افزایش مطالبه مهریه با ورود طرح جدید کاهش سقف به مجلس!

این روز‌ها خبر طرح جدید کاهش مهریه به ۱۴ سکه به گوشمان رسیده است عده‌ای این طرح را کمک به کاهش طلاق و بهتر شدن زندگی زناشویی می‌دانند. در اسلام مهریه یک هدیه از جانب مرد برای زن بوده و ارتباطی به طلاق و جدایی ندارد. موضوعی که می‌خواهیم بررسی کنیم این است که چه روش‌هایی ممکن است به بهبود روابط بین زوجین کمک کند که به نوعی برای آن قانونی وجود ندارد. یکی از اصلی‌ترین مشکلاتی که زوجین گرفتار آن هستند عدم آگاهی از حقوق خود و طرف مقابل است. قانون‌گذاران با الزام زوجین برای مراجعه به وکلا آن‌ها را از حقوق خود به طور کامل مطلع کنند در این صورت بسیاری از اختلافات که ممکن است به علت ناآگاهی در آینده اتفاق بیافتد، رخ نمی‌دهد. مثلا زوجه آگاه شود که مهریه حق او بوده و مختص زمان  طلاق و جدایی نیست. در این رابطه با یک وکیل دادگستری گفت‌وگو می‌کنیم.

علی کاشانی عضو کانون وکلا دادگستری مرکز در گفت‌وگو با پانا در این باره گفت:‌ «یکی از مهم‌ترین خلأهای فعلی در فرآیند ازدواج، فقدان آموزش‌های حقوقی، روان‌شناختی و مهارتی پیش از عقد است. بسیاری از زوجین بدون شناخت کافی از حقوق و تکالیف قانونی خود و بدون درک درستی از ماهیت و مسئولیت‌های زندگی مشترک وارد پیمان ازدواج می‌شوند و همین موضوع یکی از عوامل اصلی اختلافات و در نهایت طلاق است. از نگاه من اولین و مؤثرترین گام برای کاهش طلاق الزام به گذراندن دوره‌های مشاوره و آموزش پیش از ازدواج با محتوای استاندارد و جامع است محتوایی که شامل آموزش حقوق خانواده (نظیر مهریه، نفقه، حضانت، شروط ضمن عقد و طلاق)، مهارت‌های ارتباطی، حل تعارض، و واقعیت‌های زندگی زناشویی باشد.»

از زوجین کارنامه ازدواج مطالبه شود

وی در خصوص اینکه چه طرحی برای این کار باید پیش‌بینی شود، بیان کرد: «طرح پیشنهادی من این است که این آموزش‌ها به‌صورت الزامی و یکپارچه در سطح ملی، مشابه دوره‌های آموزش رانندگی، پیش از ثبت رسمی عقد اجرا شود و صرفاً محدود به مشاوره‌های سطحی و گواهی‌های ظاهری نباشد. همچنین، پیشنهاد می‌کنم دفاتر ازدواج ملزم به ارائه مشاوره حقوقی پیش از عقد توسط مشاوران یا وکلای متخصص خانواده شوند تا زوجین با آگاهی دقیق‌تری تصمیم‌ بگیرند.در کنار این، توسعه «کارنامه ازدواج» نیز می‌تواند مؤثر باشد؛ به این معنا که زوجین اطلاعاتی درباره وضعیت روانی، شخصیتی، اقتصادی و حتی حقوقی طرف مقابل به شکل محرمانه و قانونی در اختیار داشته باشند تا تصمیمی مبتنی بر شناخت و واقع‌بینی بگیرند.آگاهی حقوقی پیش از ازدواج نه‌تنها موجب کاهش اختلافات بعدی می‌شود، بلکه از بروز بسیاری از دعاوی خانوادگی و احساس بی‌عدالتی نیز جلوگیری می‌کند. پیشگیری، همواره ارزان‌تر و کم‌هزینه‌تر از درمان است؛ چه در مسائل پزشکی و چه در نظام خانواده.»

وی تاکید کرد: «همچنین باید به این نکته توجه داشت که آموزش حقوقی پیش از ازدواج، شرط لازم است اما کافی نیست. در کنار آگاهی از حقوق و تکالیف، زوجین باید مهارت‌های ارتباطی، مدیریت بحران، کنترل خشم، و درک تفاوت‌های روانی و شخصیتی را نیز فرا بگیرند. یکی از پیشنهادات من، طراحی «بسته جامع آموزش پیش از ازدواج» است که در سه محور حقوقی، روانی و اجتماعی تدوین شده و اجرای آن توسط نهادهای ذی‌ربط مثل سازمان بهزیستی، دفاتر ثبت ازدواج، کانون وکلا و سازمان نظام روان‌شناسی مدیریت شود. همچنین قانونگذاران محترم باید  به نحوی در خصوص موضوعات مربوط به مسائل حقوق خانواده تقنین قوانین را انجام دهند  که نگاه پیشگیرانه ای نسب به مشکلات آتی در خانواده داشته باشد چرا که با طرح قانون کاهش مهریه همچنان دیدگاه  قانونگذار به راهکار هایی برای بعد از به وجود آمدن مشکلات و در مرحله طلاق بوده که همین امر دیدگاه جامعه را نسبت به مهریه که اساس و رسالت آن حفظ کرامت و مقام شامخ زن در اسلام و جامعه بوده را تغییر داده و نگاهی صرفا ابزاری در راستای انتقام جویی و سودجویی به خود گرفته که در راستای همین موضوع می‌توان نتیجه معکوس طرح کاهش مهریه را در جامعه مشاهده کرد.»

 

طبق آمار رسمی از زمانی که این طرح در مجلس شورای اسلامی مطرح شد آمار مطالبه کنندگان مهریه را افزایش داده و منجر به بروز مشکلات عدیده ای شده است همچنین باید به این موضوع نیز اشاره داشت که سند ازدواج در ایران به‌صورت هوشمند و منعطف بازطراحی شود تا امکان درج شروط خاص و توافقات زوجین درباره مسائل مالی، اشتغال، محل سکونت، حضانت و حتی تقسیم مسئولیت‌های زندگی به شکل شفاف و قانونی وجود داشته باشد. این موضوع به کاهش اختلافات و افزایش شفافیت حقوقی کمک زیادی خواهد کرد.