از کمبود نیرو تا اختلاف در پرداخت‌ها؛ فهرستی از مشکلات دیرینه پرستاران

تهران (پانا) - کمبود نیرو، تعرفه‌ها، اجرای طرح قاصدک، صلاحیت حرفه‌ای، اختلاف در پرداخت و مهاجرت، فهرستی از مشکلات دیرینه پرستاران است که سال‌هاست با آن دست و پنجه نرم می‌کنند این در حالی است که چالش‌های پرستاری در ابتدا به مردم و در وهله دوم به نظام سلامت آسیب وارد می‌کند.

محمد شریفی مقدم، دبیر کل خانه پرستار همزمان با روز پرستار(ولادت حضرت زینب) درباره چالش‌های موجود بر سر راه پرستاران به پانا می‌گوید: «آنچه اکنون جامعه پرستاری را رنج می‌دهد موضوع بی‌عدالتی و تبعیضی است که در نظام سلامت حاکم است. این تبعیض‌ها همه جانبه است که یکی از آن اختلاف در پرداخت است. در بیمارستان کار درمان گروهی انجام می‌شود اما تمام درآمد ناشی از این پروسه را به حساب کارکرد پزشکان می‌گذارند. طرح کارانه که بعدا به طرح قاصدک تغییر یافت و اکنون نیز به عنوان طرح «مبتنی بر عملکرد پزشکان» مطرح شده است مشکل دیگری است که وجود دارد.»

قائم مقام سابق سازمان نظام پزشکی کشور افزود: «در پرداخت کارانه 65 درصد عملکرد به حساب پزشک می‌رود، 10 درصد به حساب بیمارستان و دانشگاه علوم پزشکی و مابقی نیز به سایر گروه‌های نظام سلامت تعلق می‌گیرد. هرچند این مساله با ورود هیات نظارت منجر به تعیین سقف شد اما این سقف نیز از سوی سیستم پزشکی رعایت نمی‌شود.»

او خاطرنشان کرد: «در دهه 80 جامعه پرستاری موضوع تعرفه‌ها را پیگیری کرد تا سهم پرستاری احیا شود چون پرستاران بیشترین نقش را در نظام سلامت دارند. در این راستا قانون تعرفه‌گذاری در مجلس به تصویب رسید اما طرحی که پزشکان بر مبنای آن پول می‌گرفتند در دهه 70 و 80 قانون مجلس را نداشت. طبق قانون تعرفه‌گذاری، خدماتی که در این گروه ارائه می‌شود، باید تعرفه داشته باشد اما شاهدیم که طی سال‌های گذشته وزارت بهداشت همواره با اجرای قانون تعرفه‌گذاری مخالف بوده است چون سیستم پزشک سالاری حکم فرماست.»

شریفی‌مقدم در ادامه به شکاف در پرداخت‌های گروه پرستاری و پزشکی اشاره کرد و گفت: «شکافی از نیمه دهه 70 در این زمینه ایجاد شد که به مرور زمان نیز عمیق‌تر شده است به این دلیل که در سال 75 تعرفه‌های پزشکی با 1000 تعرفه شروع شد و سپس به 3000 نوع تعرفه رسید و پس از اجرای طرح تحول نیز 3 هزار تعرفه به آن اضافه شد و اکنون 6000 نوع تعرفه در گروه پزشکی وجود دارد به این دلیل که برای ساده‌ترین اقدام گروه پزشکی تعرفه تعیین شده است.»

وی افزود: «اکنون نیز از ابتدای آذرماه طرح مبتنی بر عملکرد پزشکی به دانشگاه‌های علوم پزشکی ابلاغ شده است. در این طرح اگر پزشک در بیمارستان نباشد اما مریضی که به نام او باشد خدمات دریافت کند 50 درصد تعرفه به اسم پزشک ثبت می‌شود که این امر در دنیا بی‌سابقه است. مگر می‌شود کسی در بیمارستان نباشد ولی 50 درصد تعرفه را بگیرد. این در حالی است که خدماتی که پرستاران ارائه می‌دهند همچون سرم‌تراپی، دیالیز و شیمی‌درمانی تعرفه ندارد. بنابراین بیشترین مشکلی که اکنون جامعه پرستاری را آزرده کرده است و اعتراض‌ها به صورت زیرپوستی در حال جمع شدن است که بارها هشدار دادیم اما نادیده گرفته شده است.»

3 مشکل عمده پرستاران

دبیرکل خانه پرستار با اشاره به 3 مشکل عمده پرستاران گفت: «پرستاران پایین‌ترین حقوق را دریافت می‌کنند. وضع کارانه نیز که اینگونه است و شرایط کمبود نیرو نیز بحرانی است. البته کمبود نیروی پرستاری، مطالبه مردمی است چون مردم از وضعی که ناشی از کمبود پرستار است، آسیب می‌بینند.»

وی در پاسخ به این سوال که چه اقدام مثبتی در زمینه بهبود وضع پرستاری در سال‌های اخیر شکل گرفته است، گفت: «هیچ اتفاقی نیفتاده است. شکافی که قبل از این دولت ایجاد شده بود در زمینه اختلاف در پرداخت‌ها در این دوره نیز ادامه داشت و به مراتب شرایط پرستاری بدتر شده و مشکلات این گروه تشدید شده است. در دولت‌های قبل سالانه 10 هزار پرستار استخدام می‌شد اما از سال 95 و 96 و 97 استخدامی در بخش دولتی برای پرستاران وجود نداشت و در سال جاری نیز 4 هزار پرستار آزمون داده‌اند که هنوز استخدام نشدند.»

وجود 1.5 پرستار به ازای 1000 نفر

دبیرکل خانه پرستار درباره استانداردهای پرستاری در ایران و در مقایسه با استانداردهای جهانی گفت: «استانداردهای پرستاری نسبت به تخت و جمعیت محاسبه می‌شود. به ازای هر هزار نفر جمعیت در کشورهای اروپایی 9، 10 و 11 پرستار وجود دارد و متوسط آن 5 تا 6 پرستار به ازای هر هزار نفر است که اکنون در کشورهای اطراف ایران این تعداد رعایت می‌شود. اگر مردم بخواهند حداقل خدمات را دریافت کنند باید به ازای هر هزار نفر جمعیت 3 پرستار وجود داشته باشد اما در کشور اکنون 1.5 پرستار به ازای هر هزار نفر جمعیت است.»

افزایش شیب مهاجرت پرستاران

وی درباره مهاجرت‌های پرستاران نیز گفت: «مهاجرت‌ها به شدت در حال افزایش است. آماری نداریم اما پرستاران به شکل‌های مختلفی مهاجرت می‌کنند و شیب نسبت به گذشته افزایش یافته است. در چهار سال گذشته 48 هزار فارغ التحصیل پرستاری داشتیم که 10 هزار پرستار جذب شدند و طبق آمار 30 هزار پرستار بیکار داریم که نیاز است برای پیشگیری از مهاجرت‌ها این تعداد جذب شوند.»