نگاه سنتی، مانع رونق کشاورزی نوین

در روزگاری که توسعه پایدار و امنیت غذایی از اولویت‌های حیاتی کشورها محسوب می‌شود، رشته کشاورزی در نظام آموزشی ایران همچنان زیر سایه بی‌مهری و بی‌توجهی قرار دارد. نگاه سنتی و قالبی که کشاورزی را صرفاً معادل کار یدی طاقت‌فرسا و زندگی در روستاهای محروم می‌داند، نه‌تنها تصویر نادرستی از این حوزه ترسیم کرده، بلکه موجب شده نسل جوان تمایلی به ورود به این عرصه نداشته باشد.

در ارزش‌های فرهنگی جامعه، مشاغل دفتری و مدیریتی معمولاً جایگاه بالاتری نسبت به مشاغل تولیدی دارند. این ترجیح نهادینه‌شده، بر انتخاب‌های تحصیلی دانش‌آموزان اثر گذاشته و کشاورزی را به رشته‌ای کم‌مخاطب و مهجور تبدیل کرده است.

افزون بر نگرش‌های فرهنگی، عوامل ساختاری نیز در کاهش جذابیت این رشته نقش پررنگی ایفا کرده‌اند. نظام آموزشی کشور، با محتوایی خشک و ناکارآمد، نتوانسته است چهره‌ای واقعی و علمی از کشاورزی نوین ارائه دهد. کمبود محتوای جذاب در کتب درسی، نبود مشاوران تحصیلی آشنا با ظرفیت‌های این حوزه، و غفلت رسانه‌ها در معرفی جنبه‌های فناورانه کشاورزی، موجب ناآگاهی خانواده‌ها و دانش‌آموزان از تحولات گسترده در این عرصه شده است.

این در حالی است که کشاورزی مدرن با فناوری‌هایی نظیر هوش مصنوعی، پهپادهای زراعی، اصلاح ژنتیکی، سنجش از دور و مدیریت هوشمند منابع، دگرگون شده و به حوزه‌ای پویا و آینده‌دار تبدیل گشته است. اما تا زمانی که این واقعیت به درستی معرفی نشود، نمی‌توان انتظار داشت کشاورزی در فهرست اولویت‌های تحصیلی نوجوانان قرار گیرد.

چالش‌های اقتصادی نیز مزید بر علت شده‌اند. درآمد پایین کشاورزان در برخی مناطق، ریسک‌پذیری بالای این حرفه در مواجهه با بحران‌های اقلیمی و نوسانات بازار، فرصت‌های محدود شغلی برای فارغ‌التحصیلان و همچنین حمایت‌های ناکافی دولتی، همگی موانعی هستند که ورود جوانان به این رشته را دشوار کرده‌اند.

از سوی دیگر، تحولات اجتماعی مانند مهاجرت از روستا به شهر، تغییر سبک زندگی و گرایش فزاینده به مشاغل خدماتی، کشاورزی را بیش از پیش از اولویت خارج کرده است. غفلت از این حوزه اما، پیامدهایی جدی به همراه دارد؛ بی‌توجهی به کشاورزی نه‌تنها موجب تضعیف امنیت غذایی کشور می‌شود، بلکه فرصت‌های شغلی گسترده‌ای را نیز از بین می‌برد.

احیای جایگاه کشاورزی در میان نوجوانان، نیازمند تغییر بنیادین در سیاست‌گذاری‌های آموزشی، فرهنگی و اقتصادی است. معرفی ابعاد فناورانه و علمی این رشته در مدارس، اجرای برنامه‌های عملی جذاب، ارائه مشاوره‌های تخصصی تحصیلی، تولید محتوای رسانه‌ای هدفمند، حمایت از استارتاپ‌های کشاورزی و ایجاد بازار کار پایدار، از جمله راهکارهایی هستند که می‌توانند این حوزه را بار دیگر در مسیر رشد و جذابیت قرار دهند.

کشاورزی اگر جدی گرفته شود، نه‌فقط یک رشته تحصیلی، بلکه پاسخی کلیدی به بحران‌های اقتصادی، محیط‌زیستی و امنیتی خواهد بود.