» چگونه از نظر بصری شکل گرفت و چرا تغییرات تکنیکی در روند تولید آن ایجاد شد؟
ما از ابتدا سعی داشتیم کاری تولید کنیم که علاوه بر داشتن رنگ و بوی ایرانی، قابلیت جهانی شدن نیز داشته باشد. سبک بصری اولیه قرار بود با تکنیک کاتاوت ۳۶۰ باشد که آن زمان تازه مطرح شده بود. اما بعد متوجه شدیم که این تکنیک بیشتر در سریالهای انیمیشنی استفاده میشود، نه در سینمای انیمیشن.
به همین دلیل، بعد از تولید بخشهای زیادی از کار، تصمیم گرفتیم همهچیز را کنار بگذاریم و از ابتدا شروع کنیم. در این مسیر، به آثار بزرگ دوران رنسانس دیزنی مثل «مولان» و «پوکانتاس» رجوع کردیم تا بتوانیم ترکیبی از کیفیت بالا و سبک روایی منحصربهفرد ایجاد کنیم.
از آنجایی که این فیلم درباره سفر ناصرالدینشاه به غرب و سفر یک دانشجوی هنر فرانسوی به ایران است، برای ما مهم بود که هر دو فضا، کاملاً باورپذیر و واقعی به نظر برسند. برای این منظور، من در سفری که به فرانسه داشتم، از نقاط مختلف پاریس عکاسی کردم. همچنین تیم ما بارها از کاخ گلستان و بناهای قاجاری بازدید و طراحی کردند تا فضای ایران در آن دوران نیز با دقت بازسازی شود.
شخصیتپردازی شاه و سایر کاراکترها چگونه انجام شد؟
برای طراحی شخصیت ناصرالدینشاه، الهام مستقیمی از فیلم «ناصرالدینشاه، آکتور سینما» داشتیم. شیوهای که در آن فیلم، ورود سینما به ایران روایت شده، برای من الهامبخش بود و همان نگاه بازیگوشانه و شخصی را در طراحی شخصیت شاه به کار گرفتم.
در مورد سایر شخصیتها، تلاش کردیم از ویژگیهای چهره بازیگران داخلی برای فتوژنیک شدن کاراکترها بهره ببریم. تلفیق این ویژگیها با سبک بصری خاص فیلم، باعث شد شخصیتها به لحاظ طراحی، بسیار جذاب و متفاوت از نمونههای رایج انیمیشن ایرانی باشند.
چرا برای این انیمیشن، تکنیک «دو بعدی دیجیتال فریمبهفریم» انتخاب شد؟
این تکنیک، یکی از اصیلترین و نابترین روشهای تولید انیمیشن است و اجازه میدهد بازیگری شخصیتها، در طبیعیترین شکل خود ظاهر شود.
چالشهای اصلی در تولید «ژولیت و شاه» چه بودند؟
بزرگترین چالش، کمبود نیروی متخصص در انیمیشن ایران است. ما مجبور بودیم افراد را در داخل استودیو، از پایه آموزش دهیم. از طرفی، موج مهاجرت هنرمندان باعث شد که برخی از نیروهای ما پس از آموزش، تصمیم به خروج از کشور بگیرند، که این مسئله، هزینه و زمان زیادی از ما گرفت.
موسیقی و دوبله این انیمیشن چگونه انجام شد؟
«ژولیت و شاه» یک انیمیشن موزیکال است و حدود ۱۰ ترانه در آن اجرا شده است. ترانههای فیلم را میثم یوسفی سروده و بهنام جلیلیان تنظیم و آهنگسازی آنها را انجام داده است.
در بخش صداپیشگی، این بار برخلاف «آخرین داستان» تصمیم گرفتیم از تیم دوبله حرفهای استفاده کنیم. مدیریت دوبلاژ را امین قاضی بر عهده داشت و حامد بهداد و نصرالله مدقالچی به عنوان صداپیشگان اصلی حضور داشتند.
جایگاه انیمیشن در سینمای ایران را چگونه ارزیابی میکنید؟
در سالهای اخیر، انیمیشن ایران در جشنوارههای داخلی و چرخه اکران رشد خوبی داشته است. اما هنوز جایگاه واقعی خود را نیافته است.
مهمترین پیام «ژولیت و شاه» چیست؟
این فیلم، علاوه بر روایت یک داستان جذاب، باعث میشود مخاطب به بخشهای کمتر دیدهشده تاریخ ایران توجه کند. امیدوارم که این اثر، مخاطبان را به کاوش و تفکر بیشتر درباره تاریخ و فرهنگ ایران ترغیب کند.
ارسال دیدگاه